Tímarit lögfræðinga - 01.10.1979, Blaðsíða 24

Kæra má til umhverfismálaráðuneytisins vegna synjunar um leyfi
eða takmarkana, sem í því felast.
Refsivert er að hefja starfsemi án þess að sækja um leyfi skv. lög-
unum eða fara ekki eftir ákvæðum þeirra. Refsingar eru sektir eða
fangelsi allt að 4 mánuðum, ef brotið hefur ekki víðtækari refsiábyrgð
í för með sér skv. öðrum lögum, (allt að 3 ára fangelsi liggur við því
að blanda heilsuspillandi efnum í drykkjarvatn).
1 lögunum um grannarétt frá 16. júní 1961 er fyrst og fremst fjallað
um varnir gegn loftmengun og hávaðamengun. Meginefni laganna eru
reglur einkamálaréttarlégs eðlis um það, hver breytni gagnvart granna
sé heimil og hver óheimil í þessu efni. í slíkum málum er aðildin bundin
við grannana. Er skaðabótaábyrgðin þá hlutræn. 1 lögunum er einnig
að finna reglur opinbers réttar eðlis um mengunarvarnir á þessu sviði.
Þar segir m.a. um loftmengun, að iðnaðarfyrirtæki eða önnur starf-
semi, sem reykur, gas, geislun eða hávaði stafi frá, og valdi almenningi
á stóru svæði tjóni eða óþægindum, verði að fá ráðuneytisleyfi. Sér-
stakt loftmengunarráð fjallar um slík mál og getur það sett skilyrði
fyrir leyfisveitingu, sem nauðsynleg eru talin í hverju tilfelli. Formað-
ur ráðsins skal vera einn af dómurum hæstaréttar, en auk þess sitja
í því sjö aðrir fulltrúar, skipaðir af umhverfismálaráðherra eftir til-
nefningu ýmissa samtaka.
Skaðabótaskylda aðila getur stofnast þrátt fyrir leyfisveitingu.
Allt að 4 mánaða fangelsi eða sekt liggur við broti á lögunum, hvort
sem um ásetnings- eða gáleysisbrot er að ræða.
Undir lögin fellur hávaði frá verksmiðjum, en hávaðamengun inni
í verksmiðjum heyrir undir lögin um vinnuvernd frá 1956. Hávaði
frá umferð fellur undir vegalögin frá 1965 og loftferðalögin frá 1960.
Lög um takmarkanir á notkun brennsluolíu frá 1970 geyma heimildir
fyrir ráðherra til að takmarka og banna notkun vissra tégunda slíks
eldsneytis, einkum þess, sem hefur hátt brennisteinsinnihald. Með lög-
um um heilbrigðisnefndir frá 1860 eru heilbrigðisyfirvöldum veittar
heimildir til að grípa til aðgerða gegn heilsuspillandi starfsemi og efna-
notkun. Með lögum frá 1970 voru sett ákvæði um varnir gegn mengun
hafsins af völdum olíu.
Að lokum skal þess getið, að í undirbúningi er nú í Noregi heildar-
löggjöf um mengunarvarnir, þar sem eldri ákvæði munu felld að nýjum
og ítarlegri fyrirmælum á þessu réttarsviði.
118