Tímarit lögfræðinga - 01.10.1979, Blaðsíða 39

4. UNDANTEKNINGAR, SEM LEIÐA TIL ÁBYRGÐAR
VERKKAUPA
Fyi-sti flokkur undantekninga varðar sök þess, sem unnið er fyrir
(í Rest. 2nd er þessi aðili nefndur vinnuveitandi, „employer,“ en betur
fer á að kalla hann verkkaupa). I 410.—415. gr. Rest. 2nd segir, að
verkkaupi sé skaðabótaskyldur vegna tjóns, er rakið verður til mistaka
eða vanrækslu verktaka við val, tilsögn eða eftirlit með verktaka. Hér
er verkkaupi ábyrgur vegna þess, að hann á sjálfur sök. Ábyrgð hans
byggist ekki á sök verktakans eða manna hans. Reglur 410.—415. gr.
fela því ekki í sér undantekningu frá margnefndri aðalreglu um að
verkkaupi sé ekki bótaskyldur vegna skaðaverka sjálfstæðs verktaka.
I öðrum og þriðja flokknum (416.—429. gr. Rest. 2nd) eru hins veg-
ar raunverulegar undantekningar frá reglunni. Annar flokkurinn varð-
ar svokallaðar „non-delegable“ skyldur verkkaupa. Talið er, að í sum-
um tilvikum sé starfsemi verkkaupa og samband hans við tjónþola
þess eðlis, að á verkkaupa hvíli skylda, sem ekki verði „framseld“
(,,delegated“) verktaka. Ef þess konar „óframseljanleg" skylda er
fyrir hendi, þá er verkkaupi bótaskyldur vegna sakar verktaka, þó að
verkkaupi hafi gert allar eðlilegar ráðstafanir, sem krefjast verður af
góðum og gætnum manni í hans sporum. „Óframseljanleg“ skylda í
þessari merkingu getur byggst á skráðum eða óskráðum lögum, samn-
ingi eða opinberu leyfi.20 Skulu nú nefndir þrír bandarískir dómar
varðandi „óframseljanlegar“ skyldur.
Law v. Phillips, 136 IV. Va. 761, 68 S.E. 2nd 452 (1952).
Skemmdir urðu á kirkju í eigu safnaðar eins í Vestur-Virginiu,
er sjálfstæður verktaki í þjónustu eiganda nágrannalóðar gróf
grunn, sem náði um það bil einum metra lengra niður en undir-
stöður kirkjunnar. Verktakinn gerði ekki nauðsynlegar ráðstaf-
anir til að afstýra tjóni, svo að kirkjan seig og varð óhæf til
notkunar. í dómi segir, að á hverjum landeiganda hvíli fortaks-
laus skylda til að raska ekki stuðningi þeim, er nágrannabygg-
ingar hafa af aðliggjandi jarðvegi. Þá segir í dóminum, að eig-
andi lóðar, sem fær verktaka til að grafa á lóðinni, beri bóta-
ábyrgð á sama hátt og hann hefði sjálfur unnið verkið, ef verk-
takinn grafi aðliggjandi jarðveg frá húsi nágrannans.
20 Prosser, bls. 470.
133