Morgunblaðið - 20.12.1988, Blaðsíða 74

74
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 1988
ást er...
.. . að dást að nýja hattinum
hennar.
TM Reg. U.S. Pat Off.—allrightsreserved
® 1988 Los AngelesTimesSyndicate
I /
______? ? ?
HÖGNI HREKKVÍSI
liTUr: ór FyraR skímanpi og
BTART NÝÁR'"
Samskipti okkar við hin dýrin
Til Velvakanda.
Daprar myndir og frásagnir
mátti sjá nýlega í sjónvarpi og blöð-
um af blásaklausum kambháfi
nokkrum sem veiddist „fyrir tilvilj-
un“ í troll Guðbjargar ÍS úti fyrir
Vestfjarðamiðum nú í fyrstu viku
desember. Sem betur fer lést dýrið
fljótlega eftir komuna í eilífðar-
fiskafangelsið í Vestmannaeyjum.
Því engar frásagnir fara af því að
nokkur vistmaður þar hafi nokkru
sinni komist þaðan lifandi.
Með þennan vamarlausa fisk var
síðan, eftir dómsdagsógæfu hans
að vera að ráfa í veg fyrir mann-
inn í Atlantshafinu, þvælst ijneð
hann í þröngum plastkassa um borð
í skipinu til heimahafnar þesst og
haldin þar alþjóðleg sýning á vesal-
ings dýrinu fyrir fjölmiðlaelíturja í
landinu. Þar var dýrið tekið jipp
úr boxi eftir pöntun pressunnar og
„klappað" á viðeigandi hátt svo vel
liti út á myndunum á skjánum.
Ekki vantaði það.
En það vantaði ýmislegt annað
þama. Það vantaði að spyija gest-
inn sjálfan hvort hann kærði sig
um þessa meðferð á sér. Og það
vantaði líka kærleikann í allt þetta
vonda mál. Hvað eru menn eigin-
iega að gera minnstu bræðrum
sínum? — Sá sem veiddur vildi verða
og að flogið yrði með sig í físka-
fangelsissafnið i Vestmannaeyjun-
um kasti fyrsta steininum__
Flogið var síðan með þetta fá-
gæta djúpsjávardýr í 30 þúsund
feta hæð yfír sjávarmáli yfir landið
þvert og endilangt til að koma því
í fiskafangelsið í Vestmannaeyjum,
aðkomugestum safnsins til
„skemmtunar". Þetta er ekki ósvip-
að því sem gerðist víða í Bretlandi
á síðustu öld þegar helsta sunnu-
dagsskemmtun margs heldra fólks-
ins þar var að fara í „skemmtiheim-
sókn“ á geðveikrahælin og sjá „fá-
vitana" sem þar voru reyrðir niður
í spennitreyjur vegna fötlunar
sinnar eða veikinda.
Sem betur fer drapst
kambháfurinn
En eins og áður sagði þá drapst
þessi blásaklausa skepna úti í Eyj-
um, sem betur fer, eftir aðeins
■ i nýj» bránDið, þjáður *f kalar»v«ki.
Vestmannaeyjar:
Háfvarður ér þjáð-
ur af kafaraveiki
KAMBHÁFURINN, m» GmA- bióðtókunáJ fynr fr»n
K ÍS ttkk I vfirpuaa á Vf*t- m .6 aðgn Krátin* E^ilaooar, for-
■■ a fjrir Dokkru, vnr i xtMumxnn*ufnsina, beftirakkitek-

i ist að koxuut ( -
nokkurra daga dauðastríð í með-
förum okkar mannanna.
