Morgunblaðið - 14.05.1964, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 14. maí 1964
MORGUNBVA'tílÐ
Skattar hér og erlendis
Við Islendingar kvörtum oft
yfir því að við þurfum að borga
mikla skatta og gjöld til opin-
berra aðila. Þó munu flestir gera
sér grein fyrir því, að eðlilegt-
mætti telja, að útgjöld til slíkra
þarfa væru hér hærri en víða
annars staðar, þar sem þessi.fá-
menna þjóð verður að standa
undir ýmsum útgjöldum, sem
dreifast á milljónirnar erlendis.
Þess vegna vöktu mikla athygli
upplýsingar Gunnars Thorodd-
sen fjármálaráðherra í útvarps-
umræðunum um heildarálögur
hins opinbera og samanburður á
þeim hér og í fimm nágranna-
löndum okkar. Þessar upplýsing-
ar voru á þann veg, að á árinu
1962 hefðu tekjur hins opinbera
á íslandi .— að fráteknum út-
flutningsuppbótum — numið tæ]»
lega 27% af þjóðarframleiðsl-
unni. Samsvarandi tölur í hinum
löndunum hefðu verið fyrir sama
ár þessar:
Ungi furstinn, Erlingur Vigfússon, er ástfanginn af söng-
konu í næturklúbb, Tatjönu Dubmovsky.
Unga furstadóttirin, Herd ís Þorvaldsdóttir, fær sinn pilt,
Bessa Bjarnason, í lokin.
Ungir aðalsmenn og
freistandi dansmeyjar
SVIÐIÐ er næturklúbburinn
Orfeus í Budapest. Og þar
eru auðvitað alls konar aðals-
menn að létta sér upp og
fallegar óaðalbornar dans-
og söngmeyjar að freista
þeirra. Semsagt allt saman
ákaflega hneykslanlegt. En
þarna skemmta menn sér vel,
jafna móðganir með einvíg-
um, verða .ástfangnir og
syngja fullum hálsi. Hvað
annað í óperettu? Og þetta
er æfing á óperettunni Sardas
furstinnan.
Þá stundina er við tökum
okkur sæti frammi í salnum,
þar sem ungverski hljóm-
sveitarstjórinn og leikstjór-
’ inn Istvan Szalatsy fylgist
með og les aðstoðarmanni
sínum og túlki Gísla Alfreðs-
syni jafnharðan fyrir athuga-
semdir, þá syngja þeir Guð-
mundur Jónsson og Bessi
Bjarnason og dansa um svið-
ið. Og fyrr e'n varir eru þeir
þotnir og komnir á sviðíð
LáruS Pálsson, sem leikur
skemmtilegan skrýtinn þjón
í klúbbnum, Erlingur Vigfús-
son, sem leikur ástfagna aðals
manninn, og ungverska söng-
konan Tatjana Dubmovsky,
sem á að heilla alla karlmenn
ina. Og fólk talar og syngur
á íslenzku og þýzku. — „Auf
die Zukunft’ — „Skál!“
Leiðbeiningar koma á ís-
lenzku, þýzku og jafnvel ung
versku, þegar leikstjórinn
beinir orðum sínum til aðal-
söngkonunnar.
En allt skilst þetta og geng
koma utan úr skemmtiferða-
skipi og fleiri fínir búningar.
En stöðugt er lagfært og
fundið að. Fyrir matarhléið,
sem skammtað er 20 mínútur,
safnast leikarar kringum leik
stjórann, og hlusta á aðfinnsl
ur og athugasemdir af minn-
isblöðum þeirra Gísla.
Hvað hefur Erlingur gert
við hárið á sér? Það á að
vera eins og það var í gær.
Og Erlingur setur upp undr-
Leikstjórinn Istvan Szalatsy situr úti í sal með aðstoðar- s
manni sínum, Gísla Alfreðssyni, og gerir athugasemdir g
við það sem fram fer á sviðinu. =
Guðbjörg Þorbjarnardóttir leikur Sardasfurstinnuna. Hér
hittir hin stolta furstafrú v inina frá næturklúbbadögum
sinum, yfirþjóninn Lárus Pálsson og eftirlætisaðdáand-
ann Guðmund Jónsson.
ur Ijómándi vel. Leikstjórinn
heldur því líka fram að þó
leikarar séu alltaf öðru vísi
en fólk almennt, þá séu þeir
ailir afbrigðilegir á sama
hátt — í Súdan og Grímsnes-
inu jafn sem í Reykjavik og
Búdapest.
