Morgunblaðið - 04.05.1967, Blaðsíða 16

16
MOKQUNBLAÐIÖ, FIMMTUDAGUR t MAI 1067

Útgefandi:
Framkvæmdast j óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
f lausasölu kr.
Áskriftargj.ald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinssorl.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sím'i 22480.
7.00 eintakið.
á mánuði inrianlands.
MARKAÐSKL OFNING
URINN í V-EVRÖPU
C'á klofningur í markaðs-
^ máium Vestur-Bvrópu,
sem gætt hefur í stöðugt rík-
ara maeli á síðustu árum,
hófst með stofnun Bfnahags
bandalags Evrópu fyrir u.þ.b.
10 árum. Margir gerðu sér þá
þegar grein fyrir, að stofn-
un slíks bandalags, sem að-
eins 6 rfki voru aðilar að,
gæti haft hinar alvarlegustu
afleiðingar fyrir þróun mála
í álifunni. í því skyni að
reyna að hindra klofning
vesturhLuta álfunnar í tvær
viðskiptaheildir, ef sifkt væri
unnt, fóru því á árunum 1957
til 1958 fram víðtækar um-
ræður á vegum Efnahagssam
vinnustofnunar Bvrópu, OE
EC (nú OECD, Efnahags- og
framfarastof nunin), u/m að
koma á stóru fríverzLunar-
svæði.
íslendingar voru aðilar að
þessum viðræðum, enda
gerðu þeir sér Ijósft, að æski-
legasta lausnin á markaðs-
málunum fyrir ísland yrði
stofnun stórs fríverzilunar-
svæðis, sem öll helztu við-
slkiptalönd íslendinga í Vest-
ur-Evrópu yrðu aðdlar að.
Því marki varð hins vegar
ekki nóð og fóru viðræðurn-
ar út um þúfur.
Það gerðist svo næst í þess-
um efnum, að 7 riki, sem öll
stóðu utan Efnahagsbanda-
lags Evrópu tóku sig saman
um að koma á fót sérstöku
fríverzlunarsvæði — og
stofniuðu FríverzLunarbanda-
lag Evrópu (EFTA) síðla
árs 1959. Með samstarfi sínu
iHnan vébanda EFTA hefur
rfkjum þessum tekizt að efla
mjög viðskipti sán í miLLi og
styrkja í heild aðstöðu sína
tál markaðsmála álfunar.
Meðal aðiLdarrfkja EFTA eru
öll Norðurlöndin nema ís-
land, — FinniLand þó auka-
aðilá. Eru það eðcki sízit Norð-
urlöndin, sem verið hafa
ánægð með árangur EFTA-
samstarfsáns.
Stofnun viðskiptabanda-
laganna tveggja hefiur á ýms-
an hótt gert okkur íslend-
ingum erfiðara fyrir. Hún
hefur í sumum tilvikum orð-
ið til þess að þrengja mögu-
leika okkar til sölu útflutn-
ingsafurðanna — og í öðrum
valdið því, að við verðum að
sætta okkur við mun lakari
kjör en ella. Og eftir því sem
viðskiptasamstarfi í álfunná
fleygir lengra fram, er ekki
við öðru að búast en aðstaða
okkar versni enn, svo framar-
lega, sem ekki verða gerðar
náðstafanir til að tryggja hlut
dkkar.
Hið vandasama ástand í
þessum efnum kemur m. a
glöggt fram í viðtali við ELn-
ar Benediktsson, senidiráðu-
naut hér í blaðinu si. föstu-
dag. Þar sagði hann m.a.:
„Á hinn bóginn er degin-
um ljósara, að Kennedy-við-
ræðurnar munu ekki leysa á
neinn viðunandi hátt við-
Skiptavandamáll íslands út á
við. Útflutningur okkar mun
eftir sem áður í heild mæta
verulegri tollvernd og öðrum
viðskiptatálmunum í inn-
f 1 Ut n i ngsl öndu nu m. Alvar-
legast er þó, að vegna mark-
aðsbandaiaganna í Evrópu
er nú svo komdð, að ýmsir
keppinautar okkar í fiskverzl
uninni hafa frjálsan aðgang
að markaði, þar sem við meg
um klffa tollmúrinn.“
Það ástand, sem við raú
stöndum andspænis er þann-
ig miklu alvarfegra en svo, að
við því verði skellt sköllaeyr-
um.
ATHUGUN
TÍMABÆR
¥ sambandi við þau atriði,
*■ sem að framan eru rakin
er ástæða tál að minna á þá
stefnu í markaðsmálunum,
sem nýafstaðinn Landsfund-
ur Sjálfstæðisflokk&ins mar'k-
aði.
í stjórnamálaályktun hans
sagði svo um þetta:
„Leggja ber ríka áherzlu á
að tryggja útflutning&vörum
þjóðarinnar sem öruggasta
markaði og hagstæðasrt. verð-
lag. Á meðal brýnustu verk-
efna er að vinna að því innan
allþjóða viðskipta- og tolla-
nefndarinnar (GATT) og með
viðræðum við helztu við-
skiptaþjóðir íslendinga að
forðast hdn alvarlegu áhrif af
toflilverndarstefnu efnahags-
bandalaganna. Verði í því
sambandi kannað endanlega
möguleikar íslands til þátt-
töku í Fríverzlunarbandalag-
inu (EFTA) og leitað aðild-
ar að því, fáist hún með við-
Mýtandi kjörum og þau
kynnt öllum þeim, sem hags-
muna eiga þar að gæta. Jafn-
framt verði hraðað kerfis-
bundinni áætlun um lækkun
aðlflutningsgjalda og sam-
hliða ráðstöfunum tdl stuðn-
ingis íslenzkum iðnaði til að
tryggja samkeppnisaðstöðu
hans og stuðla að sem fjöl-
breyttastri iðnþróun í Land-
inu.“
öllum er ljóst, að fara verð
ur að með fuillri varfærni í
málum þeseum og huga vand

