Morgunblaðið - 06.09.1997, Side 6

6 LAUGARDAGUR 6. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Faðir ungfrú íslands um flótta 10 stúlkna frá Úkraínu
I meiri hættu en þær
gerðu sér grein fyrir
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
UNGFRÚ ísland, Harpa Lind Harðardóttir, ásamt foreldrum sín-
um. Herði Karlssvni otr Önnu Sierurðardóttur.
Byggt á misskiln-
ingi, segja for-
svarsmenn
keppninnar
FORS V ARSMENN fegurðarsam-
keppninnar um titilinn ungfrú Evr-
ópa, segja að brotthvarf tíu stúlkna
úr yfirstandandi fegurðarsamkeppni
í Úkraínu hafí byggst á misskilningi.
Ein af stúlkunum er Harpa Lind
Harðardóttir, ungfrú ísland, og telur
Hörður Karlsson, faðir Hörpu Lindar,
að meiri hætta hafi verið á ferðum
en Harpa Lind hafi gert sér grein
fyrir. Tuula Yrjöla, sendiráðsritari í
finnska sendiráðinu í Kiev, sem að-
stoðaði Hörpu Lind við að fara úr
landi, segist hafí verið í hættu.
Harpa Lind vildi ekki tjá sig um
málið þegar Morgunblaðið talaði við
hana í gær, en Hörður, faðir hennar,
segir að hún hafi rakið atburðarás
mánudagsins og þriðjudagsins fyrir
honum á þriðjudagskvöldið.
„Harpa sagði að eftir erfíða æfíngu
hefði stúlkunum verið boðið að fara
á næturklúbb og spilavíti í Kiev á
mánudagskvöldið. Fjórar eða fímm
þekktust boðið en hinar vildu fara að
sofa á næturstaðnum í um klukku-
tíma ökuferð frá borginni. Eftir að
komið var á áfangastað var gengið
til náða. Fljótlega eru hins vegar
menn komnir inn í húsið og famir
að beija allharkalega á herbergis-
hurðimar. Mennimir skipa stúlkunum
að drífa sig á fætur því ferðinni sé
heitið á næturklúbb. Harpa heyrði
einn mannanna segja að þeir hefðu
gert samning við franskan fram-
kvæmdastjóra keppninnar. Stúlkum-
ar höfðu ekki um annað að velja en
að fara enda hótuðu mennimir því
að þær skyldu fara með þeim með
góðu eða illu. Verðir í húsinu létu
athæfí mannanna afskiptalaust og
var engu líkara en að þeir hefðu vitað
af því hvað myndi gerast þama.
Mennimir kipptu einni út úr sturt-
unni,“ hafði Hörður eftir Hörpu.
Stúlkurnar skelfingu lostnar
Hann sagði að sumar stúlkumar
hefðu verið veikar og aðrar nýbúnar
að ná sér eftir veikindi. „Stúlkumar
virtust hvorki hafa fengið viðeigandi
lyf né læknishjálp. Harpa Lind var öll
í skordýrabitum og fékk ekkert við
sáranum. Stúlkumar höfðu kvartað
undan fæðinu, að pöddur væru í kál-
inu og allur aðbúnaður frekar slak-
ur,“ segir hann og tekur fram að sín
skoðun sé sú að stúlkumar hefðu
þraukað vistina ef ekki hefði verið
fyrir aðfarir mannanna á mánudags-
kvöldið.
„Allar aðrar en þær veiku vora
drifnar út í rútu og ekið var með
hópinn út í nóttina. Stúlkurnar urðu
skelfíngu lostnar og nokkrar fengu
örugglega taugaáfall. Hvað gerðist í
næturklúbbnum hef ég ekki nánari
fréttir af annað en að trúlega voru
nokkrar stúlkur neyddar til að dansa
við einhveija menn og þama var nekt-
ardans í gangi,“ segir hann.
Hann segir að stúlkunum hafi ekki
tekist að hringja eftir að komið var
til baka því að allir símar hafí verið
dauðir á næturstaðnum. Ekki hefði
andlegt ástand stúlknanna batnað við
þá uppgötvun. „Daginn eftir kemst
fínnska stúlkan í síma á veitingastað
og óskar eftir því símleiðis að starfs-
menn fínnska sendiráðsins sæki sig.
