Helgarpósturinn - 26.03.1987, Blaðsíða 27

SKÁK
Savielly Tartakower
Nú í febrúar var liðin öld frá því
að Savielly Tartakower var í heim-
inn borinn, en fáir taflmeistarar
voru kunnari en hann á fyrra
helmingi þessarar aldar. Hann var
margfróður, hugmyndaríkur og
svo orðheppinn að mörg orðtök
hans lifa enn á vörum skákmanna.
Hann var hámenntaður og fjöl-
hæfur, þýddi ljóð úr rússnesku á
þýsku og frönsku og orti sjálfur.
Hann skrifaði fjölda bóka um skák
og ógrynni greina í skáktímarit á
mörgun tungum. Rit hans Die
Hypermoderne Schachpartie
kom út í Vínarborg 1924, og var
hátt á 6. hundrað síður og um
langt skeið það grundvailarrit sem
ungir skákmenn sóttu fróðleik í.
Tartakower var mikill tungu-
málagarpur, en hann kunni ekki
pólsku, sem þó átti að heita móð-
urmál hans, því að hann taldi sig
Pólverja og tefldi í sveit Pólverja á
sex ólympíumótum, síðast í Buen-
os Aires 1939. Annars bjó Tarta-
kower í París frá 1924. Hann barð-
ist í her frjálsra Frakka í síðari
heimsstyrjöldinni og gat sér góð-
an orðstír. Og hann tefldi í sveit
Frakka í Dubrovnik 1950. Mörg
nöfn taflbyrjana eru runnin úr frjó-
um huga Tartakowers: „Drekinn",
„indversku" varnirnar, „spænska
spennitreyjan" og fieiri.
í skákbókmenntum munu bestu
skákir Tartakowers lifa lengi.
Hann var frumlegur og djarfur
fléttusnillingur, síleitandi að feg-
urð. Tartakower er sagður hafa
verið afar andríkur og skemmti-
legur í viðræðum. En hann var
engu að síður einfari og átti senni-
lega fáa nána vini. Og ekki hélst
honum vel á fé, hann var einn
þeirra manna er hættir til að eyða
aleigunni á einu kvöldi við spila-
borð. Þannig fléttuðust saman
kostir hans og gallar. En jafnvel
þeim sem aðeins þekktu hann af
bókum verður maðurinn minnis-
stæður.
1. Tartakower — Vidmar. Vínar-
borg 1905-6
23 e6!
„Það verður að negla líkkistuna
rækilega aftur,“ segir Tartakower
um þennan leik. Við 23 - fe6 er
svarið 24 cd3 Bxc3 25 Hxg6 og
mátar á g8 eða g7. Reyni svartur
23 - Bf5 kemur 24 Hdhl fe6 25
Dxg7+ og mátar í 3. leik. Vidmar
reyndi.
23. ... Hxc3
og skákinni lauk þannig:
24 bc3 Dc8 25 Bd4! f6
26 gf6 ef6 27 Bxf6! Db7
28 Dh8+ Bxh8 29 Hxh8
mát.
2. Tartakower — Spielman
Úr stuttu einvígi þessara ungu full-
huga í Vín 1910.
eftir Guðmund Arnlaugsson
Kóngur Spielmans er lagður á
flótta yfir á kóngsvæng, en Tarta-
kower vinnur býsna rösklega úr
yfirburðum sínum, hann fórnar
skiptamun til þess að opna sér
sóknarlínu:
28 Hxe6! Kxe6 29 Dg4+ Kf6
Kóngurinn verður að flýja yfir á
f-línuna (Kd6(e7) 30 Ba3+)
30 Hfl+ Kg7 31 De6 Hgf8
m m ivii
ix|i
isíí m i
í
m m m m
i mmrnm
m m m m
i ^ g
Andæfir á f-línunni. Er Tarta-
kower hefur séð lengra:
32 Bxd4+! Hxd4 33 De7+ Kg6
34 Dxf8
Og svartur gafst upp. Hann get-
ur ekki valdað bæði f6 og f7. (34 -
De5 35 Df7+ Kh6 36 Hf6+ eða 34
- Hd7 35 Hf6+ Kh5 36 Hh6+ Kg4
37 h3+ Kxg3 38 Df2 mát).
3. Jón Guðmundsson — Tarta-
kower. Ólympíumótið í Hamborg
1930.
Hvítur á traustlega stöðu og peð
yfir. En honum hefur sést yfir ráð-
brugg svarts.
26 ... Rxd5! 27 Ddl
27 Hxd4 Dxe 5 kostar skipta-
mun. En betra var De3.
... Dxe5! 28 fe5 Hf 1 +
29 Kg2 H8f2 30 Kh3 Hxdl
31 Hxdl Re6 32 b4 He2
33 Hxd5?!
„Betri er endir með skeifingu en
skelfing án enda,“ hugsar hvítur,
33 Bf4 He4 leiðir örugglega til
taps.
33... cd5 34 c6 Hf2
En hvorki 34 í bc6 35 b7, né 34
- Hc2 35 cb7 og hvítur vinnur.
35 Bf4 Rxf4 +
og hvítur gafst upp.
GÁTAN
SPILAÞRAUT
LAUSN Á MYNDGÁTU
Til hvers er þessi dálkur
eiginlega?
• ■ enaq
BAIQUI QB SSSCj (jX :IBAS
Suður er sagnhafi í 4 spöðum,
án þess að A-V hafi blandað sér í
sagnir. Útspil vesturs er laufdrottn-
ing:
♦ K732
V K32
♦ 864
4- K43
♦ ÁG854
Á95
<> ÁD5
4* Á6
Við borðið vann sagnhafi á ás.
Spilaði trompi á kóng, A-V voru
báðir með. Tromp úr blindum,
austur fleygði laufi og suður fór
upp með ásinn. Þá lauf á kóng og
lauf trompað. Síðan tveir efstu í
hjarta og Ioks var vestri nú fleygt
inn á trompdrottningu.
Ekki alvond spilaáætlun, eða
hvað finnst þér?
Hvernig hefðir þú spilað?
Lausn á bls. 10.
Lausnin á verðlaunamyndgátunni
sem birtist á þessum stað í blaðinu
fyrir tveimur vikum var: Bílasími
er orðinn nauðsyn Ómar Ragn-
arsson á farsíma.
Dregið hefur verið úr réttum
lausnum. Vinningshafinn er Guðný
Pálsdóttir, Sigtúni 27, 450
Patreksfirði. Hún fær senda bók-
ina Konur fyrir rétti, eftir Jón
Óskar, sem AB gaf út nýlega.
Frestur til að skila inn myndgát-
unni hér að neðan er til annars
mánudags frá útkomu þessa tölu-
blaðs. Merkið lausnina Myndgáta.
Verðlaunin að þessu sinni eru kjör-
bók hestamannsins, bókin Áfang-
ar, sem út kom fyrir síðustu jól og
vakti óskipta athygli.
Góða skemmtan.
HELGARPÓSTURINN 27