Morgunblaðið - 14.03.1971, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. MARZ 1971
17

Reykjavíkurbréf
Laugardagur 13. marz-
Jafntefli við
heimsmeistara
Langt er síðan nokkur iþrótta
kappleikur hefur vakið jafn-
mikla athygli og keppnin í
handknattleik við rúmensku
heimsmeistarana í Laugardals-
höll s.l. þriðjudagskvöld. Is-
lenzku leikmennirnir stóðu sig
með slikri prýði, að jafnvel þeir,
sem takmarkaðan áhuga hafa á
íþróttum fyl'ltust spenningi, er
þeir heyrðu lýsingar af leiknum,
og raunar verður að taka það
fram, að báðir iþróttafréttaritar-
arnir, sem lýstu leiknum í út-
varpi og sjónvarpi, sýndu, að
þeir hafa lært hlutverk sitt til
fullnustu — eða glfeymdu þeir
kannski öllu, sem þeir höfðu
lært og létu þar af leiðandi til-
finningarnar ráða?
Sannarlega er ástæða til að
gleðjast yfir frammistöðu
íþróttamanna okkar, ekki ein-
göngu vegna þess, að fregnirn-
ar af henni bera hróður okkar
víða um lönd, heldur lika af því,
að þær sýna, að islenzkur æsku
lýður er þróttmikill og lífsglað-
ur. Piltarnir okkar sigruðu, þótt
þeir hefðu sjálfsagt lakari að-
stöðu til þjálfunar en rúmensku
keppinautamir, — því að allir
verða þeir að vinna fyrir sínu
brauði — eða stunda sitt nám,
en víða mun það annars staðar
«vo, ekki sízt í einræðisríkjun-
um, að afburðaiþróttamönnum er
séð fyrir fé og tækifærum til að
þeir geti náð sem mestum ár-
angri.
Handritin
á dagskrá
Enn eru handritin á dagskrá.
Nú er skaðabótamál stjórnar
Árnasafns rekið fyrir hæsta-
rétti i Danmörku. Fram til þessa
hefur þess verið vænzt, að sá
dómur, sem nú verður felldur,
verði hinn síðasti, en dönsk blöð
greina frá því, að stjórn Árna-
safns hafi við orð að reyna fleiri
leiðir til að þvælast fyrir fram-
gangi málsins, jafnvel að leggja
það fyrir mannréttindadómstól-
inn í Strasburg!
íslendingar mátu að verðleik-
um ákvörðun danska þjóðþings-
ins um að afhenda handritin.
Með þeirri ákvörðun má segja,
að síðustu hindruninni hafi ver-
ið rutt úr vegi fyrir vinsamleg-
ustu samskiptum, sem þekkjast
þjóða í milli. Um hitt tjóar ekki
að fást, þótt aðgerðir stjórnar
Árnasafns hafi tafið afhending-
una. Það skiptir ekki meginmáli,
hvort handritin koma heim mán-
uðinum fyrr eða seinna.
Sem betur fer hafa íslending-
ar nær undantekningalaust
sýnt fulla hófsemi í umræðum
um handritamálið, eftir að
ákvörðun réttra danskra yfir-
valda lá fyrir. Það er mál Dana
en ekki okkar, að útkljá þann
ágreining, sem er heima fyrir í
Danmörku, og þótt við auðvitað
vonum, að honum ljúki sem
fyirst, er það ekki í okkar verka
hring að blanda okkur í þessar
deilur. Handritin kema heim.
Sú var ósk okkar og krafa. Við
henni var orðið, og við það un-
um við, hvort sem handritin
verða afhent nú eða eitthvað Síð-
ar.
Mikið flokksstarf
Á undanförnum mánuðum hef-
ur starfsemi Sjálfstæðisflokks-
ins og hinna ýmsu félaga hans
farið vaxandi jafnt og þétt, og
nú eru stöðugir fundir haldnir,
ýmist minni fundir eða almenn-
ir fundir, þar sem fjöldi fólks
kemur til að kynna sér þau
sjónarmið, sem forustumenn
flokksins setja fram, hafa áhrif
á stefnumótun flokksins og beita
áhrifum til þess að efla störf
hans.
Líklega hefur starfsemi i
Sjálfstæðisflokknum aldrei ver-
ið meiri en einmitt nú. Afsann-
ar það kenningarnar um það, að
almenningur hafí takmarkaðan
áhuga á stjórnmálum. Þvert á
móti virðist hinn almenni kjós-
andi, sem Sjálfstæðisflokknum
fylgir að málum, hafa á því
brennandi áhuga að gera hlut
flokksins sem beztan í þeim
kosningum, sem framundan eru.