Sendiráðið láti sendiráð hinna Norð-
urlandanna vita og sæki hinar nor-
rænu stúlkumar. 011 norrænu sendi-
ráðin bragðust mjög skjótt við og
sóttu sína samlanda. En þar sem ís-
land er ekki með sendiráð í Kiev buðu
Finnamir Hörpu Lind að koma með
sér. Brottförina bar að með svo skjót-
um hætti að farangurinn var skilinn
eftir á næturstaðnum."
Harpa Lind sótti farangur sinn án
erfíðleika á náttstaðinn fyrir utan
borgina á miðvikudaginn. „Að því
loknu þurfti að aka á miklum hraða
til að ná flugvélinni til London og lét
flugfélagið hana hinkra í nokkrar
mínútur eftir stúlkunum. Harpa Lind
var þama í fylgd með ungfrú Eng-
landi og fylgdarkonu hennar til Lond-
on. Um nóttina gisti Harpa Lind
heima hjá ungfrú Englandi. Núna
dvelur Harpa Lind á hóteli í London
ásamt móður sinni og tveimur systr-
um,“ sagði Hörður.
Hann sagðist telja að Harpa Lind
hafi ekki gert sér fulla grein fyrir því
í hversu mikilli hættu stúlkumar hafí
verið þama. „Ég nefni því til stuðn-
ings að starfsmenn mótshaldarans
franska hvöttu alla keppenduma til
að forða sér úr landi sem allra fyrst,“
sagði Hörður og tók fram að hann
væri ákaflega þakklátur starfsmönn-
um fínnsku sendiráðanna í Reykjavík
og Kiev fyrir hjálpina.
„Við gerðum aðeins skyldu okkar.
Ungfrú Finnland óskaði eftir hjálp
okkar við að komast úr landi og við
hjálpuðum henni. Norðurlöndin hafa
gert með sér samkomulag um gagn-
kvæma aðstoð og því var aðeins sjálf-
sagt að hjálpa ungfrú Islandi við að
komast úr landi eins og hún óskaði
eftir enda er ekki íslenskt sendiráð
hér,“ segir Tuula Yrjölá, sendiráðsrit-
ari í fínnska sendiráðinu í Kiev.
Hún sagðist ekki geta tjáð sig um
hvort stúlkumar hefðu verið í hættu.
„Hins vegar get ég vel trúað því að
stúlkunum hafí verið hótað. Þótt ég
trúi því ekki að nokkur hefði gert
þeim mein. Án þess að svona hótanir
séu afsakanlegar," sagði hún og sagð-
ist ekki búast við að framhald yrði á
afskiptum sendiráðsins. Málið væri
fyrst og fremst í höndum aðstandenda
keppninnar í Úkraínu og alþjóðlegra
framkvæmdaaðila.
Döpur vegna fráfalls Díönu
„Mér virðist hægt að rekja vand-
ræðin til túlksins. Að hann hafi ekki
gert stúlkunum nægilega vel grein
fyrir því að skyldumæting væri í
móttökuna. Sannleikurinn var sá að
móttakan var hluti af dagskránni og
því vora þær sóttar. Eftir að komið
var aftur í næturstað veit ég að enska
stúlkan var mjög döpur yfir fráfalli
Díönu prinsessu og vildi fara heim.
Eins og oft gerist í svona hópi hafði
andlegt ástand stúlkunnar áhrif á
hinar og á endanum vildu fleiri fara
heim,“ sagði Frédérick Gourlet,
starfsmaður fegurðarsamkeppninnar
um titilinn ungfrú Evrópa.
í opinberri tilkynningu frá dóm-
nefnd keppninnar segir að 10 fegurð-
ardrottningar hafi verið órólegar
vegna móðursýki ungfrú Englands,
og ákveðið að sýna henni samstöðu
vegna fráfalls Díönu prinsessu og
halda heim á leið. Pjölskyldur stúlkn-
anna hafí álitið að stúlkumar byggju
við einhvers konar ógn og haft sam-
band við sendiráð þjóðanna. Sendiráð-
in hafi í framhaldi af því átt fram-
kvæðið að því að sækja stúlkumar.
