Morgunblaðið - 14.05.1964, Blaðsíða 28

28
MORCU N BLAÐIÐ
Fimmtudagur 14. maí 1964
r JOSEPHINE ED(?AR~

L
GAR; 1
FIA
eftirtekt á orðræður þeirra og
komst að því, að Darv væri nokkr
um árum eldri en Fía, að hann
ætti nóga peninga og að hann
hefði gefið Fíu margar verð-
mætar gjafir, og tilbæði hanar.
Þetta kvöld þegar við heyrð-
um til pabba, sátum við og bið
um og gátum okkur til um, í
hvers konar skapi hann myndi
vera. Það hafði nú engin veruleg
rimma verið síðan mamma dó,
af því að Fía lét beinlínis eins
og hún sæi hann ekki. En þegar
hann nú hrinti upp hurðinni og
stóð þarna og horfði á okkur,
varð ég hrædd. Hann var drukk
inn.
— Eg verð að fá peninga, Soff
ía! sagði hann hrottalega. — Eg
þarf að fá peninga og það strax!
Nú var hann hvorki vælandi,
biðjandi eða hótandi. Til þess var
þörfin hjá honum of mikil. Þó að
hann væri erkilygari, sagði hann
satt í þetta sinn, aldrei - þessu
vant.
— Eg skulda Jack Helner tutt
ugu pund. Eg verð að fá þau í
kvöld annars kemur hann mér í
bölvun.
— Eg á engin tuttugu pund.
— En þú getur fengið þau,
sagði hann með ákafa. — Dan
Brady gefur þér þau undir eins,
og meira ef þú ferð fram á það.
Eg heyri, að hann vilji giftast
þér.
— Eg ætla ekki að fara að
biðja Dan Brady um peninga
handa þér. Biddu hann um þá
sjáifur.
Hann brýndi raustina. — Eg
var að segja þér, Soffía, að ef
ég borga þetta ekki í kvöld, gera
þeir mig að ómögulegum manni!
— Það hefðirðu átt að athuga
áður en þú fórst að tapa pening
um, sem þú áttir ekki.
Hann kreppti hnefana, og
gekk eitt skref í áttina til henn
ar. — En Dan gefur þér þá
undir eins. Það veit ég. Á ég
að láta hálfdrepa mig, af því
að þú fæst ekki til að biðja
hann um þá?
Hún stóð upp og sagði hvasst:
— Eg er búin að segja þér, að
mér dettur það ekki í hug. Eg
bið engan um greiða fyrir sjálfa
mig og þá ekki heldur fyrir þig.
Það er afmælisdagurinn hennar
SYSTIR
Rósu litlu í dag. Þú gerir svo vel
og lætur okkur í friði!
Nú sleppti hann sér alveg. Það
var skakkt hjá Fíu að fara að
nefna mig með nafni, því að
það beindi reiði hans að mér.
Hann snaTsneri sér við og sópaði
öllu sem á borðinu var, niður á
gólíið.
— Svo það er afmælisdagur-
inn hennar? Þessarar fínu dömu!
Alltaf eru til péningar handa
henni, rétt eins og meðan mamma
hennar lifði, en engir handa mér.
Peningar fyrir föt og skólagöngu
handa þessari krakkavæflu, sem
ætti að vera farin að vinna fyr
ir sér. Þið þykizt allar eitthvað
meira en ég. Eg ætla nú samt að
láta þig vita, að ég er faðir ykk
ar, og get rekið ykkur út á göt
una, og m ætla ég líka að
gera.
Hann kom »uga á nýja, rauða
jakkann minn og greip hann. Eg
æpti upp þegar ég sá, að hann
ætlaði að rífa hann og þaut til
hans til að reyna að-bjarga jakk
anum. En hann sló mig í andlit
ið, svo að höfuðið á mér hrökk
tiil baka og ég sá ljósglampa fyrir
augunum. Svo mundi ég ekkert
fyrr en ég raknaði við, með höf-
uðið á öxl Fíu, og blauta tusku
á enninu, en með sáran verk i
kjálkanum.
