Ægir - 01.08.1932, Blaðsíða 6

184
ÆGIR
Skýrsla
frá fiskifulltrúanum á Spáni.
Barcelona, 21. júlí 1932.
I flestum skýrslum þeim, sem ég hefi
sent heim, hefi ég minnst á umkvartanir
fiskinnflytjenda hér á Spáni og í Portúgal,
um svokallaðan jarðslaga.
Jarðslaginn er að minnsta kosti tvenns-
konar: brúnn og rauður, Munu þessar
tvær tegundir skyldar og eiga það sam-
eiginlegt, að báðar skemma þær fiskinn
og spilla því að hann geti geymst svo
vel sem skyldi. Er það því meira áhyggju-
efni, sem neizla á nýjum fiski fer ærið
vaxandi, en aðal kosturinn við saltfiskinn
er sá að hann geymist vel, svo menn
geta ætíð gripið til hans er þarf. En
þar sem það er aðal kostur hans að
hann geymist betur en nýr fiskur, er
það auðvitað lífsnauðsyn fyrir okkur,
að fiskurinn skemmist ekki nýkominn
hingað, eða jafnvel á leiðinni.
Hvernig sem á jarðslaganum stendur
er hann lagður fiskimatinu til lasta, hann
spillir fyrir sölu islensks fiskjar og skaðar
landið beint og óbeint.
Þar sem brúni jarðslaginn er vel
þekktur á Islandi og frekar meinlaus,
er rauði jarðslaginn hinn mesti vágestur.
Veit enginn hve mikið hann skaðarokkur
árlega, en sum árin mun skaðinn vera
hundruðir þúsunda króna. Eru áraskifti
að því hve miklu skaðinn nemur.
Pað sem gerir rauða jarðslagann
verstan veðureignar, er það að við
ósýnilega fjendur er að fást, því hann
mun ekki hafa sést á íslandi fyr en nú
i ár. Kvartaði fyrirrennari minn, Helgi
Guðmundsson, oft undan honum í bréf-
um sinum til fiskimatsmannanna, en þeir
svöruðu, að þeir vissu ekki, hvernig á
þessari skemmd stæði, því fiskurinn hafi
verið óskemmdur, er honum var skipað
út. Vildi jafnvel svo til, að eitt af útflutn-
ingsfirmum okkar sendi smásendingu af
labra sem sýnishorn til væntanlegs kaup-
anda hér syðra. Var auðvitað valinn
góður fiskur, en engu að síður var hann
allur orðínn rauður, er hann kom á
ákvöiðunarstaðinn. Menn sem liafa séð
fisk fara af stað óskemdan, eiga oft erfitt
með að trúa, að kvartanir um roða séu
á rökum bygðar; telja þeir að þetta tal
um skemdir séu verslunarbrögð kaup-
anda, til að koma sér undan greiðslu og
bera því fyrir sig matsvottorðin til að
sýna að fiskurinn hafi verið góður er
hann var sendur af stað.
Roðinn kemur því einnig óorði á
íslenska fiskimatið. Aðalkosturinn við
það er að hægt er að kaupa og selja
fisk óséðann, þannig að þegar vottað er,
að fiskur sé fyrsta flokks vara, geti kaup-
andinn, hvar sem hann er í heiminum,
treyst því að fiskurinn sé án verulegra
galla í útliti og hafi engar þær skemdir,
er rýra notagildi hans. Er það skiljanlegt,
að kaupandanum þyki lítil huggun í
því, að honum sé sagt, að fiskur sem
kemur til hans í því ástandi, að hann
er ekki mannafæða, hafi verið fallegur
og roðalaus, er hann var sendur af stað
til hans. Að sjálfsögðu getur ekkert ríkis-
mat tekið ábyrgð á því, að matvörur
skemmist ekki er þær koma í annað
loftslag, en hitt er það að ef slik vara
eyðileggst á leiðinni til kaupandans, án
þess að um slys sé að ræða, er það talið
matinu til vanvirðu og menn segja að
ekkert sé að marka það.
Þegar roði kemur í fisk að nokkrum
mun, verður að fleyja honum, en þegar
hann er rétt í byrjun, reyna innflytjendur
að selja fiskinn fljótt, svo hann verði
etinn, áður en hann skemmist, en slík
sala er auðvitað sjaldnast gróðavænleg.