Skírnir - 01.12.1919, Blaðsíða 18

Jón Thoroddsen.
fSkirnir
■224
.siíkan menjagrip, og sá þar allar kisturnar uppi á loftinu
og matarílátin mðri. Og vantar samt margt í Keldna-
skála, er prýddi skemmu Bárðar á Búrfelli.
Margir lesendur »Manns og konu« minnast víst Þur-
íðar gömlu í Hlíð, niðursetningsins. Við höfum víst sorg-
lega margir kynst kerlingum, sem eru lifandi eftirmynd
kennar, geta ekki séð neitt á heimilinu í friði, hvorki
menn né málleysingja, heldur rífast og rausa guðslangan
-daginn. Mörgum hefir verið skemt, er þeir lásu raus kerl-
ingar yfir súpu-askinum: »Hér er þá sumsé ketsúpugutlið
gamla, þunt er þetta, drottinn minn. Þá held eg ketið sé
burðugt, ójá, einn horaður hryggjarliður og ekki ljós tægja
á! Þetta er þá allur skamturinn sumsé! Ekki sýnist mér
■betur!« o. s. frv. Mér hefir sagt roskin kona, er ólst
upp á merkisheimili vestanlands, að vinnufólk hafi í ung-
•dæmi sinu haft glöggvar gætur á, að það væri ekki mis-
■rétti beitt í skamti. Það hafi skygnt kjötbitana og suðað
um, að það fengi ekki eins feitt kjöt og sumir aðrir, en
síður um hitt, að það fengi ekki eins mikið og hitt fólk-
ið, því að þess var vel gætt, að kjötskamtur væri jafn-
mikill.
III.
Þess er ekki að vænta, að fagna sé samvistum við
þroskað fólk í sögum Jóns Thoroddsens, þar sem hann
lýsir hversdagslífi íslenzkrar alþýðu, sem því var lifað
fyrir 6—8 áratugum og stundar meir sannleik en fegurð
í list. Vísast hefir hann valið sér efni eftir hæfileikum.
Honum lætur vel að lýsa börnum, t. d. Indriða og Sig-
ríði í »Pilti og stúlku«. Eg held, að til slíks þurfi mikla
listgáfu og skáldlegan fimleik. Merkur bókmentasöguhöf-
undur segir, að barnalýsingar 19. aldar séu, ef til vill,
hið frumlegasta í mannlýsingum nýjustu bókmenta. Það
er sem Jóni Thoroddsen hlýni einlægt um hjartarætur, er
hann kemur að börnum. Sjaldan má kalla hann hlýjan
nema þá. Vel lýsir hann þeli föður, sem er að skilja við
barn sitt og ber banagrun i brjósti. Það er eðlilegur