Morgunblaðið - 28.07.1998, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚLÍ 1998 31
Sýnd er samsetning allra tekna
■aldraðra 1996 og þeim skipt upp í tí-
undir (í 10 jafna hópa, líklega hátt á
þriðja þús. í hverjum).
Tekjuhæsti hópurinn fær kr.
211.450 að meðaltali í mánaðarlaun,
en sá lægsti kr. 49.075. Níundi hóp-
urinn fær að meðaltali 103.550, - er
ekki hálfdrættingur við þann hæsta.
Ef við tökum meðaltal af neðri
helmingi tíundanna (5 lægstu), fá-
um við 61.552 á mánuði, sem er rétt
við skattleysismörkin, en ef við
skerum tvær hæstu tíundirnar ofan
af kemur í ljós, að þær 8 sem eftir
eru hafa að meðaltali á mánuði kr.
69.972, sem sýnir áhrif tveggja
(20%) tekjuhæstu hópanna á heild-
ina (80%) þegar notaður er meðal-
talsreikningur. Hann er notaður
innan hverrar tíundar um sig svo
fróðlegt væri að vita hve margir
innan efsta hópsins eru með 211
þús. eða meira á mánuði, svo séð
verði hvemig meðaltalan verður til.
Tekjuhæsti hópurinn er með
nærri tvöfalt hærri fjármagnstekjur
en fyrstu 8 lægstu hóparnir saman-
lagt.
Ofangreindar upplýsingar benda
ekki til almennra auðæfa hjá
öldruðum, né hárra tekna, um þetta
þurfa greinahöfundar ekki að deila,
- en það sem vekur furðu er að
hvorugur virðist hafa neitt að at-
huga við vinnubrögð á skýrslunni
og gildi hennar sem slíkrar.
Höfundur er í aðgerðarhópi aldr-
aðra.
ist þessi hugmynd fýndin, en hún
verður að gera sér þess fulla grein,
að hér er mikið alvörumál á ferð.
Hefur stjóm Spalar gert sér grein
fyrir, hvaða skilaboðum hún er að
koma til þjóðarinnar með þessari
ákvörðun? Er henni ljóst að hún er
t.d. að segja æsku þessa lands, að
ekki sé ástæða til þess að fela sig
þeim Guði, sem við vorum færð í
skírninni og höfum flest játast und-
ir að fylgja við fermingarathöfnina,
heldur sé alveg eins gott að treysta
á liðsinni og vernd álfa. Það komi
allt út á eitt. Sem kristinn einstak-
lingur á meðal þjóðar, sem kennir
sig við Krist, hlýt ég að mótmæla
slíkum skilaboðum, þau em fólsk,
þau era lygi. Eg held að þjóðin hafi
ætlast til að kirkjulegum blessunar-
orðum væri lýst við vígsluathöfn-
ina, og ekki kvaddir til aðrir álfar
en mannlegir. I mínum huga hefur
þú, annars ágæta stjórn, sett niður
og látið ginnast til verks, sem þörf
er á að afturkalla.
Það verður ekki hjá því komist
að óska eftir svöram frá stjórn
Spalar við nokkrum spurningum:
Er það satt, að það hafi verið
formleg ákvörðun stjórnar Spalar,
að óska ekki eftir opinberri bæn og
blessun Guðs yfir vegfarendum og
mannvirkinu?
Telur stjórn Spalar að það sé ör-
uggari varðveisla fólgin í álfinum
Staupa-Steini en vernd Guðs?
Telur stjórn Spalar sig hafa um-
boð eigenda ganganna, þar á meðal
opinberra aðila, þ.e. ríkis og sveit-
arfélaga, til þess að særa og van-
virða trúarlegar tilfinningar fjöl-
margra Islendinga með framan-
greindri gerð sinni?
Hyggst stjórnin halda fast við þá
ákvörðun sína, að hafa „álf ‘ sér til
fulltingis og til kynningar á göng-
unum og segja við fólk, sem um
göngin fer: Þetta er verndari þinn?
Að sjálfsögðu get ég ekki skipt
mér af á hvem stjórn Spalar kýs að
setja traust sitt, en ég hlýt að
harma, að hún vill frekar leita
verndar álfs en hins lifandi Guðs á
ferðum sínum. Hins verð ég að gera
kröfu til: Að hún hafi þann átrúnað
fyrir sig, og dragi tfi baka þá
ákvörðun sína að yfirfæra hann á
okkur hin á þann hátt, sem hún
gerir um leið og hún tilkynnir okk-
ur um álfinn margnefnda sem
vemdara Hvalfjarðarganga og okk-
ar, sem um þau fara.
Mætti Guð gefa ykkur visku og
þor til þess.
Höfundur er byggingafræðingur og
á sæti í sóknamefnd Akraness.
