Morgunblaðið - 02.08.2006, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. ÁGÚST 2006 21
DAGLEGT LÍF Í ÁGÚST
Velkomin!
Fréttablaðið 29. júlí sl.
Morgunblaðið
býður
blaðbera
Fréttablaðsins
velkomna
til starfa

 


  
  

  

   
 


   


       !
   
 "
 
##



$ #
 
% 
 
 %

 
 %     

 
  
  
 

 &


 
 $ 


  
 
 

 



 ! '
!  (

)
 

  


)
! 

 !

 
 
  



 



 

 

Hringið og fáið upplýsingar um laus
hverfi í síma 569 1440 eða sendið
tölvupóst á bladberi@mbl.is
Það verður mikiðfjör á útimark-
aðnum Dalsgarði í
Mosfellsdal næstkom-
andi laugardag en þá
verður haldinn dótamark-
aður fyrir krakka.
„Við verðum með krakka-
markað þar sem börn geta komið
með dót sem þau eru hætt að
leika sér með eða vaxin upp úr og
skipt sín á milli,“ segir Dísa And-
eriman í Dalsgarði sem heldur
markaðinn. „Börnin eiga að
koma með teppi með sér eða eitt-
hvað sem þau geta stillt dótinu
sínu á og haft svolítið sætt hjá sér
t.d vera með blóm í vasa. Og svo
eiga þau að vera með sanna
markaðsstemningu, kalla upp og
freista annarra til að skipta á
dóti. Þetta er skiptimarkaður,
þau eiga ekki að selja dótið fyrir
pening en það verður líklega eitt-
hvað svartamarkaðsbrask á
krökkunum. Mér finnst leiðinlegt
að versla alltaf með peninga, það
er miklu skemmtilegra að
skiptast á dóti.“
Dótamarkaðurinn byrjar kl.
12:00 á laugardaginn og stendur
til 16:00 eða 17:00 en Dísa segir
það fara eftir hvað það kemur
mikið af fólki. Nóg verður um að
vera fyrir fullorðna fólkið líka en
það getur gætt sér á kökum og
kaffi og Dísa segir að það sé aldr-
ei að vita nema keppt verði í
reiptogi eða glímu.
Sultukeppni
framundan
„Þetta er
þriðji mark-
aðurinn okkar í
sumar en áttunda
árið sem markaður-
inn starfar. Venjulega
selur fólk hér grænmeti,
blóm og eitthvað sem það hefur
gert sjálft. Sultukeppnin fræga
verður svo helgina eftir hálfan
mánuð frá og með næstu helgi.
Sultuverðlaunin hafa farið sex
sinnum í Mosfellsdalinn, einu
sinni í Garðabæ og síðan á Kjal-
arnes en aldrei til Reykjavíkur
svo ég skora nú á Reykvíkinga að
koma með sultu í keppnina, þ.e ef
þeir kunna að búa til sultu, ég er
alveg farin að stórefast um það,“
segir Dísa og hlær.
Markaðurinn verður svo reglu-
lega fram í september eða þang-
að til það kemur gott næturfrost.
„Við erum yfirleitt með markað
þangað til veðurguðirnir hætta
að vera hliðhollir grænmetinu.“
Dísa segir að það sé alltaf góð
aðsókn á markaðinn. „Við erum í
miðjum Mosfellsdalnum, á móti
Mosfellskirkju. Fólk getur gert
markaðsdaginn að skemmtilegri
fjölskylduferð því hér er alltaf
mikið um að vera og myndast
góð stemning.“
 NEYTENDUR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Dómnefndin í sultukeppninni fyrir tveimur árum að störfum.
Markaður fyrir krakka
í Mosfellsdal
Fyrirmynd þessa verkefnis,sem nefnist Mörkuð íslenskmálheild, er að finna víða er-
lendis en við höfum einkum haft
bresku málheildina til hliðsjónar.
Markmiðið er að safna sem fjöl-
breyttustum textum. Safnað verður
bæði útgefnum og óútgefnum textum
og talmálstextar fást frá öðr-um
verkefnum. Safnað verður textum
sem hafa orðið til frá og með árinu
2000 og þeim steypt í einn gagna-
banka eða málheild eins og við kjós-
um að nefna gagnasafnið,“ segir Sig-
rún Helgadóttir verkefnisstjóri.
,,Tilgangurinn er að fá upplýsingar
um notkun málsins á þessu tímabili.
Með markaðri málheild er átt við
safn fjölbreyttra textabúta sem
greindir hafa verið á málfræðilegan
hátt. Málheildin er í rafrænu formi og
hverjum textabút fylgja upplýsingar
um textann sem búturinn er úr.
Hverri orðmynd fylgir síðan grunn-
mynd orðsins og greiningarstrengur
sem sýnir orðflokk þess og beyging-
armynd.“
Mikilvægar upplýsingar