Fegurðardrottningar frá Norðuriönd-
unum hafi litið svo á að ósk finnsku
fegurðardrottningarinnar væri byggð
á því að hún óttaðist um öryggi sitt.
Hið sanna hefði verið að um ástæðu-
lausan ótta vegna magakveisu hefði
verið að ræða. Ákvörðunin hefði haft
þau keðjuverkandi áhrif að fegurðar-
drottningar frá nágrannalöndunum
hefðu ákveðið að fylgja fordæmi hinn-
ar fínnsku. Úrslitakvöld fegurðarsam-
keppninnar er í kvöld.
Canon BJC-240
Litablehsprautuprentari
720x360 dpi upplausn
Photokit í kaupbæti
að verðmæti kr. 7.650.-
60 stk. hágæða pappír
Blekhylki fyrir litmyndir
Geymslubox fyrir blekhylki
Canon
Meiriháttar aðeins
Goðar viðtökur á
prentaratilboði
knýrokkurtil I 8
að endutaka leikinn.
Því bjóðum við nú Canon 240
litaprentarann með 'Photokit' aftur
á frábæru tilboðsverði:
.Tölvukjör
^verslun D^OO
heimitanna Rétt vera kr; 19.900
Photokit að verðmaeti kr. 7.650.- innifalið
Fuafeni 5 - Sfmi 533 2323
tolvuk]or@itn.ls
Hagkvæmni kísilmálmverksmiðju á
Reyðarfirði skoðuð að nýju
Eftirspurn eftir
kísilmálmi eykst
Á VEGUM Markaðsskrifstofu
iðnaðarráðuneytisins og Lands-
virkjunar er verið að kanna hag-
kvæmni þess að reisa kísilmálm-
bræðslú á Reyðarfirði. Fyrir níu
árum voru áform um byggingu
slíkrar verksmiðju lögð til hliðar
eftir að markaðsverð á kísilmálmi
lækkaði samhliða hækkun á að-
föngum. Garðar Ingvarsson,
framkvæmdastjóri MIL, sagði að
aukin eftirspurn væri eftir kísil-
málmi og m.a. þess vegna væri
talið rétt að skoða málið að nýju.
Viðræður um byggingu kísil-
málmbræðslu á Reyðarfirði hó-
fust 1985 milli iðnaðarráðuneýtis-
ins og breska fyrirtækisins Rio
Tinto Zink. Fyrstu athuganir
bentu til að um hagkvæman kost
væri að ræða. Aðstæður breyttust
hins vegar mjög mikið á árunum
1987 og 1988. Verð á kísilmálmi
lækkaði, en á sama tíma hækkaði
verð á aðföngum. Afurðirnar voru
seldar í dollar, sem lækkaði mikið
á þessum árum. Þetta kippti for-
sendum undan rekstrinum og
voru áform um byggingu verk-
smiðjunnar lögð til hliðar árið
1988 og rekstri Kísilmálmvinnsl-
unnar hf. hætt. Samkvæmt upp-
lýsingum frá iðnaðarráðuneytinu
í júlí 1988 hafði ríkissjóður greit.t
185,5 milljónir króna á verðlagi
ársins 1988 vegna undirbúnings,
rannsókna og hönnunar verk-
smiðjunnar.
Málið skammt á
veg komið
Fyrr á þessu ári fól iðnaðar-
ráðuneytið Markaðsskrifstofu
iðnaðarráðuneytisins og Lands-
virkjunar að kanna stóriðjukosti
á Reyðarfirði. Garðar Ingvarsson
sagði að þessi vinna væri hafin
en ekki langt komin. Eitt af því
sem verið væri að skoða væri
hagkvæmni þess að reisa þar
kisilmálmbræðslu. Engin niður-
staða væri fengin enn endan mik-
il vinna óunnin. Hann sagði þó
ljóst að eftirspurn eftir kísilmálmi
væri að aukast og forsendur þeirr-
ar hagkvæmniskönnunar sem
gerð var 1988 hefðu breyst.
