Skírnir - 01.04.1909, Blaðsíða 9

Um sjúkrasamlög.
105
Um miðbik 19. aldar var þetta atvinnuófrelsi numið
úr lögum alstaðar á Norðurlöndum, en hélst nokkru leng-
ur sumstaðar á Þýzkalandi.
Það var um 1850, að atvinnufrelsi var leitt í lög í
Noregi. En þar fór sem annarstaðar, að iðnaðarmenn, er
höfðu verið í gömlu félögunum, sáu óðar að heilsutrygg-
ingar máttu þeir ekki án vera. Því var það, að sjúkra-
samlögin, eins og þau nú tíðkast, risu upp úr rústum ein-
okunarfélaganna gömlu. Sjúkrasamlögum hefir síðan fjölgað
æ meir og meir í Noregi. Ekki hafa þar verið sett lög
um sjúkrasamlög og ekki njóta þau styrks úr ríkissjóði,
en búist er við, að þess verði ekki langt að bíða.
S v í þ j ó ð : Þar voru sett lög um sjúkrasamlög árið
1891; er þeim veittur styrkur úr ríkissjóði, 0,25—1,50 kr.
á hvern félagsmann á ári. Árið 1901 voru til 1618 lög-
skráð sjúkrasamlög. Félagsmenn samtals 293,260.
Danmörk: 4tvinnufrelsi var leitt í lög 1857.
Sjúkrasamlög — frjáls félagsskapur alþýðumanna — komust
nú á fót, hvertáfætur öðru. Árið 1868 voru 29000 manns
í sjúkrasamlögum. Árið 1884 voru 128,000 manns komnir
í sjúkrasamlög. 1892 voru sett lög um sjúkrasamlög og
öllum lögskráðum sjúkrasamlögum ánafnaður styrkur úr
ríkisssjóði, 2 kr. á hvern félagsmann og þar að auki ofaná-
lag, miðað við ársgjöld félagsmanna í hverju samlagi; má
ofanálagið ekki fara fram úr % af ársgjaldi hvers sam-
lags. í árslok 1907 voru sjúkrasamlögin orðiu 1452. Félags-
menn í öllum þessum samlögum voru alls 552,962; eru
þeir einir taldir, karlar og konur, er greiða ársgjald, en
þess ber að gæta, að börn hjóna, sem eru í sjúkrasamlagi,
fá líka ókeypis læknishjálp, lyf og sjúkrahúsvist á sam-
lagsins kostnað. Lögskráð sjúkrasamlög eru nú til í þvi
nær öllum bæjum (96%) og hreppum (95%) í Danmörku.
Og nærfelt þriðjungur (31,6%) þjóðarinnar, karla og kvenna,
eldri en 15 ára, er í þessum félagsskap. I árslok 1907
áttu sjúkrasamlögin í sjóðum sínum samtals 4,227,904 kr.r
eða 7 kr. 65 aur. til uppjafnaðar á hvern félagsmann.