Tímarit lögfræðinga - 01.10.1979, Blaðsíða 13

varnir gegn vatnsmengun 1970, lög um náttúruvernd sama ár og lög
um framleiðslu og vörueftirlit 1976. 1 Danmörku voru ný lög sett um
friðun bygginga 1966, ný byggingarlöggjöf og sömuleiðis skipulags-
löggjöf 1975 og ný lög um náttúruvernd 1972. 1 Svíþjóð voru sett lög
um náttúruvernd 1964 og reglugerð á grundvelli þeirra laga 1976. Lög
um framleiðsluvörur, sem hættulegar eru umhverfinu og heilbrigði
manna, voru þar sett 1973.
Hér á landi má í þessu sambandi nefna eftirfarandi lög frá þessu
tímabili: Skipulagslög nr. 19/1964, lög nr. 85/1968 um eiturefni og
hættuleg efni, lög nr. 12/1969 um hollustuhæfti og heilbrigðiseftirlit,
lög um náttúruvernd nr. 47/1971 og byggingarlög nr. 54/1978.
Að því er varðar stjórnsýslu á vettvangi umhverfismála á Norður-
löndum hafa þar einnig miklar breytingar átt sér stað síðasta ára-
tuginn. Á tveimur Norðurlöndum, Danmörku og Noregi, hafa verið
stofnuð sérstök ráðuneyti, sem fara með umhverfis- og náttúru-
verndarmál.
1 frumvarpinu um umhverfismál, sem lagt var fyrir Alþingi vorið
1978, er gert ráð fyrir því, sbr. 5. gr., að stofnuð verði sérstök stjórnar-
deild umhverfismála í einu ráðuneytanna, sem jafnframt verður þá
einnig ráðuneyti umhverfismála.
1 Svíþjóð fer sérstök umhverfis- og náttúruverndarstofnun með
þessi mál, en hún heyrir undir landbúnaðarráðuneytið. I Finnlandi
er það innanríkisráðuneytið, sem fer með umhverfismál.
I. Markmið umhverfislöggjafar.
Þótt umhverfislöggjöf á Norðurlöndum sé um margt ólík, á hún sér
ýmis sameiginleg stefnumið. Skýrast eru þessi stefnumörk e.t.v. skil-
greind í dönsku umhverfisverndarlögunum frá 1973, (1. gr.).
Það er: (1) að koma í veg fyrir mengun lofts, láðs og lagar, (2) að
hindra hávaðamengun, (3) að skapa íbúum landsins heilbrigð umhverf-
isskilyrði og (4) að mynda starfsgrundvöll fyrir virka stjórnsýslu í
þessum málum öllum.
Þessi stefnumörk eru ekki jafn skýrt fram tekin í umhverfislögum
hinna Norðurlandanna, en liggja þeim þó jafnt til grundvallar.
Hinn meginþáttur umhverfislöggjafar á Norðurlöndum eru lög um
náttúruvernd og útivist. Markmið þeirra laga er hið sama á öllum
Norðurlöndum: Að varðveita lífríki landanna og jafnvægið í náttúr-
unni, að vernda dýr og jurtir, að friðlýsa merkar náttúruminjar, að
skapa mönnum sem bezta möguleika á því að ferðast óhindrað um
107