Garðar sagði að árið 1988
hefðu tvö fyrirtæki verið að und-
irbúa byggingu kísilmálm-
bræðslu, annað á_ Reyðarfirði og
hitt í Ástralíu. Ástalirnir hefðu
ákveðið að halda áfram þó að
rekstrarhorfur væru slæmar. Sex
mánuðum eftir að verksmiðjan
hóf starfsemi hefði fyrirtækið
orðið gjaldþrota. Hann sagði að
sér væri ekki kunnugt um að
nein kísilmálmbræðsla hefði verið
reist í heiminum síðan.
Járnblendiverksmiðjan einnig
að skoða kísilmálmbræðslu
Eigendur Járnblendiverksmiðj-
unnar hf. á Grundartanga eru nú
sem kunnugt er að undirbúa
stækkun verksmiðjunnar um einn
ofn. Áætlanir hafa verið settar
fram um frekari stækkun í fram-
tíðinni og gera þær ráð fyrir að
fjórði ofninn verði kísilmálm-
bræðsla.
Það sem Járnblendiverksmiðj-
an framleiðir í dag er kallað ferro-
silicon og er 75-76% silisíum og
21-22% járn. Efnið er fyrst og
fremst notað til að framleiða stál.
Kísilmálmbræðsla, sem rætt hef-
ur verið um að reisa á Reyðar-
firði og hugsanlega einnig á
Grundartanga, framleiðir hins
vegar efni sem er 99% hreint silis-
íum. Það er notað í framleiðslu á
áli og magnesíum og alls kyns
silicon-efni. Með sérstökum efna-
fræðilegum aðferðum er hægt að
fá 100% hreint silisíum, en það
er m.a. notað í tölvukubba.
Andlát
ÓLAFUR STEINAR
VALDIMARSSON
ÓLAFUR Steinar
Valdimarsson, fyrr-
verandi ráðuneytis-
stjóri í samgöngu-
ráðuneytinu, lést 4.
september, 66 ára að
aldri.
Ólafur Steinar
fæddist í Reykjavík
11. ágúst 1931, sonur
Kristínar Ólafsdóttur
húsmóður og Valdi-
mars Alberts Jónsson-
ar verkamanns. Hann
lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1951
og prófi í viðskiptafræði frá Há-
skóla íslands árið 1957.
Ólafur starfaði sem fulltrúi hjá
Seðlabanka íslands á árunum
1957-1966, hann var deildarstjóri
í samgöngu- og iðnaðarráðuneyt-
inu frá 1967-1970 og skrifstofu-
stjóri frá 1970-1983 er hann var
skipaður ráðuneytisstjóri í sam-
gönguráðuneytinu. Gegndi hann
því starfi til ársins 1994 er hann
lét af störfum vegna heilsubrests.
Ólafur sat í stjórn Sambands
bankamanna frá árinu 1961-1963
og í fulltrúaráði þess í nokkur ár.
Hann var framkvæmdastjóri
Bandalags háskóla-
manna, ritstjóri
fréttabréfs þess og
fulltrúi BHM í nor-
rænu samstarfi há-
skólamanna á árunum
1963-1970. Ólafur var
formaður Skákklúbbs
Reykjavíkur árin
1982-1984 og vara-
formaður Ferðamála-
ráðs frá árinu 1980-
1988.
Hann átti ennfrem-
ur sæti í fjölmörgum
nefndum um sam-
göngumál og var full-
trúi samgönguráðuneytisins í sam-
starfi embættismanna um þau
mál. Hann var formaður Norrænu
embættismannanefndarinnar um
umferðarmál frá árinu 1990-1992.
Ólafur var sæmdur riddara-
krossi Hinnar íslensku fálkaorðu
árið 1986 og spænsku Merito Civ-
il-orðunnar árið 1989.
Eftirlifandi eiginkona Ólafs er
Fjóla Magnúsdóttir. Þau eiga fjög-
ur böm, Magnús, framkvæmda-
stóra EFTA í Brussel, Kristínu,
ritstjóra á Rás 2, Steinunni, leik-
konu og Inga Þór, læknanema.
*
I
)
)
)
)
)
l
»
I
1
I
I
s
g
s
k