Morgunblaðið - 09.12.1997, Qupperneq 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 1997
LISTIR
MORGUNBLAÐID
ERLENT
Þrír fallhlífastökkvarar hröpuðu
tíl bana á Suðurpólnum
Súrefnisskort-
ur og kuldi lík-
legar ástæður
Wellington. Reuters.
SUREFNISSKORTUR og kuldi
hefur verið nefnt sem mögulegar
ástæður þess að þrír fallhlífa-
stökkvarar hröpuðu til bana á
Suðurskautinu um helgina. Alls
stukku sex manns og lentu þrír
heilu og höldnu en fallhlífar
tveggja hinna látnu opnuðust
ekki og aðeins að hluta hjá þeim
þriðja. Lík þremenninganna voru
flutt frá Suðurskautinu í gær,
áleiðis heim.
Sexmenningamir ætluðu að
mynda stjörnu í stökkinu, sem
átti að verða hin fyrsta sem
mynduð væri yfir Suðurpólnum.
Stukku þeir úr Twin Otter-vél á
miðnætti að ísl. tíma á laugar-
dagskvöld.
Mennimir höfðu hist viku áður
til æfinga á Suðurpólnum en ferð-
in var farin á vegum bresku
ferðaskrifstofunnar Adventure
Network Intemational. Hefur
ferðaskrifstofan staðið fyrir alls
kyns ævintýraferðum á Suður-
skautið, m.a. skíðagöngu sem
kostaði ungan Norðmann lífíð
fyrir fjórum árum. Áttu allir stök-
kvaramir að baki yfír 1.000
stökk, að því er segir í Aftenpost-
en.
Mennimir sem biðu bana voru
frá Bandaríkjunum og Austurríki
en Bandaríkjamaður og tveir
Norðmenn stukku á undan hin-
um. Tóku Norðmennirnir stökk
sitt upp á myndband en ekki er
ljóst hvort þeir mynduðu stökk
hinna. Norðmennirnir sáu hins
vegar er fjórmenningarnir stukku
og að fallhlífamar opnuðust ekki.
Kuldinn olli sljóleika
í Aftenposten segir að menn-
imir hafi stokkið úr 18.500 feta
hæð, um 6.000 metra, en í Nor-
egi verða menn að notast við
súrefnisgrímur stökkvi þeir úr
13.000 fetum eða hærra. Ekki
er talið að stökkvararnir hafí
verið með súrefnisgrímur.
Blaðið hefur eftir lækni við
fluglæknisfræðistofnunina í Ósló
að líklegast sé að kuldi og súrefn-
isskortur hafí orðið til þess að
mennirnir hafi ekki opnað fallhlíf-
ar sínar. Segir læknirinn að þeg-
ar fallhlífastökkvari komi úr
heitri vélinni út í 50-60 gráða
kulda og þunnt andrúmsloftið, sé
töluverð hætta á því að hann
verði sljór. Stökkvararnir séu
taugaspenntir og andi of hratt í
miklum kulda. Það sé ekki svo
hættulegt að stökkva úr svo mik-
illi hæð, en þegar kuldinn bætist
ofan á, sé hætta á ferðum. Kuld-
inn og sljóleikinn dragi úr getu
manna til að opna fallhlífarnar.
Keuters
Tung missir fótanna
VINSÆLDIR Tungs Chee-hwa,
leiðtoga Hong Kong, hafa dvín-
að og traust íbúanna á efnahag
eyjunnar minnkað, samkvæmt
skoðanakönnun sem birt var í
gær. 76% aðspurðra sögðust
ánægð með störf Tungs frá því
breska nýlendan fyrrverandi
varð aftur hluti af Kina í júní,
en 89% voru ánægð með hann
fyrir tveimur mánuðum. Stuðn-
ingurinn við bráðabirgðaþingið,
sem Kínverjar skipuðu, hefur
aldrei verið jafnlítill og nú, að-
eins 40% aðspurðra létu í ljós
ánægju með það.
60% aðspurðra sögðust hafa
traust á efnahag Hong Kong,
en 80% í ágúst. Fjármálaumrót-
ið í Suðaustur-Asíu síðustu vik-
ur hefur komið niður á efnahae-
eyjunnar og margir íbúanna
hafa tapað miklum fjárhæðum
þar sem gengi verðbréfa hefur
lækkað um þriðjung.
Skráning kjósenda vegna
þingkosninga sem verða í maí
hófst með sérstakri athöfn á
laugardag. Tilhögun kosning-
anna hefur sætt harðri gagn-
rýni lýðræðissinna á eyjunni og
rúmar tvær milljónir manna,
sem kusu í síðustu kosningunum
undir stjórn Breta árið 1995,
verða sviptar kosningarétti.