Á fundum þeim og ráðstefnum,
sem haldnar eru, koma auðvit-
að fram mismunandi sjónarmið,
enda eru mannfundir til þess að
skiptast á skoðunum, og innan
vébanda Sjálfstæðisflokksins er
það ekki einungis réttur, held-
ur líka skylda manna að setja
fram skoðanir sínar, þótt allir
séu ekki á einu máli. Siðan bera
menn saman bækurnar og leitast
við að komast að sameiginlegri
niðurstöðu í sem flestum málum.
Það er þannig fjöldinn, sem
stefnunni og framvindunni ræð-
ur.
Sumir halda því fram, að ekki
sé það styrkleikamerki á einum
flokki, þegar ekki rikir þar öfl-
ugt miðstjórnarvald, sem segir
fyrir um stefnu og sjónarmið. Að
því er Sjálfstæðisflokkinn varð-
ar er þetta byggt á miklum mis-
skilningi, styrkur hans byggist
einmitt á því, að þar eru allir
frjálsir að þvi að setja fram
skoðanir sínar og hafa áhrif á
niðurstöðu mála. Þar segir ekk-
ert miðstjórnarvald mönnum fyr
ir verkum.
Þeir, sem halda að þetta sé
vottur þess að flokkurinn sé
ósamstæður og veikur, fara vill-
ur vegar. Styrkleikinn byggist
á því, að hver og einn virðir
rétt annars til að fylgja fram
þeim sjónarmiðum, sem hann tel-
ur réttust, en allir sameinast
Sjálfstæðismenn um grundvallar
hugsjónir, einmitt þær hugsjón-
ir, að frelsi til orðs og æðis ber
að hafa í heiðri og vinna gegn
því í órofa fylkingu að þau þjóð
félagsöfl, sem hneppa vilja ein-
staklingana í fjötra, fái aukið
styrk sinn.
Stefnan í land-
búnaðarmálum
Um langt skeið hafa verið
uppi um það deilur, hvort réttri
stefnu væri fylgt í landbúnað-
armálum, og nú á siðari árum
hefur einkum verið á það bent,
að fráleitt væri að stuðla að því,
að jörðum væri skipt upp. Miklu
fremur væri ástæða til að sam-
eina jarðir og ekkert væri við
þvi að segja, þótt bændum fækk
aði eitthvað, svo að búin gætu
stækkað og lífvænlegra væri að
stunda landbúnað.
Menn hafa nú horfið frá þeirri
stefnu, að nauðsynlegt sé að
halda sérhverju býli í byggð.
Var þetta rækilega viðurkennt
fyrir nokkrum árum, er stofnað
ur var sjóður, beinlínis til þess
að gera þeim, sem búa á léleg-
ustu jörðunum, kleift að losna
þaðan, og landbúnaðarráðherra
hefur bent á, að í bændastétt
séu allmargir einstaklingar, sem
eðlilegt væri að hjálpa til að
hverfa frá búrekstri eða öðrum
störfum.
Heildarstefnubreytingu í þá
átt, sem vottað hefur fyrir að
undanförnu, er að finna í frum-
varpi, sem lagt hefur verið fram
á Alþingi um Stofnlánadeild
landbúnaðarins, landnám, rækt-
un og byggingar í sveitum, en
fyrsti flutningsmaður þess er
Pálmi Jónsson. Meðal stefnu-
miða þessa frumvarps er að
hverfa endanlega frá því sjón-
armiði að skipta og fjölga bú-
jörðum i landinu, en Landnámi
ríkisins er þess í stað falið að
hafa frumkvæði um hagfellda
þróun byggðanna. Og beinlínis
er tekið fram, að gagnstætt sér-
stakri aðstoð við nýbýlastofn-
anir áður, sé nú heimilt að veita
framlög til að sameina jarðir.
Sömuleiðis er heimilt að synja
um framlög og lán til éndur-
byggingar á eyðijörðum, ef það
telst heppilegra fyrir byggða-
þróunina að ráðstafa þeim á
annan hátt, t.d. að sameina þær
nágrannajörðunum.
Hér er því á ferðinni frum-
varp um það að breyta alger-
lega frá hinni gömlu stefnu, sem
hér var áður ríkjandi og miðaði
að því að halda sérhverju býli
í byggð, hvort sem búandi var
á því eða ekki. Mikil vinna ligg-
ur að baki samningu frumvarps
sem þessa og eiga þeir menn,
sem að þvi standa, þak'kir skild-
ar fyrir að sameina í lagabálki
þau sjónarmið, sem verið hafa
að ryðja sér til rúms og áreið-
anlega eru hagstæðust fyrir þró
un islenzks landbúnaðar.
