Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1973, Blaðsíða 9

grænu korna plantnanna. Framleiðsla á próteinefnum með
því að rækta gerla á olíu er notkun á lífrænum efnum, sem
urðu til fyrir milljónum ára og mynduðust á sínum tíma
með aðstoð grænna jurta og sólarorku.
Verksmiðjuframleiðsla á lífrænum efnum fer fram, en
það verður á engan hátt eygt, að hún geti komið í stað fram-
leiðslu grænu jurtanna á lífrænum efnum, auk þess sem
verksmiðjuframleiðsla er orkufrek og aðgengilegur orku-
forði er takmarkaður.
Mikilvægt lögmál í vistfræði er, að allt líf verður að skoð-
ast í samhengi og sem heild. Heildin í þessu sambandi er
vistkerfi, sem gert er úr mörgum einstökum þáttum. Grænar
jnrtir af ýmsum gerðum eru slíkir þættir, sem kallaðir eru
„frumframleiðendur“.
Næsta stig er „frumneytendur". Það eru t. d. dýr, sem lifa
á grænum plöntum. Þau nota „frumframleiðendur" sem
fæðu. Hluti af næringunni fer í vöxt og afurðir dýranna,
en mikill hluti fer í að sjá fyrir orku til lífsstarfseminnar,
viðhalda líkamanum og til hreyfinga.
A næsta stigi fyrir ofan koma svo „neytendur“, sem lifa á
„frumneytendum“, svo sem rándýr og menn að nokkru leyti.
Við dauða lífveranna brotna þær niður aftur og verða að
næringu fyrir „frumframleiðendur". Þannig lokast hring-
urinn. Orkutap í hverjum lið næringarkeðjunnar veldur
því að magn hvers liðs minnkar því lengri sem keðjan er.
Þetta lögmál er mikilvægt, þegar fæðuöflunarmál mann-
kyns eru metin. Lýsandi dæmi um þetta lögmál eru rann-
sóknir sem gerðar hafa verið á því, hve mikill hluti fóðurs
nýtist sem afurðir. Mjólkurkýr skilar aftur 27% af orku
fóðurs í orku mjólkur. Aligrís skilar 28%, en við eggjafram-
leiðslu skilast 17%. Kjöt af kálfum skilar 7% af orku, en
kjúklingar um 10%.
Unnt er að fá fullnægjandi næringu að mestu leyti úr
jurtaríkinu, en þróunin í Noregi sýnir að hluti fæðu úr
dýraríkinu hefur aukizt tir 32% árið 1936 í 42% árið 1970
og þróunin er enn í sömu átt.
Jafnvægi náttúrunnar er einnig hætta búin af því, að iðn-
11