Tímarit lögfræðinga - 01.10.1979, Blaðsíða 11

Dr. Gunnar G. Schram prófessor:
UMHVERFISRÉTTUR Á NORÐURLÖNDUM
Á vorþinginu 1978 var lagt fram ríkisstjórnarfrumvarp um um-
hverfismálA'Frumvarp þetta hlaut þá ekki afgreiðslu, en var meðal
þeirra frumvarpa, sem forsætisráðherra greindi frá í stefnuræðu sinni
í upphafi þings 1978—1979, að yrðu lögð fram á nýjan leik. Úr því
varð þó ekki.
Umræður munu þó væntanlega senn hefjast um setningu löggjafar
um umhverfismál hér á landi. Er því nokkur ástæða til þess að hyggja
að þeirri réttarþróun, sem átt hefur sér stað á hinum Norðurlöndunum
í þessum efnum. Má eflaust nokkurt gagn hafa af þeirri reynslu, sem
þar er fengin varðandi framkvæmd ákvæða norrænnar umhverfislög-
gjafar. Verður hér á eftir fjallað um helztu ákvæði norræns umhverf-
isréttar og þá fyrst og fremst ákvæði löggjafar um mengunarvarnir
og náttúruvernd. Að þessu sinni verður aðeins lauslega vikið að ís-
lenzkri löggjöf í þessu yfirliti.
Merkasti áfanginn á sviði löggjafar um umhverfismál hér á landi
til þessa er tvímælalaust setning láganna um náttúruvernd, lög nr.
47/1971. Eiga þau lög að tryggja eftir föngum þróun íslenzkrar náttúru
eftir eigin lögmálum, en verndun þess, sem þar er séi'stætt eða sögu-
legt. Jafnframt að auðvelda þjóðinni umgengni við náttúru landsins
og auka kynni af henni, en þannig er markmiði laganna lýst í upp-
hafsákvæði þeirra.
Svo sem heiti laganna ber með sér er þó hér aðeins fjallað um einn
þátt umhverfismála, náttúruvernd í þrengri skilningi. Nauðsyn ber því
til að sett verði heildarlöggjöf um umhverfismál hér á landi, sem tæki
þá m.a. sérstaklega til mengunar í lofti, láði og legi og fjallaði um
önnur þau atriði, sem ekki er að vikið í náttúruverndarlögunum. Ekki
sízt er tímabært að fjalla um stjórnsýslu umhverfismála í slíkri lög-
1) Þingskjal nr. 620, Alþt. 17. hefti 1977—78, bls. 2650.
105