V aramanns vanda-
mál R-listans
NOKKRAR umræð-
ur hafa átt sér stað að
undanfömu vegna
þeirrar ákvörðunar R-
listans í borgarstjóm
Reykjavíkur, að kalla
inn sem varamann 13.
mann listans, Pétur
Jónsson, í forföllum
Hrannars B. Amars-
sonar borgarfulltrúa,
sem skipaði 3. sæti list-
ans í kosningunum í
vor. Skiptar skoðanir
hafa verið um hvort
sveitarstj órnarlög
heimili að þessi háttur
sé hafður á eða hvort
kalla beri inn 1. vara-
mann listans, Onnu Geirsdóttur,
sem skipaði 9. sætið á framboðs-
listanum.
Hver bauð fram
R-listann?
Samkvæmt 1. mgr. 24. gr. sveit-
arstjórnarlaga nr. 45/1998 sbr.
bráðabirgðalög nr. 100/1998 er
meginreglan sú, að varamenn
skulu taka sæti í þeirri röð sem
þeir era kosnir. Samhljóða ákvæði
var í eldri lögum. Frá þessari meg-
inreglu er heimiluð undantekning í
2. mgr. 24. gr. og kemur þar fram
að þegar tveir eða fleiri stjórn-
málaflokkar eða samtök bera sam-
an fram framboðslista geta aðal-
menn þess lista komið sér saman
um mismunandi röð varamanna
eftir því hver aðalmanna hefur for-
fallast. Af þessu má sjá, að svarið
við spurningunni um það hver get-
ur tekið sæti Hrannars B. Amars-
sonar fæst með því að kanna hver
það var, sem bar fram R-listann í
kosningunum.
Fyrir liggur að við kosningarnar
1994 var R-listinn borinn fram af
Alþýðuflokki, Alþýðubandalagi,
Kvennalista og Framsóknarflokki.
Framboði var skilað til yfirkjör-
stjómar í nafni þessara flokka og
nöfn þeirra komu fram á atkvæða-
seðlinum, sem notaður var í kosn-
ingunum. Ekki þarf því að deila um
að á kjörtímabilinu 1994 til 1998
hefði R-listinn getað látið vara-
menn taka sæti samkvæmt sam-
komulagi aðalmanna, í samræmi
við undantekningará-
kvæðið í 24. gr. sveit-
arstj ómarlaganna.
Við kosningamar í
vor var hins vegar
annar háttur hafður á.
Skömmu fyrir kosn-
ingar vora stofnuð ný
samtök, „Samtök um
Reykjavíkurlistann"
og er þar um að ræða
sjálfstæðan lögaðila,
sem meðal annars má
sjá af því að sótt var
um sérstaka kennitölu
í hans nafni. Framboði
R-listans var skilað til
yfirkjörstjómar í
nafni þessara sam-
taka, þannig var listinn kynntur í
opinberam auglýsingum hennar og
á kjörseðli kom fram að hann væri
borinn fram af „Samtökum um
Reykjavíkurlistann“. Þannig var
R-Ustinn lögformlega borinn fram
af einum stjórnmálasamtökum en
ekki fleiram.
Greinargerð lögmanns
R-listans
Forsvarsmenn R-listans og lög-
fræðilegur ráðunautur borgar-
stjóra í málinu, Jón Sveinsson, hrl.,
hafa haldið því fram, að undantekn-
ingarákvæðið í 2. mgr. 24. gr. eigi
við, enda hafi alltaf legið ljóst fyrir
að nokkur stjómmálaöfl stæðu að
framboði listans. I greinargerð lög-
mannsins, sem birt var í Morgun-
blaðinu 22. júlí sl. segir um þetta
atriði: „f ljósi bæði efnis og orða-
lags samnings (samþykkta) þeirra
sem að Reykjavíkurlistanum stóðu
1994 og viðauka og breytingum við
fyrri samning (samþykktir) 1998 er
engum vafa háð að fjögur sjálfstæð
stjómmálaöfl stóðu að framboðinu
árið 1994 og einnig árið 1998 en þá
að viðbættum Regnboganum, sem
er félag stuðningsmanna Reykja-
víkurlistans og rúmar m.a. þá aðila
sem standa utan stjómmálasam-
takanna fjöguma."
Við þessa röksemdafærslu er
nauðsynlegt að gera nokkrar at-
hugasemdir. Þannig þarf að at-
huga, að þrátt fyrir að öllum sé
kunnugt um þá staðreynd, að R-
listinn er sprottinn upp úr sam-
starfi fjögurra stjómmálaflokka og
er í eðli sínu kosningabandalag
þeirra en ekki nýtt stjómmálaafl,
verður ekki fram hjá því litið að
formlega var R-listinn borinn fram
af sjálfstæðum samtökum, „Sam-
tökum um Reykjavíkurlistann".