— Hún er að jafna sig, sagði
Minna frænka og hjálpaði til að
lyfta mér upp á legubekkinn. Eg
lá þar og horfði á Fiu. Hún gekk
aftur að eyðilagða teborðinu og
sat þar með höndina kreppta um
fótinn á lampanum, en gult Ijós
ið skein á fallega andlitið á
henni, með liðuðu hárkrónunni.
Seinna sagði Minna mér, að
Fía hefði gripið lampann og hót
að pabba að kveikja í honum
og húsinu með, ef hann léti mig
ekki í friði. En hann sást nú
hvergi. Minna frænka fór að tína
upp brotin og koma stofunni í
lag aftur.
— Hann kemur aftur, sagði hún
þreytulega. Hún ávarpaði Fíu,
— Hvenær er opnað í fyrramálið?
sem leit undan:. — Er það satt,
að Dan Brandy vilji fá þig fyrir
konu?
Fía sneri sér við og munnur-
inn varð að mjóu striki. — Já,
hvað ef svo væri?
— Það gæti verið verra, sagði
Minna, hóglega. — Hann á nóg
til og hann hefur verið þér mjög
góður.
— Góður? Ætli hann sé mikið
öðruvísi en allir hinir? sagði Fía
í fyrirlitningatón. — Hann býður
heiðarlega borgun í staðinn fyrir
lygarnar og svikin hjá hinum,
það er allt og sumt. Karlmenn!
Þeir eru allir sama tóbakið.
En svo stóð hún upp og fór
að næla á sig hattinn, en leit um
leið um öxl sér og sagði: —
Farðu í, Rósa, við förum út sam-
an. ,
— Hvert?
BYLTINGIN í RÚSSLANDI 1917
ALAN MOOREHEAD ,
ir og óvanir sveitamenn, sem
höfðu enga æfingu í götubardög
um.
Þannig var frá fyrsta fari ein-
dregin samúð með setuliðinu í
Petrograd og verkamönnunum,
sem höfðu lagt niður vinnu í verk
smiðjunum. Ekki rugluðu þeir
samt strax saman reitunum, því
að margskonar hik og hop átti
sér stað, en þegar nokkrir dagar
voru liðnir af byltingunni gekk
meginþorri hermannanna í lið
með verkamönnunum, og úr
þessu varð nægi'legt sprengiefni
til að þeysa Romanovunum út úr
heiminum. Það voru hermennirn
ir sem raunverulega gerðu bylt-
inguna.
En þessi sprenging var samt
ekki fyrirfram skipulögð, enda
tilgangslaust að setja hana af
stað meðan sjálfur múgurinn
æddi stjórnlaus áfram, en skipu
lag komst fyrst á síðar, þegar
stjórnmálamennirnir létu loksíns
sjá sig og börðust innbyrðis um
völdin yfir þessu ástandi, sem
verkamennirnir, hermennirnir
og „Svarta fólkið“ hafði skapað
af svo miklu' handahófi. Þessi
pólitíska valdastreita var hinn
raunverulegi harmleikur bylting
arinnar, en götubardagarnir ekki.
Fram að miðjum marzmánuði gat
enginn í Petrograd getið sér til
um hverskonar ný stjórn myndi
spretta upp af þessu, né heldur
hvers skoðanir myndu bera sig-
ur af hólmi.
Enn er eftir eitt mikilvægt at-
riði. Verkamennirnir og her-
mennirnir hefðu aldrei látið bylt
inguna lánast, af eigin rammleik.
Þeir þörfnuðust fjár, foringja og
pólitísks skipulags; og allt þetta
fengu þeir frá neðanjarðarfélög
unum, sem höfðu áhuga á falli
keisarans. öreigalýðurinn kann
að hafa kveikt byltinguna, en
aðrir gerðu hana áhrifamikla og
notuðu hana til sinna eigin
þarfa.
Það, sem við því verðum að at
huga, næstu dagana í Petrograd,
er losaraleg og sundurlaus ring
ulreið, óreglulegar sprungur, ef
svo mætti segja, í hinu venjulega
yfirborði þjóðlífsins — tilraun.
Og þetta er leikur, sem leikinn
er við einhver fráleitustu skil-
yrði, í nístandi kulda, í skugga-
legum götum borgar á ófriðar-
tímum, og á árstíð þegar nóttin
byrjaði á miðju síðdegi. Ef til
vill mætti líkja þessu ö'llu við
bjart bál, sem gýs snögglega upp
á svörtum ísnum.