fyrir tungutækni
En hvaða gagn getum við haft af
markaðri íslenskri málheild?
,,Það er margvíslegt,“ segir Eirík-
ur Rögnvaldsson, prófessor í ís-
lenskri málfræði. ,,Í fyrsta lagi hefur
málheildin fræðilegt gildi og nýtist í
málfræðilegum rannsóknum. Í öðru
lagi er hægt að vinna úr safni eins og
þessu mjög fjölbreyttar upplýsingar
fyrir verkefni innan tungutækninnar,
en tungutæknin er svið þar sem
tungumál og tölvutækni eru sam-
tvinnuð til þess að hanna eða búa til
hugbúnað eða tæki sem nýtist fólki í
starfi eða leik. Það getur annaðhvort
falist í notkun tölvutækninnar í þágu
tungumálsins og í notkun tungumáls-
ins innan tölvutækninnar, eins og t.d.
notkun talgervla. Þetta verkefni er
einmitt kostað af Tungutæknisjóði og
meginmarkmið þess er að bæta for-
sendur fyrir þróun íslenskrar tungu-
tækni. Við þurfum að afla mun meiri
og nákvæmari upplýsinga um málið
en við höfum núna til þess að geta
hannað góð forrit.“
Tölvan greinir út frá samhenginu
Sigrún bendir á að mörg forrit sem
unnin eru upp úr málheild eins og
þessari, leiðréttingaforrit, stafrænar
orðabækur og tungumálaforrit, gefi
miklu fleiri notkunarmöguleika en
hefðbundin orðabók. ,,Þau gefa t.d.
möguleika á því að skoða í hvaða
samhengi orð er oftast notað og geta
gefið fleiri dæmi og nákvæmari upp-
lýsingar en hægt er að koma fyrir í
prentuðu eintaki af orðabók.“ Eiríkur
segir einnig að nú þegar notkun tal-
gervla hafi aukist í tölvugeiranum og
frekari aukning sé fyrirsjáanleg hafi
mikilvægi markaðra málheilda aldrei
verið meira. ,,Tölvuforrit skynja að-
eins framburð en skilja ekki merk-
ingu talaðs máls líkt og manneskjur.
Þau nota því aðrar aðferðir til þess að
greina það. Það er til dæmis ómögu-
legt fyrir forrit sem heyrir íslensku
orðmyndina lítur, sem er eins í fram-
burði hvort sem það er með í-i eða ý-i,
að túlka það út frá framburðinum
einum saman. Það verður að styðjast
við aðrar upplýsingar og þær koma
úr málheildinni. Forritið getur með
samanburði fundið út hvor orðmynd-
in er líklegri til þess að vera réttari
greining, t.d. út frá samhengi og
tíðni. Ef næsta orð við orðmyndina er
á er næsta víst að orðið er með í-i.“
Fyrir þá sem hafa gaman af tölfræð-
inni má geta þess að í málheildinni
verða um 25 milljón orð úr 1000 text-
um frá árabilinu 2000–2007.
Íslenskan í tölvutækt form
 RANNSÓKN
Hjá Orðabók Háskólans
er nú verið að rannsaka
íslenskt mál það sem af
er 21. öldinni. Sigrún
Helgadóttir og Eiríkur
Rögnvaldsson upplýstu
Unni H. Jóhannsdóttur
um hvernig slíkar rann-
sóknir nýttust til fram-
fara í fræðunum en ekki
síður fólki í námi, at-
vinnulífi og tómstundum.
Morgunblaðið/ÞÖK
Eiríkur Rögnvaldsson og Sigrún Helgadóttir vinna að rannsókninni.
TENGLAR
.....................................................
www.lexis.hi.is/malheild.htm

Geymið hjálmana á köldum stað
Þegar hjálmar eru geymdir í
miklum hita, t.d. inni í bíl í miklu
sólskini, þá geta þeir skemmst og
veita ekki vörn sem skyldi.

Yfirfarið hjólið
Það er nauðsynlegt að yfirfara
bremsubúnaðinn á hjólinu reglu-
lega og bæta hæfilegu lofti í dekk-
in.
Ef lítið loft er í dekkjunum geta
börnin misst jafnvægið.

Ekki svara í símann
Það er út í hött að vera með far-
síma í hjólatúrnum nema hljóðið sé
tekið af honum. Það getur truflað
verulega ef hann fer að hringja á
miðri umferðargötu. Það er líka fá-
ránlegt að tala í síma á ferð.

Engin tónlist
Það er hættulegt að vera með
tónlist í eyrunum á meðan verið er
að hjóla. Fólk ætti því að geyma
MP-3 spilara eða Ipod-tækin
heima. Það er nauðsynlegt að
hlusta á umferðina.
Nokkur atriði fyrir
hjólreiðagarpa
 ÖRYGGI
Morgunblaðið/Ómar
Það er ekki ráðlegt að masa í síma á hjóli eða að hlusta á tónlist.