Viða í nágrannalöndunum
greiða stjórnarvöld fyrir því, að
býli séu sameinuð og þeim, sem
landbúnaðarstörf stunda, fari
fækkandi, því að véltæknin hef-
ur tekið við af mannshöndinni
og hver einstaklingur getur nú
framleitt margfalt magn mat-
væla miðað við það, sem áður
var. Ef landbúnaðarframleiðsla
okkar íslendinga á að verða
samkeppnishæf við landbúnað
nágrannaþjóðanna, hljótum við
að fara svipað að. Við verðum
að halda áfram að rækta mikið
og stækka búin. En offram-
leiðsla landbúnaðarvara leiðir
hér sem annars staðar tii erfið-
leika. Þess vegna verðum við að
sætta okkur við það, þótt um
sinn kunni eitthvað að fækka
bændum landsins, enda hefur sú
verið þróunin hin síðari ár, að
heldur hefur fækkað í bænda-
stétt frá ári til árs.
Engar
stökkbreytingar
Þær raddir heyrast stundum,
að mjög megi fækka bændum og
jafnvel látið að því liggja, að
framleiðsla bændastéttarinnar sé
harla þýðingarlitil fyrir þjóðar-
búið. Þótt slikar raddir séu frá-
leitar og hljóti að ergja þá, sem
gera sér grein fyrir mikilvægi
landbúnaðarins, má það ekki
leiða til þess, að einum öfgun-
um sé mætt með öðrum, eins og
þvi miður vill svo oft verða.
I landbúnaði eins og öðrum
sviðum er heppilegust samfelid
og markviss þróun. Islenzkur
landbúnaður er nú á því þróun-
arskeiði, að jarðirnar verða að
stækka og framleiðslan að auk-
ast á einstakling, ef íslenzkir
bændur eiga að bera úr býtum
hliðstæð laun við aðrar stéttir
þjóðfélagsins. Af því leiðir að á
næstu árum, ef til vill áratug-
um, mun bændum fremur fækka
en fjölga, þótt síðar kunni svo
að fara, að fjölgun verði í þeirri
stétt á ný, ekki sízt með nýjum
búskaparháttum, t.d. stórfelldri
ylrækt og fiskirækt.
Frumvarpið um heiildarstefn-
una í landbúnaðarmálum miðar
að þvi að hafa stjórn á þeirri
þróun, sem hagstæðust er í senn
fyrir bændastéttina og þjóðar-
heildina. Þar er öfgalaust tek-
ið á helztu vandamálum ís-
lenzkrar bændastéttar og mörk-
uð stefna, sem til farsæidar horf
ir. Er þess að vænta, að
frumvarp þetta nái fram að
ganga á því Alþingi, sem nú sit-
ur, enda mun það njóta stuðn-
ings flestra þeirra, sem hag
landbúnaðar bera fyrir brjósti.
Frumvarpið er samið af nefnd
sem Ingólfur Jónsson, landbún-
aðarráðherra, skipaði haustið
1969 og er í samráði við hann
flutt af þeim nefndarmönnum,
sem sæti eiga á Alþingi.
„Aðal“-
formaðurinn
Nær þvi á hverjum degi verða
alþingismenn að þola það, að
einn úr hópi þeirra flytji inni-
lega leiðinlegar langhundsræð-
ur, en með miklum spekingssvip,
enda þykist þessi þingmaður
hafa vit á öllum sköpuðum hlut-
um milli himins og jarðar. Varla
fer á mil'Ii mála, hver þessi mað-
ur er, en ef einhverjum kynni
að reynast erfitt að geta sér
þess til, þá heitir hann auðvit-
að Magnús Kjartansson.
Þessi maður telur sig vera nokk
urs konar „aðal“formann komm
únistaflokksins, þótt enginn hafi
kjörið hann til neinna slíkra
trúnaðarstarfa. Hann vil'l láta
bera meira á sér í þingsölum —
og þá ekki síður í blaði þvi, sem
hann ræður yfir — en öllum öðr-
um þingmönnum kommúnista til
samans. Þess vegna blaðrar
hann í svo til sérhverju máli í
von um það, að fá nafn sitt i
fjölmiðla, svo að engum fái dul-
izt, að það er hann, en ekki ein-
hverjir aðrir, sem áhrifamestur
er í kommúnistaflokknum.
Sjálfsagt vita það ekki nema
fáir, að það er Lúðvik Jóseps-
son, sem er formaður þingiflokks
kommúnista, og enn færri gera
sér grein fyrir því, að hvorki
hann né Magnús eru í forustu í
flokknum að formi til, heldur
var valinn til þess áhrifalaus
maður, þar sem ekki gat náðst
samkomulag um neinn annan en
þann, sem í framkvæmd mundi
hvergi koma nálægt raunveru-
legri stefnumörkun.