/
Þriðja dag marzmánaðar hafði
orðið verkfall í Putilov-verk-
smiðjunum í Moskva-Narva-hér
aðinu, í mótmælaskyni gegn
brottrekstri nokkurra manna.
Verkfallsmenn héldu fund og
sendinefnd var send á fund verk
smiðjustjórnarinnar, til að heimta
mennina tekna aftur. Verk-
smiðjustjórnin neitaði. Til þessa
hafði þetta aðeins verið atvinnu
deila og hún lítilsháttar. En nú
urðu breytingar í andrúmsloft-
inu; verkamennirnir tóku að
rifja upp aðrar móðganir og
sært stolt þeirra kom til sögunn
ar. Þeir fóru aftur til verksmiðju
stjórnarinnar með kröfu um
hærri laun, og þegar því var neit
að, slógust fleiri deildir verk-
smiðjanna í hópinn. Þær komu
á svokölluðu „ítölsku verkfalli“
eða , setuverkfalli. Svar stjórnar
innar var að lýsa almennu verk-
banni á alla verkamenn 1 verk-
smiðjunum, en það voru um 30
þús. menn alls. Sendinefndir
verkamanna fóru þegar til ann
arra verksmiðja við Viborg-
KALLI KUREKI
Teiknari; FRED HARMAN
— Sáuð þér þetta? Hesturinn
sparkaði í mig. Ef ég hefði ekki ver-
ið svona snarráður og viðbragðs-
fljótur......
— Snarráður! Viðbragðsfljótur!
Sér er nú hvað! Þér eruð klauiskur,
það er nú allt og sumt. Þér ædduð
beint að honum eins og fáráðlingur.
Þér megið aldrei nálgast hest án
þess að láta hann vita af yður.
— Þér seiduð mer á leigu mann-
drápshest. Ég hafði illan bifur á
yður allt frá upphafi.
— Nei, þegið þér nú. Af lærðum
prófessor að vera eruð þér meiri
bjáninn. Þér eigið ekki snefil til af
almennri skynsemi.
landamærin, og beiddust hjálp-
ar verkamanna þar.
Og nú var nýr og nýstárlegur
þáttur kominn í málið. 8. mar*
hafði verið valinn sem „Kvenna
dagur“. Aðaltilgangurinn með
honum átti að verða kröfuganga
um betri kjör til handa verka-
konum í höfuðborginni, og und-
irbúningurinn undir þetta hafði
lengi verið að þróast. Allar göt-
ur síðan fyrir stríð höfðu sósíal
istar allsstaðar verið að reyna
að draga konurnar inn í verka-
lýðshreyfinguna, og konurnar
voru raunverulega orðinn mikil
vægur þáttur í verkfallatækn-
inni. Nærvera þeirra í götuupp-
þotum var ekki einasta merki um
samstöðu þeirra — hún aftraði
einnig lögreglunni frá því að
bæla niður uppþotin á mjög
harðneskjulegan hátt. — Eink-
um þó ef börn voru einnig með
í fylgd.
Að kvöldi 7. marz var kvenna
fundur haldinn í vefnaðarverk-\
smiðjunni Lesnoy, þar sem áætl
anir skyldu gerðar fyrir morgun
daginn, og það var ákveðið að
taka upp tvö vígorð: „Niður með
*
Arbær, Sdás,
Smálöndin
SUMARBÚSTAÐAFÓLKI
upp við Árbæ, í Selásnum
og í Smálöndum við Graf-
arholt, skal á það bent, að
í þessum hverfum eru starf-
andi umboðsmenn fyrir
Morgunblaðið. Til þeirra
skulu sumarbústaðaeigendur
snúa sér ef þeir óska að fá
Morgunblaðið meðan dval-
izt er í sumarbústaðnum.
Einnig er hægt að snúa sér
til afgreiðslu Morgunblaðs-
ins, sími 22480.
Umboðsmennirnir eru fyr-
ir Árbæjarbletti Hafsteinn
Þorgeirsson, Árbæjarbletti
36, fyrir Selás, frú I.ilja
Þorfinnsdóttir, Selásbletti 6
og í Smálöndum María Frið-
steinsdóttir, Eggjavegi 3.