Tíminn - 13.05.1979, Blaðsíða 6

6
Sunnudagur 13. mal 1979
Ctgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Glslason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Slmi
86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir ki.
20.00: 86387. Verö I lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kl.
3.000.00 — á mánuöi. Blaöaprent
V_______________________________________________________________)
Erlent yfirlit
Frelsinu þvingað
upp á Ginzburg
Stefnuna fram
Þvi fer viðs fjarri að Morgunblaðið hafi rétt að
mæla þegar það heldur þvi fram að stefna rikis-
stjórnarinnar i launamálum og efnahagsmálum sé
runnin út i sandinn. Þvert á móti er rikisstjórnin i
þann veginn að hrinda i framkvæmd stefnu i þess-
um efnum sem staðist getur til frambúðar og kemur
fram i öllum megindráttum i efnahagslögunum sem
nýlega voru samþykkt á Alþingi.
Þegar Morgunblaðið heldur þvi fram að megin-
stefnan hafi mistekist fer það visvitandi með f leip-
ur um þær margvislegu timabundnu ráðstafanir
sem rikisstjórnin hefur beitt sér fyrir i vetur.
Blekkingar Morgunblaðsins felast ekki sist i þvi að
blaðið læst ekki sjá eða vita, að timamótin sem við
stöndum á markast einmitt af þvlað rikisstjórninni
hefur tekist að móta meginstefnuna til frambúðar
með efnahagslögunum og vinnur nú að framkvæmd
hennar i einstökum atriðum.
Þetta höfðu Morgunblaðið og Sjálfstæðisflokkur-
inn auðvitað vonað að rikisstjórnin gæti ekki. Von-
brigði ihaldsins eru að vonum mjög mikil yfir þvi að
samstaða náðist um efnahagslögin. Vissulega var
sú samstaða keypt nokkuð dýru verði, en allir munu
þó á einu máli um það, að þrátt fyrir þær breyt-
ingar, sem gerðar voru á frumvarpi forsætisráð-
herra, marka efnahagslögin alger straumhvörf i
efnahagsmálum.
Nú ber svo við að spennan á vinnumarkaðinum
eykst um það leyti.sem þessi meginstefna er i mót-
un. 1 raun og veru ætti það út af fyrir sig að greiða
fyrir þvi og flýta þvi að stefnunni verði hrundið i
framkvæmd. Þvi örðugri sem staðan kann að vera
orðin á vinnumarkaðinum, þeim mun brýnna er að
öll meginatriði efnahagslaganna komist til fram-
kvæmda.
Og það fer ekkert á milli mála, að rikisstjórnin
hefur fullt umboð kjósenda og stuðningsmanna
sinna til þess að láta hendur standa fram úr ermum
i þessum efnum. Það er engum blöðum um það að
fletta að rikisstjórnin nýtur stuðnings og atfylgis
fólksins til þess að gripa fast i taumana.
Sannleikurinn er sá, að allra augu beinast að rikis-
stjórninni og kjósendur flokkanna sem að henni
standa vilja um fram allt að hún standist þá raun
sem fram undan er.
Það er ekkert undarlegt að stjórnarandstaðan
reyni að gera sér mat úr þeim deilum sem hafnar
eru á vinnumarkaðinum. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur alltaf beitt öllum hugsanlegum bolabrögðum
til að torvelda störf vinstristjórna eftir mætti, og þvi
miður hefur máttur ihaldsins verið mikill eins og
dæmin sanna. Hið furðulegasta er þó, að nú á þessu
vori þykist Sjálfstæðisflokkurinn ekkert vilja með
þá stefnu hafa að gera,sem í fyrra var úrræði þá-
verandi rikisstjórnar.
Ef sjálfstæðismenn væru sjálfum sér samkvæmir
myndu þeir að sjálfsögðu styðja rikisstjórnina i að-
gerðum hennar. Þá myndu þeir auðvitað viður-
kenna það opinskátt að það er með öllu óhjákvæmi-
legt nú, rétt eins og i fyrra, að rikisvaldið hlutist til
um þá háskalegu þróun sem virðist fram undan.
Launamála- og efnahagsstefna rikisstjórnarinnar
hefur ekki beðið skipbrot. Hún hefur verið i mótun
og hana verður að framkvæma tafarlaust. Slik er
ósk og von allra stuðningsmanna stjórnarflokkanna
þrátt fyrir margvislegan ágreining um önnur efni.
