Skírnir - 01.12.1919, Blaðsíða 76

282
Færeysk þjóðernisbarátta.
[Skírnir
þessir munu þó vera þeir, sem mestan þáttinn hafa átt
í gróðri þeim, er hvervetna hefir komið fram í andlegu
lífi Færeyinga á síðustu áratugum. Það sýnir þjóðrækni
færeyskra skálda, að ekkert þeirra hefir leitast við að
yrkja á dönsku, þó að sú tunga sé þeim töm svo að segja
frá blautu barnsbeini, og líkindi til að sumir þeira hefðu
getað komist vel áfram í Danmörku með skáldgáfu sinni.
Og þó að ófýsilegt sé að vera skáld á Islandi, er það
enn óvænlegra í Færeyjum. Höfundarnir mega fagna
því, ef einhver fæst til að gefa út bækur þeirra. Þjóðin er
svo lítil, og þeir sem bækur kaupa svo fáir, að bókaút-
gáfa svarar ekki kostnaði. Meiri hluti allra færeyskra
bóka eru smákver, oft minna en fimtíu blaðsíður. Blöð
og tímarit hafa orðið að hætta eftir fá ár, og félög, sem
stofnuð hafa verið til að koma út bókum, hafa oftast gef-
ist upp von bráðar. I landi þar sem flestir eða allir geta
lesið dönsku, er enginn hægðarleikur að keppa við dönsk
rit. En eigi þjóðin að fá alt vit sitt úr erlendum bók-
um, er hún dæmd til dauða fyr eða síðar. Ef færeyskt
þjóðerni á að geymast, er Færeyingum lífsnauðsyn að
eiga innlendar bókmentir.
Sterkasti þáttur í færeysku þjóðerni er tungan. Og
hún er nú í háska stödd. Meðan barnaskólarnir eru dansk-
ir að rnestu, og það sem þjóðin les helzt, meðal annars
blöðin, ritað á dönsku, hlýtur sú tunga að hafa sóknina,
og færeyska má hrósa happi ef hún getur nokkurn veg-
inn varist. Og nái hún einhvern tíma sókninni i sínar
hendur, á hún langan bardaga í vændum, því að víða
hefir danskan sett för sín. Jakobsen, sem allra manna
var fróðastur um þessi mál, segir svo í formála þjóðsagna
sinna:
»Færey8k tunga er nú sem stendur á miklu umbrota-
skeiði. Annars vegar úir svo og grúir í mæltu máli af
erlendum, einkum dönskum, orðum og talsháttum, að
halda mætti, að hún nálgaðist tortíming sína hröðum skref-
um. En hins vegar er eigi að eins unt, heldur auðvelt,