Það er byrjað að æfa í
þeim búningum sem eru til-
búnir og með leiktjöld, og
Carl Billich, sem æfir söngv-
ana og leikur undir á píanóið,
er um það bil .að víkja fyrir
hljómsveitinni, sem leikstjór-
inn sjálfur stjórnar, enda er
hann fyrst og fremst hljóm-
sveitarstjóri .Þetta er sem
sagt allt að smella saman og
æft nærri dag og nótt, enda
á frumsýningin áð vera á 2.
hvítasunnudag. Ýmsir leikar-
anna eru korrtnir í glæsilega
búninga. Það sópar að sjáifri
Sardasfurstinnunni, Guð-
björgu Þorbjarnardóttur, í
svartri, síðri dýrindis flaujel-
isdragt með regnhlíf og hvít-
an hatt. Og þeir Erlingur og
Bessi eru í kjól og hvítt, lík-
astir karlakórsmeðlimum að
unarsvip, hann hefur ekkert
gert af sér. Kannski heíur
hann farið út í rigninguna
með sitt líflega, liðaða hár.
Og Bessi má alls ekki láta
það henda að krypla í gremju
sinni saman miðann með
slæmu fréttunum. Hann verð
ur að brjóta hann reiðilega
saman. Þetta er bréf frá
hernum! Og liðsforingi hlýt-
ur alltaf að vera sér meðvit-
andi um að slíkt athæfi geti
leitt yfir hann „búmm,
búmm“. Og leikstjórinn bein-
ir vísífingri á höfuðið á sér
eins og skammbyssu til frek-
ari áréttingar orðum sínum.
.Já, það er margs að gæta.
En allt miðar í átt að rétt-
um endi. Eins og í óperett-
unni sjólfri. Þar fær auðvitað
hver maður sína réttu kær-
ustu að lokum, og hver kona
sinn rétta mann. Og svo er
sungið um hvað þetta sé nú
allt ánægjulegt og indælt.
Allir eru kátir. Áhorfendur
verða það sjálfsagt líka. Það
er gott að létta skapið eftir
skammdegið.
Danmörk tæp 29%
Bretland 33%
Noregur 36%
V-Þýzkaland rúm 37%
Svíþjóð tæp 40%
liiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiimimiimMiimiiiiijimiiimiiimnimimiiiiimiiimimiiiiimiiiiimmmMiiiiimiiiiiiimimuimmmiiiimmiiimmimimmiiimimmmimmmmmmiiiimmiiimiimmmmmimimim
Bráðabirgðatölur fyrir ísland
1963 sýndu sama hundraðshlut-
fall og 1962 eða tæp 27%.
Hagstætt hlutfall
Þessar tölur, sem fjármálaráð-
herra greindi frá, sýna, að sam-
anburður við aðrar þjóðir í þessu
efni er ekki óhagstæður íslenzk-
um almenningi. Hann gat þess að
vísu að hafa bæri í huga kostnað
annarra þjóða af landvörnum, en
þar á móti kemur það, sem áður
var greint frá, að við þurfum hér
fáir að standa undir kostnaði,
sem margir bera annars staðar.
Að öllu samánlögðu má því segja
að vel megi við þetta blutfall
una, meðan framkvæmdir og upp
bygging er jafn gífurleg og nn á
sér stað hér, þegar ein eða tvær
kynslóðir umbylta öllu til hags
fyrir þá, sem um alla framtíð
munu byggja landið.
H’utfallið hefur batnað
síðustu árin
Þá gat Gunnar Thoroddsen fjár
málaráðherra þess, að ef þróunin
hér á landi í þessum málum
væri athuguð, liti myndin þannig
út:
Tekjur hins opinbera í öllum
tilfellum eru að fráteknum út-
flutningsuppbótum og var hundr-
aðshluti þeirra af þjóðarfram-
leiðslu þessi:
Árið 1958
Árið 1959 rúm
Árið 1960 rúm
Árið 1961 tæp
Árið 1962 tæp
Árið 1963 tæp
28%
28%
31%
28%
27%
27%
Af þessu sést, að miðað Tið
þennan mælikvarða á opinberar
álögur eru álögurnar hér á landi
í heild sinni ekki þyngri nú en
fyrir 4—5 árum, heldur minni.
Þetta er ánægjuleg þróun, því
vissulega ber opinberum aðilum
að leitast við að takmarka skatt-
heimtuna eins og unnt er og
halda þannig á fjármálum sam-
eiginlegra sjóða landsmanna, að
féð nýtist sem bezt. Og þessar
upplýsingar sýna líka, að þær
fullyrðingar eru rangar, að skatt-
heimta hafi hér aukizt. Það hef-
ur hún ekki gert, þrátt fyrir hin-
ar miklu framkvæmdir.