JS
— er stefnubreytingar að vænta hjá Sovétmönnum?
SVO viröist sem ýmsir undar-
legir hlutirhafi veriö aö gerast i
sambúö Sovétríkjanna og
Bandarlkjanna aö undanförnu
og samkvæmt sovéskri venju
hefur hreint ekki veriö haft hátt
umþaö. Mannidetturhelstíhug
aö Carter sé nú búinn aö læra
slna lexiu og Sovétmenn séu nú
aö undirbúa aöstoö viö hann I
væntanlegri kosningabaráttu.
Spennuslökunin viröist aö
minnsta kostifarin á fulla ferö á
nýjan leik.
Óneitanlega er „sovéska aö-
feröin” stundum svolitiö þreyt-
andi og illskiljanleg Vestur-
landamönnum. Nánast fullkom-
iöskilningsleysiCarters á henni
framan af forsetatíö hans olli
þvl meöal annars aö kalda-
strlösbragur var farinn aö fær-
ast yfir samskipti rikjanna á
tlmabili og mönnum eins og
Helmut Schmidt kanslara og
fleirum þjóöarleiötogum stóö
ógn af. En nú þegar hillir undir
SALT 2 er svo aö sjá, aö allt sé
aö komast I samt lag á ný og
bjartsýnustu menn gera sér
vonir um aö eitthvaö stórkost-
legt sé aö gerast.
Fyrir um þaö bil viku lukust
upp venjulega harölæstar dyr
sovéskra fangabúöa fyrir 5
kunnum andófsmönnum þar i
landi og var þeim tjáö aö þeir
yröu sendir úr landi. Nokkrum
dögum siöar var á JFK flugvell-
inum INewYorkskiptá þessum
fimm andófsmönnum og 2 sov-
éskum njósnurum sem voru i
haldi I Bandarlkjunum.
Fangaskiptiaf þessutagi hafa
aldrei áöur fariö fram og vitna
þau um óvenjulega samnings-
lipurö Sovétrlkjanna og Banda-
r&janna um þessar mundir. Og
þaö liggur auk þess einhvern
veginn I loftinu, aö viö undirrit-
un SALT 2 samningsins veröi
miklu fleiri andófsmenn I Sovét-
rlkjunum látnir lausir. Sllkt
mundi meöal annars styrkja
mjög stööuCarters I Bandarlkj-
unum og bera ljósan vott um
hversu mikiö Sovétmenn leggja
upp úr SALT samkomulaginu.
Ofugt viö þaö sem stööugt er
haldiö fram, eru Sovétmenn
dæmdir til aö tapa I kjarnorku-
kapphlaupinuauk þess sem þeir
mega miklu slöur viö þvi en
hinn vestræni heimur aö eyöa
kröftum sinum og f jármunum i
uppbyggingu kjarnorkuvopna-
búrs.
Sé horft vlöar yfir kemur lika
ýmislegt fleira I ljós sem vottar
um hugsanlega stefnubreytingu
Sovétmanna i tengslum viö
spennuslökun. Til dæmis fá nú
fleiri sovéskir Gyöingar aö
flytjast úr iandi en nokkur dæmi
eru um áöur og fyrir nokkrum
dögum sleppti Brésnjef kallinn
öllum aö óvörum fimm Gyöing-
um út úr fangabúöum, en þeir
höföu veriö dæmdir þangaö
fyrir andófsstarfsemi. Og fyrir
rúmri viku hófust loksins lang-
þráöar samningaviöræöur
Sovétmanna viö yfirvöld I
Bandarikjunum um hagstæöari
viöskiptakjör Sovétmanna þar I
landi.
Meöalandófsmannanna 5 sem
fengu aö fara frjálsir menn til
Bandarlkjanna fyrir skömmu
var hinn kunni Aleksandr Ginz-
burg, en réttarhöldin yfir hon-
um voru aö sumra áliti sett á
sviö til aö refsa Carter fyrir
stööuga gagnrýni hans I upphafi
forsetatlöar sinnar á meöferö
andófsmanna I Sovétrlkjunum.