Undirbúningur kosninganna
byijaði ekki vel því Tung varð
fyrir því óhappi að missa fót-
anna á sviðinu. Leiðtoginn hélt
á fána sem byrgði honum sýn
þannig að hann sá ekki þrep á
sviðinu og hrasaði.
Morgnnbiaðið/Ásdís
TIU bækur voru tilnefndar til Islensku bókmenntaverðlaunanna í gær en verðlaunin verða afhent í
byijun næsta árs. Höfundar bókanna sjást á myndinni.
Tíu bækur tilnefndar til ís-
lensku bókmenntaverðlaunanna
TILNEFNING til f slensku bók-
menntaverðlaunanna 1997 fór
fram við athöfn í Listasafni ís-
lands í gær að viðstöddu fjöl-
menni. Tilnefndar voru tíu at-
hyglisverðustu bækur ársins að
mati dómnefnda í flokki fagur-
bókmennta og i flokki fræðirita
og bóka almenns efnis.
Úr flokki fagurbókmennta
voru tilnefndar: Elskan mín ég
deye ftir Kristínu Ómarsdóttur
(Mál og menning), Faðir ogmóð-
ir og dulmagn bernskunnar eftir
Guðberg Bergsson (Forlagið),
Fótspor á himnum eftir Einar
Má Guðmundsson (Mál og menn-
ing), Landið handan fjarskans
eftir Eyvind P. Eiriksson (Vaka-
Helgafell) og Vatnsfólkið eftir
Gyrði Elíasson (Mál og menning).
Úr flokki fræðirita og bóka
almenns efnis voru tilnefndar:
Einar Benediktsson leftir Guð-
jón Friðriksson (Iðunn), Hag-
skinna, sögulegar hagtölur um
Island, ritstjórar Guðmundur
Jónsson og Magnús S. Magnússon
(Hagstofa íslands), Leyndarmál
frú Stefaníu eftir Jón Viðar Jóns-
son (Mál og menning), Nýja ís-
Jand eftir Guðjón Arngrímsson
(Mál og menning) og Vínlands-
gátan eftir Pál Bergþórsson (Mál
og menning).
Dómnefndirnar sem völdu
bækurnar voru skipaðar þeim
Baldvin Tryggvasyni, Kristínu
Steinsdóttur og Sigríði Þorgeirs-
dóttur í flokki fagurbókmennta
en Guðrúnu Pétursdóttur, Hjalta
Hugasyni og Sigurði Steinþórs-
syni í flokki fræðirita og bóka
almenns efnis. Baldvin og Guð-
rún voru formenn nefndanna,
tilnefnd af Félagi íslenskra bóka-
útgefenda, en hin eru tilnefnd
af heimspekideild Háskóla ís-
iands, Rithöfundasambandi ís-
lands, Hagþenki, félagi höfunda
fræðirita og kennslugagna, og
Rannsóknarráði íslands. Loka-
dómnefnd mun síðan velja eina
bók úr hvorum flokki til verð-
launa sem forseti íslands afhend-
ir eftir áramót. Formaður henn-
ar verður dr. Dagný Kristjáns-
dóttir, tilnefnd af forseta Islands
og auk þess starfa í henni for-
menn hinna nefndanna tveggja.
Frá ljósanna hásal
TONPST
Langholtskirkja
AÐVENTUTÓNLEIKAR
Ýmis sfyttri erlend kór- og einsöngs-
verk. Einsöngvari: Jón Rúnar Ara-
son. Söngsveitin Fflharmónia ásamt
Kammersveit undir stjóm Bemharðs
S. Wilkinson. Langholtskirbju,
sunnudaginn 7. desember kl. 20:30.
MEÐAL viðkvæmra umræðuefna
á agnarsmáum menningarmarkaði
þar sem varla er þverfótandi fyrir
nærveru sálar er samband aldurs
og gæða í kórsöng. Meirihluti þjóðar-
innar er alinn upp við þá æskudýrk-
un sem reið yfir Vesturlönd um og
eftir 1960, og ríkir því meira eða
minna meðvitaður smekkmeirihluti
fyrir birtu og sprækleika æskunnar,
meðan fylling og reynsla þroskaára
hefur nokkuð orðið að þoka. En að
því er reyndir kórstjórar hafa sagt
manni, er hvort um sig í raun ómiss-
andi, og því ákveðin blanda hvors
tveggja æskilegust.
