Tímarit lögfræðinga - 01.10.1979, Blaðsíða 19

stofnunin (Naturvárdsverket) veitt, ef losunin hefur ekki umhverfis-
spjöll í för með sér eða skapar mengun.
Um fyrirtæki, sem umhverfishætta er talin geta stafað frá og þurfa
að sækja um leyfi til starfsemi sinnar, er nánar fjallað í sérstakri um-
hverfisverndarreglugerð (milöskyddskungörelse 1969).
önnur umhverfishættuleg starfsemi er einnig undir eftirliti um-
hverfisyfirvalda. Leyfi til umfangsmeiri starfsemi þarf að sækja um
hjá sérstakri leyfisnefnd á sviði umhverfismála (koncessionsnámnden
för miljöskydd). Embættisdómari er formaður nefndarinnar, en auk
hans eiga sæti í henni þrír sérfróðir menn á hinum ýmsu sviðum um-
hverfismála. Leyfisveitingunni fylgja að jafnaði viðeigandi skilyrði
og ákvæði um varúðarreglur varðandi hlutaðeigandi atvinnurekstur.
Itarlega er um það fjallað í lögunum frá 1969 á hvaða atriðum mat
stjórnvalda skal byggjast varðandi leyfisveitingu, ma. eftir því, hverjir
eru hagsmunir þeir, sem í veði eru, bæði leyfisbeiðanda og almanna-
hagsmunir af óspilltu umhverfi. Þau atriði, sem stjórnvöld meta skv.
lögunum, eru m.a. hvort staðarval fyrirtækisins er heppilegt og æski-
legt út frá umhverfissjónarmiðum (4. gr.). Þá meta þau einnig hvaða
varúðar- og varnarráðstafanir skal viðhafa vegna atvinnureksturs-
ins (5. gr.). Ef reksturinn kemur greinilega til með að hafa umhverf-
isspillandi áhrif í för með sér, þótt varúðarráðstöfunum sé beitt, þarf
að vera um „sérstakar ástæður“ að ræða, ef leyfi á að fást.
Ef um umtalsverð umhverfisspjöll yrði að ræða, er leyfi ekki veitt.
Þó getur ríkisstjórnin í slíkum tilvikum veitt leyfi til rekstursins,
ef hann hefur sérstaka þýðingu fyrir atvinnulífið í hlutaðeigandi
byggðarlaga eða af almennum ástæðum (6. gi'.).
Starfsleyfi, sem veitt eru atvinnufyrirtækjum, geta verið ýmiss
konar. Leyfi, sem leyfisnefndin gefur út, veitir fyrirtækinu tryggingu
gegn því, að annað stjórnvald leggi hömlur á reksturinn með banni
eða takmörkunum, t.d. sveitarstjórnir. Aðeins leyfisnefndin sjálf get-
ur breytt leyfinu, þegar sérstaklega stendur á. Er það fyrst og fremst
þegar kringumstæður hafa verulega breytzt frá því að leyfið var veitt.
önnur réttlægri tegund leyfisveitingar er hin svonefnda „heimild“.
Slíkt leyfi veitir ekki tryggingu gegn því, að önnur stjórnvöld geti
breytt leyfinu, en setur fyrirtækinu viss skilyrði um þá starfsemi,
sem gæti hugsanlega haft skaðleg áhrif á umhverfið. Slík heimild er
veitt af umhverfismálastofnuninni, þ.e.a.s. æðsta stjórnvaldi á sviði
umhverfismála í Svíþjóð fyrir utan ríkisstjórnina. Leyfisnefndin starf-
ar að ýmsu leyti sem dómstóll og það er til hennar, sem sækja verður
113