Ekki leynir það sér, að þing-
mönnum kommúnista finnst
frekjan i ,,aðal“formanninum
býsna mikil. En uppteknum
hætti heldur hann engu að síð-
ur og mun sjálfsagt gera héð-
an i frá, eins og hingað til. Og
bót er það í máli, að sjálfum
finnst honum sýnilega gaman að
hlusta á ræður þær, sem hann
flytur, þótt engum finnist það
öðrum.
Innilega
hneykslaður
Nú í vikunni gerðist það á
Alþingi, að Gylfi Þ. Gíslasor.,
menntamálaráðherra benti rétti-
lega á, að „aðal“formaðurinn í
kommúnistaflokknum væri sýni-
lega mjög vonsvikinn yfir þvi að
ríkisstjórnin skyldi verða við
öllum óskum lánasjóðs náms-
manna um fjárframlög. Leyndi
sér ekki, að þingmanninum
fannst illt við það að búa að
geta ekki haldið uppi árásum á
menntamálaráðherra og ríkis-
stjórn fyrir það að sjá ekki fyr-
ir fé til Lánasjóðs námsmanna.
Væri þannig öhægt um vik að
halda áfram baráttunni frá fyrri
þingum fyrir „hag“ námsmanna.
Auðvitað kom „aðal“formaður
inn einu sinni enn í pontuna og
var nú bersýniilega mjög
hneykislaður á því, að einhverj-
um skyldi detta í hug, að hann
syrgði það, að ríkisstjórnin hefði
haldið þannig á málum, að
hann gæti ekki lengur haldið
uppi árásum á hana. Eifcthvað
væri nú innrætið annað en það,
sem menntamálaráðherra ætlaði
sér. Þá brostu loksins ýmsir
þingmenn.
Og er það furða, þótt brosað
sé í kampinn, þegar atvinnu-
kommúnistar, sem unnið hafa að
því svo til alla sína ævi að
sméygja helfjötrum einræðis-
stefnu á þjóð sína, fara allt i
einu að halda því fram, að þeir
beri umhyggju fyrir henni og
vilji umfram allt, að vel sé greitt
fram úr málum? Hafa það
ekki verið og eru það ekki enn
ær' og kýr kommúnista að fiska
i grúggugu vatni, finnst þeim
ekki einkar vænt um það, þeg-
ar, eitt eða annað fer úr skorð-
um í lýðræðisþjóðfélögum? Geta
þeir þá ekki bent á það, hve lýð
ræðið er rotið og hve nauðsyn-
legt það er að koma á breytt-
um stjórnarháttum? Svari hver
fyrir sig.
Flug fyrir SAS
Eins og greint hefur verið frá
í fréttum, er nú svo annasamt
framundan hjá Flugfélagi Is-
lands, að félagið verður að taka
i notkun aðra þotu, sem vænt-
anlega verður leigð með kaup-
rétti. Það var mikið átak, er
Fiugfélagið festi kaup á þotunni
Gullfaxa og erfitt að komast yf-
ir þann hjalla, sem þá var fram-
undan og raunar reyndist miklu
torsóttari en nokkur fékk séð
fyrir, vegna þess samdráttar,
sem hér varð á erfiðleikaárun-
um.
Nú hefur hagur Flugfélags Is-
lands batnað mjög, enda nýting
þobunnar verið mjög milkil og
einnig verið aukning í innan-
landsflugi. Engu að siður er það
mikið átak fyrir félagið að kom-
ast nú yfir aðra þotu, enda eru
slik tæki ótrúlega dýr, eins og
menn vita. Það er þess vegna án
efa hagkvæmt fyrir Flugfélagið
að hafa fengið samning við SAS
um Grænlandsflug, svo að bet-
ur megi nýta hina nýju þotu.
Samvinna Flugfélags Islands
og SAS hefur yfirleitt geng-
ið allsæmi'lega, þótt snurða hafi
hlaupið á þráðinn að því er
Færeyjaflug varðar. Er ekki
nema gott eitt um það að segja,
ef Flugfélagið getur bætt rekst-
ur sinn með slíku samstarfi.
Hins vegar verður ekki fram
hjá því komizt, að í samskiptum
Laftleiða og SAS hefur síðar-
nefnda félagið verið býsna óbil-
gjarnt og haft furðumikil áhrif
á ríkisstjórnir og flugmálayfir-
völd Sviþjóðar, Danmerkur og
Noregs. Er vonandi að lát verði
á og Loftleiðir fái á ný réttmæta
aðstöðu til farþegaflugs til og
frá Norðurlöndum og sambæri-
lega samninga við þessar þjóðir,
eins og þær þjóðir aðrar, sem
þeir eiga Skipti við.