Skírnir - 01.12.1919, Blaðsíða 64

270
Færeysk þjóðermsbarátta.
[Skírnir
og þangað í Færej^jum og verið vel tekið, þó að ekki
kveði mikið að þeim.
Rit Effersöes var tekið að gefa út í minningarútgáfu
1917, og er það sagt til fróðleiks þeim íslendingum, sem
kynni að langa til að eignast þau.
Jóannes Patursson er fæddur 1866 í Kirkjubæ, bisk-
upssetrinu forna. Amma hans var dóttir Nolseyjar-Páls.
Jóannes gekk á ungum aldri í búnaðarskóla í Noregi og
hefir verið bóndi í Kirkjubæ síðan 1893. Færeyskum land-
búnaði hefir hann gert mikið gagn, hafði meðal annars
skóla um hríð á heimili sinu. Frá fyrsta fari hefir hann
verið höfuðsmaður í baráttunni fyrir rétti færeyskunnar
og sjálfræði föðurlandsins og jafnan barist þar sem mest
var raunin. Hann lét fyrst til sín taka með eldheitum
kvæðum og greinum í Foringatíðindum. 1901 var hann
kjörinn fólksþingsmaður fyrir Færeyjar og endurkosinn
1903 þrátt fyrir ákafa mótspyrnu. Það ár gaf hann út
á dörmku rit um færeyska pólitík, þar sem hann færir
sönnur á það, að illa sé unandi við stjórnarfarið í Fær-
eyjum, og eina ráðið til umbóta sé aukin sjálfstjórn. Að
því leiðir hann svo góð rök, að trauðla verður hrakið.
í lögþinginu ráða þeir amtmaður og prófastur alt of
miklu. Báðir eru þeir sjálfkjörnir, amtmaðurinn meira að
segja fastur formaður; ef jöfn atkvæði eru báðum megin,
sker hann úr. Sýslumenn, sem sæti eiga í lögþinginu,
fara oft eftir þvi, sem amtmaður vill, og sömuleiðis kóngs-
bændur, því að amtmaðurinn er umsjónarmaður konungs-
jarðanna. Eins er um presta og kennara gagnvart pró-
fasti, sem jafnframt er fræðslumálastjóri. Amtmaður og
prófastur hafa því miklu meiri ráð en hverjir tveir menn
aðrir í lögþinginu.
Staðhættir eru svo gagnólíkir í Danmörku og Fær-
eyjum, að sameiginleg löggjöf er óhugsandi um fjölmörg
efni, t. d. landbúnaðarmál og vegamál.
Lög, sem gilda eiga fyrir Færeyjar einar, eru aldrei
samþykt nema í samráði við lögþingið. En nú gilda öll
dönsk lög, sem koma frá ríkisdeginum, líka fyrir Færeyj-