Skírnir - 01.12.1919, Blaðsíða 60

266
Eæreysk þjóðernisbarátta.
[Skírnir
V.
Eftir því sem samgöngur við útlönd urðu tíðari og
lífskjör manna breyttust, hlaut svo að fara, að hin forna
menning Færeyinga þokaði úr sæti fyrir útlendum siðum
og erlendri menningu. Kvöldseturnar hurfu úr sögunni,
og i stað hringdansins kom að nokkru leyti hinn venju-
legi útlendi dans, enskan dans kalla Færeyingar hann.
Gamli dansinn hefir þó haldist jafnframt hinum, en samt
hefir kvæðakunnáttu manna hrakað mjög hjá því, sem
áður var.
Hjá þessu varð ekki komist. Færeyingar gátu ekki
fremur en nein önnur þjóð nú á timum haldið áfram að
lifa miðaldalífi sínu, án þess að hirða um umheiminn.
Ogæfan var sú, að þá vantaði menn, sem gengist fyrir
þvi, að sníða hina erlendu menning eftir innlendum hátt-
um. Og það var ekki heldur við öðru að búast. Menta-
mennirnir, sem það starf lá fyrst og fremst á herðum,
voru meira eða minna danskir og litu niður á það, sem
færeyskt var. Því fyr sem Færeyingar yrðu danskir, því
betur. En alþýða öll var sinnulaus og lét höfðingjana
ráða.
Þetta sést meðal annars glögt í skólaskipuninni:
í Þórshöfn var stofnaður gagnfræðaskóli 1861; hann
hefir ávalt verið aldanskur, en nemendur hafa þó sjálfir
haft leyfi til að velja á milli nokkurrar kenslu í færeysku
og sænsku! Kennaraskóli var settur á stofn 1870; hann
var líka danskur. Kennarar, sem þaðan komu, fengu
embætti hingað og þangað um eyjarnar, og á þann hátt
komust brátt á skólar um land alt. Það sem kent var,
var lítið annað en danska og kristin fræði; færeysku læi'ðu
börnin ekki einu sinni að lesa. Kennararnir voru líka
fæstir færir um að leiðbeina í henni, eins og von var.
En um þetta leyti tók loks þjóðernistilfinning Fær-
eyinga að vakna. Ungir menn, sem gengið höfðu í danska
lýðháskóla, áttu sinn þátt í því. Færeyskir mentamenn í
Kaupmannahöfn ortu harðorð ljóð um það ranglæti, sem
móðurmáli þeirra var sýnt. Fyrst voru þessir menn fáir,