Söngsveitin Fílharmónia, ein elzta
máttarstoð í hérlendu kórlífí, hefur
eins og flest í misgengu þjóðlífi þessa
eldfjallalands gengið gegnum skin
og skúrir. En eftir aðventutónleikun-
um í Langholtskirkju sl. sunnudag
að dæma virðist kórinn nú, eftir
nokkra lægð undanfarinna ára, á
rífandi uppleið, og sá nýi og bjarti
tónn sem þar gat að heyra, ásamt
óvenjuhreinni tónstöðu og sveigjan-
leika í hendingamótun, verður tæp-
lega eingöngu þakkaður nýju blóði
meðal kórfélaga, heldur ekki sízt,
og kannski öllu heldur, drífandi og
færri stjórnun. Er varla á neinn
hallað þó maður álykti að Bernharð-
ur Wilkinson virðist einmitt sú
saltsprauta sem söngsveitin þurfti á
að halda, og sem vonandi dugir líka
til að yfirstíga þá krónísku karlafæð
sem hamlar flestri starfsemi bland-
aðra kóra. 9 tenórar og 12 bassar
á móti 19 í sópran og 18 í alt segir
flest sem segja þarf, og mátti reynd-
ar merkilegt heita hvað samt tókst
að ná sæmilegu jafnvægi á milli, þó
að einkum tenórinn þyrfti auðheyr-
anlega stundum að taka á öllu sínu.
Fyrstu 9 lögin í 19 laga dagskrá
voru án undirleiks, flest ensk og frá
gullöld kórpólýfóníunnar, endur-
reisnarskeiðinu. Meðal þeirra voru
hið sérlega vel mótaða If ye love
me eftir Thomas Tallis og hin ferska
þjóðlagaútsetning Vaughans Will-
iams á On Christmas night all
Christians sing, svo og hið sígilda
Sofðu nú sætan (Coventry Carol),
er kórinn söng af yndislegri mýkt.
Þýzki textinn í In dulci jubilo í radd-
setningu Bachs var heldur hreimhrár
en annars vel sunginn. Englakór frá
himnahöll (Gloria in excelis Deo)
skartaði fallegum þéttum hljómi, og
Brorson-tónsetning Carls Nielsens,
Forunderligt at sige, var afar vel
mótuð, einnig út frá texta, þó að
þar bæri - í fyrsta en eina skipti
þetta kvöld - örlítið á sighneigð.
Þegar hér var komið, bættist við
11 manna strengjasveit, auk hörpu
og orgelpósítífs í nokkrum lögum,
undir forystu Rutar Ingólfsdóttur,
og reyndist leikur þeirra félaga í
alla staði hinn unaðslegasti á að
hlýða. Meðal eftirtektarverðustu at-
riða mætti nefna kórfantasíuna úr
„Vakna!“ Síons verðir kalla úr sam-
nefndri kantötu Bachs, þó að ein-
radda cantus fírmus-söngur kórsins
bæri kontrapunkt hljómsveitar ofur-
liði í styrk, og hefði sennilega verið
betra að láta sópraninn einan um
hituna. Ave verum corpus eftir Moz-
art var til fyrirmyndar mjúkt sung-
inn, og þó að útklístrun Gounods á
1. prelúdíu Bachs úr WTC II, „Ave
María“, valdi mörgum ofnæmi, vakti
einsöngur Jóns Rúnars Arasonar þar
verðskuldaða eftirtekt fyrir hljóm-
og kraftmikla tenór-barýtonrödd,
sem aftur heyrðist í Panis angelicus
eftir Franck og Nóttin helga eftir
Adam. Hér var greinilega athygli-
vert söngefni á ferð, þrátt fyrir ung-
an aldur, enda þótt hann hefði að
ósekju mátt halda aðeins aftur af
glissi upp í tóninn og ávæningi af
kverkakveinstöfum að hætti sumra
ítalskra smértenóra fyrri tíma, svo
og af raddstyrk í Adam-laginu, þar
sem stappaði nærri beljandi.
Margt var fleira fallega sungið
og leikið sem ekki tjóir rúmleysis
vegna að tilgreina, t.a.m. Heill þér
himneska orð, sem tefldi fram ljóm-
andi blíðum kórsöng og kliðmjúkum
sellóeinleik Ingu Rósar Ingólfsdótt-
ur. En þó bar sem tónsmíð af hin
glæsilega litla perla Vaughans Will-
iams fyrir kór og strengi, Let all the
world in every corner sing, þar sem
tónskáldið lætur iðandi bogatremóló
strengjanna kalla fram uppljómandi
hughrif af enskri „hring-hringingu“
kirkjuklukkna.
Til að hnykkja á aðventustemn-
ingunni lét stjórnandinn áheyréndur
risa á fætur um miðbik og í lokin
og syngja með kór og hljómsveit Frá
ljósanna hásal (Adeste fideles) og
Friður, friður frelsarans (Hark the
heaven’s angels sing), og var því sem
öðru dável tekið af tónleikagestum.
Ríkarður Ö. Pálsson