Ginzburghefur nú nýlega bor-
iö um þaö I viötali viö News-
week, aö hann hafi, áöur en
Ginzburg: „Engan til aö kjósa”
dómur var kveöinn upp yfir
honum, fengiö aö velja á milli
fangabúöanna og sviptingar
rlkisborgararéttar og þá frelsis
á Vesturlöndum. Ginzburgkaus
þá fangabúöirnar og móöur
Rússland. Vister þaö gráglettni
örlaganna aö Carter hefur nú
komiö því til leiöar aö frelsinu
var þvingaö upp á hann. En
Ginzburg unir annars hag si'n-
um vel núna og býr ásamt hin-
um kunna rithöfundi og andófe-
manni Solzhenitsyn á óöali hans
I Vermont I Bandarikjunum.
Svo mjög óvinsælir sem
Sovétmenn erufyrir meöferöina
á andófsmönnum þar I landi,
veröur ekki annaö sagt en kenn-
ingar margra þessara andófs-
manna, kominna til Vestur-
landa, séu i hæsta máta óábyrg-
ar og illa grundaöar. Margir
þeirra reka harösviraöan
kaldastríösáróöur og viröast
telja aö einangrun Sovétrikj-
anna muni bæta hag þegna
þeirra.
í viötali Ginzburg viö News-
week er þó ekki annaö aö sjá en
hann sé á nokkuö ööru máli.
Hann segir aö vlsu, aö kerfiö i
Sovétrlkjunum sé hættulegt, en
gefur I skyn, að hættulegast sé
það þegar þrengt er aö þvl.
Hagsmunir Bandarikjanna séu
þvi augljóslega þeir aö reyna aö
opna Sovétkerfiö, og vlst er aO
mannkyniö hefur aldagamla
reynslu af þvi aö menn og riki
opna sig fyrir vinum sinum
miklu fremur en óvinum.
Eftir sem áður segir Ginz-
burg, að málið sé viökvæmt og
erfitt viðureignar, og furðuleg-
ust, en jafnframt kannski raun-
sæjust.ersú yfirlýsing hans, að
hann eigi ekkert svar viö þeiri
spurningu hvaöa stjórnarfyrir-
komulag hann vildi sjá i Sovét-
rlkjunum.
Svar hans viö þeirri spurn-
ingu er raunar á þessa leiö:
„Umfram allt sækjumst viö
eftir þjóöfélagi sem ekki er
skipaö eintómum „Homo
Sovétikusum ”, Viö viljum
mannlegt samfélag. Þaö gæti
slöan fært meö sér pólitiskar
breytingar ef heppnin er með.
Aöalatriöið er ekki mannúölegri
yfirvöld heldur mannúölegra
fólk.
En þar fyrir utan veit ég
hreint ekki hvaö skal segja. Þaö
ereinfaldlegaekki hægt aögera
sér I hugarlund eitthvert mann-
eskjulegra kerfi fyrir þjóö
mlna. Ekkert annaö land hefur
þurft aö reyna — vegna innan-
ríkismálastefnunnar — aö sjá
aö baki fjóröungs þegna
sinna. .. Þegar einhver talar við
mig um lýöræöi I Rússlandi spyr
ég fyrst af öllu: hvern mundirðu
kjósa? Og allir hrista höfuöiö,
þvl ekki geta þeir kosið Sakhar-
ov, Solzhenitsyn eöa Grigor-
enko, Þaö eru ekki menn til aö
fara meö völd. Enginn okkar er
búinn hæfileikum til að reka
heilt þjóöfélag né heldur til aö
taka þátt I þeirri stjórn. Þaö er
einfaldlega engan aö kjósa. Ég
þekki aö minnsta kosti engan,
ekki einu sinni úr hópi hundraöa
pólitiskra fanga. Og hver getur
þá veriö aö tala um lýöræði?”
Menn mega deila um forsend-
urnar, en þaö sem Ginzburg
segir hér er, aö andófsmenn i
Sovétrlkjunum séu tiltölulega
fámennir og aö f þeirra hópi séu
ekki menner talist geti til hæfra
stjórnmálamanna. Aö meö lýö-
ræðislegri kosningum I landinu
þyrfti lltilla breytinga aö vænta,
enda er þaö nú svo að metnað-
argjarnir menn komast áfram I
sovéska „lýöræöinu” rétt eins
og þeir mundu gera á Vestur-
löndum og skýringarinnar á
sovésku stjórnarfari er annars
staöar að leita en I skorti á lýö-
ræöislegum kosningum, aö mati
Ginzburg.
KEJ
Andófsmennirnir fimm sem látnir voru lausir. Ginzburg, Moroz, Kuznetsov, Vins og
Dymshits á blaöamannafundi I New York.