Já, ég sagði sem betur fer drapst
það. Því þó fólk sé eflaust margt á
annarri skoðun í málinu en við dýra-
vinimir, þá hljóta samt allir vel-
hugsandi menn eftir einlæga íhug-
un að vera okkur sammála um það
að frá sjónarhóli dýrsins sjálfs,
(sem ekkert hefur gert á hlut okkar
svo vitað sé) þá hlýtur að vera
skárra að mæta skapara sínum
strax heldur en að hokra þama
uppi á þurru landi úti í Eyjum, í
einhverju agnarsmáu fiskabúri, og
fá aldrei að hitta hugsanlegan
maka sinn eða nokkurn félaga
sinn af sömu tegund framar. Þau
örlög held ég að enginn óbilaður
né bilaður maður gæti hugsað sér
til eilífðar. Sá hinn sami sem hugs-
að gæti sér slíkt kasti þá fyrsta
steininum...
Dýrin á að skoða í
náttúrulegn umhverfi
þeirra en ekki okkar
Það em falsröksemdir að ekki
sé hægt fyrir okkur mannfólkið að
nálgast náttúmna eða hin dýrin á
hnettinum öðm vísi en í svona
gerviveröld þeirra eða fangelsi.
Aðrir valkostir em tii. Ég vil benda
á það að með núverandi tækni get-
ur maðurinn nálgast nánast hvaða
dýr sem er við náttúmlegar aðstæð-
ur þess, en ekki alltaf við náttúm-
legar aðstæður okkar.
Og ég vil í þessu sambandi líka
benda á tilvist hinna umfangsmik)
hvalaskoðunarfyrirtækja í
Bandaríkjunum, Kanada, á Indl-
andi, Sri Lanka og víðar, sem ein-
göngu em gerð út til að sýna
óbreyttri alþýðunni hvalina við rétt-
ar aðstæður þeirra. Og ekki bara
öllum aðilum málsins að sársauka-
iausu heldur mjög líklega öllum
aðilunum til yndisauka og ánægju.
Mjög líklega hvölunum líka að því
sagt er. Að minnsta kosti þekkja
þeir yfirleitt hvalaskoðunarbátana
frá fískibátunum og koma fljótlega
til þerira til að „sýna sig og sjá
aðra“ sem þeir hafa ekki síður gam-
an af en mannfólkið að sögn kunn-
ugra.
Við skulum ekki gleyma því að
það er hægt að reka „náttúruleg"
fiskasöfn í hafinu sjálfu ekki síður
en innilokunarfiskasöfn uppi á landi
sem aldrei verða neitt í líkingu við
hin fyrmefndu að gæðum eða
mannúð. Þetta er allt saman hægt
ef menn bara kæra sig um.
Magnús H. Skarphéðinsson
Börnum ekki
sýnd kurt-
eisi í búðum
Kæri Velvakandi.
Við emm hér tvær tólf ára stelp-
ur og skrifum þér vegna þess að
bömum er sýnd ókurteisi í búðum
og sjoppum. T.d. lenti önnur okkar
í því uppi í Breiðholti í Leimbakka
að hún keypti 1,5 1 af Sprite í sjopp-
unni þar. Svo kom í ljós að hún
átti að kaupa Diet Sprite. Ætlaði
hún þá að fá að skipta flöskunni
en þá var afgreiðslukonan bara með
snúð og spurði hvort flaskan væri
2ja ára. Þá fór vinkonan í matvöm-
búðina við hliðina á sjoppunni og
fékk strax skipt. Og í Miklagarði
em bömin látin bíða þar til búið
er að afgreiða fullorðna, þó að
krakkamir hafi komið á undan.
Þess vegna fyrir hönd allra krakka
á Reykjavíkursvæðinu bið ég alla
sjoppu- og búðareigendur að athuga
þetta betur. E. & K.