James Bede og flugvélin, sem hann hyggst fljúga í umhverfis jörðu án þess að nema stað-
ar og án þess að taka eldsneytL
Æfintýralegt flug umhverf
is iörðu í einum áfanga
Sl. Iaugardag lauk banda-
rískur flugvélaverkfræðingur
undirbúningi sinum undir
einhverja æfintýralegustu
flugferð, sem nokkru sinni
hefur verið fyrirhuguð. Hann
hyggst fljúga eins hreyfils
flugvél aleinn umhverfis
jörðina eða um 40.000 km.
án þess að nema staðar og
án þess að taka neins staðar
eldsneyti. Þessa ferð sína hef-
ur hann ráðgert að fara i
næsta mánuði. Maiffur þessi
heitir James Bede, er 34 ára
garaall, kvæntur og 4 barna
faðir.
Þegar hann var spurður af
blaðamönnum urn hið fyrir-
hugaða ferðalag sitt, vísaði
hann á bug öllum ummælum /
um, að hér væir uim nokkra
hetjudáð að ræða, en sagði
aðeins: „Mig langaði aðeins
til þess að skoða mig um í
heiminum, án þess að þurfa
að gangast uwdir allar þessar
ankanalegu bólusetningar“.
Hann játaði það samt engu
að síður, að hann hefði látið
bólusetja sig með venjuleg-
um hætti og gert er ráð fyrir
fer'ðalög umihverfis jörðu.
Áform Bades er að hefja
flugferð sína síðari hluta
maí, leggja af stað frá Cleve-
land, fljúga síðan yfir New
York og þaðan yfir Atlants-
hafið til Spánar. Síðan mun
hann halda áfram flugferð
sinni yfir Miðjarðarhafið, yfir
Egyptaland og Rauða hafið
og þaðan áfraim yfir hið víð-
áttumikla Indlandsihaf til
Pertih í Ástralíu. Loks mun
hann beina flugvél sinni út
á Kyrrahafið, yfir Hawaii og
Los Angeles og lenda aftur
í Cleveland. í Madrid á
Spáni og Perth í ÁstraMu
iminu verða til staðar, er
Bede flýgur yfir þessar borg-
ir, eftirlitsmenn á jörðu niðri,
sem eiga að fylgjast með
flugi Bades og geta staðfest,
að hann hafði flogið þar yfir.
Flugvélin, sem Bede hyggst
nota í flugferð sinni, er mjög
létt með stóra vængi og eld-
sneytisgeimi, sem taka á
2.140 lítra, sem á að geta
nægt til tæplega 46.000 km.
flugs.
Þá verður flugvélin enn
fremur útíbúin sjálfstýris-
tækjum, sem eiga að geta
haldið flugvélinni á réttri
braut, meðan Bede sefur, en
hann gerir ráð fyrir, að flug-
ferð sín muni taka um 154
kluklkutíma eða um 614 dag.
Áformar hann að sofa tvo
tíma samfleytt í senn.
Lega að bvers kyns álhrifum,
sem fylgt gætu þátttöku
EFTA, ef til kæmi. Kemur
slík þátttaka að sjálfsögðu
ekki til greina nema alihliða
athugun leiðd í ljós, að hún
muni reynast okkur hag-
kvæm. En þar sem sýnt er, að
vandamál oikkar muniu óhjá-
kvæmiilega fara vaxandi, ef
við stöndium áfram utan við
viðskiptasamistarf rfkjanna í
Vestur-Evrópu, og á hinn
bóginn, að flest bendir tiú,
að verulegur styrkur gæti
orðið í aðild að EFTA, er
fyLliiega tímabært að kanna
til hlítar, hvort aðild er fá-
anleg með þeim skilxnálum,
sem við áLítum okkur feng
að.