Skírnir - 01.12.1919, Blaðsíða 20

Jón Tkoroddsen.
[Skírnir
226
séra Tómas hafi talað með guðlegum krafti, en hann lof-
ar lesendum sínum hvorki aðsjá né heyra ræð-
una, nema textann: »Efndanna er vant, þó heitin séu
góð.« Er það að minni ætlun galli á sögunni, að góða vígslu-
ræðu skortir til skýringar á fágætri röggsemi Sigríðar á,
síðustu stundu, á siðferðilegum heljarþremi. — Þórarinn
stúdent er merkilega litlaus og óeinkennilegur. Sama máli
gegnir um Sigrúnu, unnustu hans, og aðalhetjur »Pilts og
stúlku«, Indriða og Sigríði, er þau eru komin af bernsku-
skeiði. Hæfileikar skáldsins virðast ekki njóta sín nema
við óþroskað fólk.
En fullorðnu börnin skáldsins verða ekki kölluð sak-
laus börn. Að vísu eru aðalpersónur í báðum sögum hans
beztu börn, eða er ætlað að vera það. Og hann lætur
trúmenskuna ganga sigri hrósandi af hólmi. Og Þórdís í
Hlíð er ólík sumum kvenskörungum i því, að hún er kona
skapfeld. Hefir skáldið gengið vel frá lýsing á henni. En
annars fer ekki mikið fyrir drengskap sögukappa hans.
Hann kynnir oss ekki eingöngu auðtrúa einfeldningum
og hálfgerðum fábjánum, matgoggum, hégómaskepnum og
manngjörnum konum, heldur og nurlara- og grútarsálum,
kjaftakindum, bréfafölsurum, samvizkulausum og ágjörn-
um bragðarefum sem séra Sigvalda.
Það er skáldleg list, sem laðar að sögum Jóns Thor-
oddsens, en ekki siðleg fegurð, skemtilegar gáfur né fjöl-
þætt skaplyndi sögukappa lians. Hann líkist í því fjall-
drapanum, sem Hannes Hafstein yrkir um, að
„hann heldur við jörðina, hlómskreytir fátt“.
En persónur hans eru aftur bráðlil'andi, þó að sumar séu
fullmiklar skrípamyndir og missi nokkurs í af skáldlegu
gildi fyrir bragðið, t. d. Grímur meðhjálpari. Jón Thor-
oddsen er skáld, sem kann að láta persónur sinar tala.
Það hefir gagnað skáldsögum hans, að hann hefir að lík-
indum verið fætt leikrita-skáld, þótt aldrei semdi hann
neitt leikritið. Vér menn erum hver öðrum ólíkir, þótt
vér séum í aðra röndina hver öðrum líkir, erum engir