Víkverji skrifar
að hefur stundum verið haft
á orði, að erfiðleikum valdi í
samstarfi stjómmálaflokka í ríkis-
stjórn, ef fyrrverandi forsætisráð-
herra sitji í ráðuneyti undir for-
sæti annars manns. Um þetta em
þó fjölmörg dæmi hér. Steingrímur
Hermannsson sat sem slíkur í ríkis-
stjóm undir forsæti Þorsteins Páls-
sonar. Geir Hallgrímsson hafði
verið forsætisráðherra, þegar hann
tók sæti í ríkisstjóm Steingríms
Hermannssonar 1983. Ólafur Jó-
hannesson fráfarandi forsætisráð-
herra sat í ríkisstjóm Geirs Hallg-
rímssonar 1974-1978. Hins vegar
tók Hermann Jónasson ekki sæti
í ríkisstjóm Óiafs Thors 1953, þótt
Framsóknarflokkurinn ætti aðild
að þeirri ríkisstjóm. En Hermann
og Ólafur, sem báðir höfðu verið
forsætisráðherrar, þegar hér var
komið sögu tóku hins vegar sæti
í ríkisstjóm Steingríms Steinþórs-
sonar 1950-1953.
Á þessu er haft orð hér vegna
athyglisverðra ummæla Poul
Schluters, forsætisráðherra Dan-
merkur, í samtali við Morgunblaðið
í fyrradag. Hann var spurður,
hvort hann gæti hugsað sér að sitja
í ríkisstjórn án þess að vera forsæt-
isráðherra. Hann svaraði:“Nei.
Mér finnst enn heillandi að vera
með í að hafa áhrif á þróunina og
það er enn margt óunnið. Og þeg-
ar ég sleppi stýrinu á næsti forsæt-
isráðherra ekki að þurfa að hlusta
á mig gefa ráðleggingar úr aftur-
sætinu. En það er aldrei að vita,
þetta gæti orðið allt öðm vísi.“
XXX
Fróðlegt er að fylgjast með
þeim breytingum, sem hafa
orðið á bókaútgáfu hér. Sennilega
er nú orðið hægt að búa til svokall-
aðar metsölubækur. Margar af
þeim bókum, sem nú em gefnar
út fyrir jólin em eins og löng blaða-
viðtöl og ekkert við því að segja.
Miðað við bókasölu nú virðist nokk-
uð ömggt að bækur seljast vel, sem
fjalla um fólk, sem er eða hefur
verið áberandi í flölmiðlum og þá
ekki sízt sjónvarpi. Þá virðast
hvers kyns uppákomur vera góð
söluvara, ekki sízt, ef aðili að slíku
segir “allt“.
Auglýsingar hafa svo mikil áhrif
á fólk, að þegar það er spurt á
fömum vegi, hvaða bækur það vilji
helzt eignast em svörin í takt við
það, sem mest er auglýst, eins og
sjá mátti í sunnudagsblaði Morg-
unblaðsins.
Fagurbókmenntir eins og skilja
mátti það orð hér áður fyrr a.m.k.
falla hins vegar í skuggann fyrir
sölubókunum. Spuming er, hvort
nokkuð vit er í því að gefa slíkar
bækur út á þessum árstíma, nema
ætlunin sé að gera þær að sölubók-
um með auglýsingamennsku og
virðist það einnig geta tekizt, ef
kerfisbundið er unnið að því. Allt
þetta kemur Víkverja spánskt fyrir
sjónir, enda skilur hann ekki lög-
mál bókaútgáfu á íslandi, því að
hann hefur aldrei tekið þátt í
henni, eins og ýmsir aðrir blaða-
menn!
xxx
að er líka forvitnilegt að sjá,
hvað bækur um nazisma selj-
ast vel. Þeir ungu menn, sem 111-
ugi og Hrafn Jökulssynir skrifa
um sem íslenzka nazista, kunna
því áreiðanlega ekki vel að vera
kallaðir nazistar. Þeir litu á sig sem
þjóðernissinna og margir þeirra
vom engir aðdáendur Þýzkalands
Hitlers. Hins vegar hefði stjóm-
málasaga þeirra vafalaust orðið
önnur, ef Hitler hefði sigrað í
stríðinu!
En hvað skyldi valda forvitni fólks
um þennan tíma og þennan hóp
æskumanna , sem flestir voru svo
lánssamir að losna við einræðis-
hyggjuna í tíma. Undanfarið hafa
gamlir Stalínistar einnig fengið
þetta tækifæri, þótt seint sé.