Augljóst er að af þessum sökum er
um allt aðrar forsendur að ræða en
1994. Þá var eins og áður sagði
ljóst að það voru fjórir flokkar sem
bára fram R-listann og þannig var
Forystumenn R-listans
eru því orðnir tvísaga
í þessu máli, segir
Birgir Armannsson,
og trúverðugleiki
þeirra hefur beðið tals-
verðan hnekki.
framboðið kynnt gagnvart yfir-
kjörstjórn og kjósendum. Þessu
vildi forysta R-listans breyta fyrir
kosningarnar nú í vor og stofnaði
því með formlegum hætti sérstök
samtök um framboðið. Það var því
meðvituð ákvörðun R-listaforyst-
unnar sjálfrar sem leiddi til þess að
listinn var í vor borinn fram af ein-
um samtökum í stað fjögurra
flokka. Það breytir engu um þá
niðurstöðu hvort eða hvemig þess-
ir flokkar hafa samið sín á milli,
hvernig þeir hafa kosið að velja á
framboðslista og þess háttar, út á
við hafa þeir valið að koma fram
sem heild undir merkjum „Sam-
taka um Reykjavíkurlistann".
Eins og fram kom hér að fram-
an gildir undantekningarreglan í
2. mgr. 24. gr. sveitarstjórnarlag-
anna aðeins í þeim tilvikum þegar
tveir eða fleiri flokkar eða samtök
bera fram sameiginlegan lista.
Þetta grandvallarskilyrði er ekki
fyrir hendi í tilviki R-listans og því
verður ekki annað séð en að list-
inn verði að una því að varamenn
taki sæti í þeirri röð, sem þeir
voru kjörnir. Akvæði laganna um
þetta efni eru allljós og það þarf
að beita veralega langsóttum lög-
Birgir
Armannsson
skýringum til að komast að and-
stæðri niðurstöðu.
Pólitíska hliðin
Fram hefur komið að ýmsum
þykir þetta varamannsmál snúast
um léttvæg formsatriði en skipta
litlu í pólitísku samhengi. Benda
má á tvenns konar rök gegn því
sjónarmiði. I því sambandi ber að
hafa í huga, að verulegu máli skipt-
ir að lög og reglur um kosningar til
opinberra embætta séu skýrar og
að þeim sé fylgt. Tilslakanir og
lausung við framkvæmd slíkra
reglna er afar óheppileg.
En á þessu máli er líka pólitísk
hlið. Hún er sú að fyrir kosningar í
vor lögðu forsvarsmenn R-listans
mikla áherslu á að kynna listann
sem nýtt, sjálfstætt stjórnmálaafl.
Allt kapp var lagt á að halda á lofti
nafni „Reykjavíkurlistans" og sem
minnst gert úr tengslunum við
gömlu flokkana fjóra. Forysta list-
ans hafði reyndar reynt hið sama
1994 og brást t.d. ókvæða við þegar
kjörstjórn úrskurðaði að ekki væri
unnt að prenta nafn Reykjavíkur-
listans á kjörseðilinn, sem þá var
notaður, vegna formskilyrða og
nöfn flokkanna fjögurra þyrftu að
koma þar fram enda væri listinn
sameiginlega borinn fram af þeim.
Það var einmitt af þessum ástæð-
um sem aðstandendur R-listans
bára listann fram með öðram hætti
nú en þá.
Nú eftir kosningar horfir hins
vegar svo við að allt sem sagt var
fyrir kosningar um sjálfstæði R-
listans sem stjórnmálaafls er
gleymt. Nú er sagt að „eins og allir
viti“, sé listinn bara kosninga-
bandalag með þeim réttindum sem
því fylgi í sambandi við innköllun
varamanna. Forystumenn R-list-
ans era því orðnir tvísaga í þessu
máli og trúverðugleiki þeirra hefur
beðið talsverðan hnekki. Kjósend-
ur í- Reykjavík hljóta að spyi-ja,
hvers vegna var eitt sagt fyrir
kosningar en eitthvað allt annað að
kosningum loknum?
Höfundur er lögfræðingur.
SÍBAN 1972
STEININGARLÍM
MARGIR LITIR - GERUM TILB0Ð
STANGARHYL 7, SIMI 567 2777
LÍFEYRISSJÓÐUR SEM
ÞOLIR ALLAN SAMANBURÐ
Hæsta rauriávöxtun síðustu 18 mánuði
Við val á lífeyrissjóði er mikilvægt að skoða hvernig raunávöxtun sjóðanna hefur verið
síðasta árið og hver kostnaðurinn er á hvern félaga í sjóðnum.
Kostnaður á hvem virkan sjóðsfélaga Frjálsi lifeyrissjóðurinn
1.520 kr.
Hrein raunávöxtun 1997 7,89%
Hrein raunávöxtun 1998 13%
I Viðskiptablaðinu 15. júlí 1998 kemur
fram að Frjálsi lífeyrissjóðurinn var
með hæstu hreinu raunávöxtunina
árið 1997 og lægsta kostnað á hvem
virkan sjóðsfélaga.
Frjálsi lífeyrissjóðurinn þolir því allan
samanburð!
Er nokkur spurning hvaða lífeyrissjóð þú velur?
Hringdu I síma 540 5060 eða komdu til okkar á Laugaveg 170.
FRJALSI
LÍFE YRISSJ ÓÐURINN
Frjálsi Iffeyrissjóðurinn er stærsti og
elsti séreignarlffeyrissjóður landsins.