Dvöl - 01.01.1940, Page 9

‘}anúar - mara 1040.8. árgangur , 1. heftl
Maðurinn ko II iiiiiiai' íiiiiinar
Eftir JLuigi Pirandello
Jón Sigurðsaon frá Kaldaðurnesi |)ýddi
Hesturinn og uxinn — ég hefi
einhvern tíma lesið í bók, en man
nú ekki, hvað hún hét né eftir
hvern hún var — um hestinn og
uxann.
En það er bezt að láta uxann
eiga sig og nefna það eitt, sem
um hestinn er sagt. Það er á þá
leið, að hesturinn, sem veit ekki,
að honum er ætlað að deyja, hafi
enga hugmynd um dýpstu og æðstu
rök tilverunnar. En ef hesturinn
vissi, að honum væri ætlað að
deyja, þá mundi líka dauðinn verða
honum miklu örðugra viðfangsefni
en lífið. Það er að vísu hið mesta
vandamál að ná sér í gott hey og
gras. En jafnframt vaknar þá hin
spurningin: af hverju honum sé
fyrst ætlað að þræla í tuttugu eða
þrjátíu ár til þess að ná sér í gott
hey og gras og síðan að deyja svo,
að hann hafi enga hugmynd um,
til hvers hann hefir lifað.
En hesturinn veit ekki, að hon-
um er ætlað að deyja, og leggur
ekki þessar spurningar fyrir sig.
Öðru máli gegnir um manninn, sem
Schopenhauer skilgreinir svo, að
hann sé „forvitur skepna“ (en það
táknar einmitt skepnu, sem veit,
að henni er ætlað að deyja). Fyrir
manninum vakir þessi spurning sí
og æ.
Ég get ekki betur séð en að af
þessu leiði, að allir menn mættu
þakka fyrir að vera eins og hest-
arnir. Og þá sérstaklega þær „for-
vitru skepnur“, sem eins er ástatt
fyrir og til dæmis mér, að þær eru
veikar og vita ekki einungis, að þær
eiga skammt eftir ólifað, heldur
einnig hvað í vændum er á heim-
ilinu eftir fráfall þeirra — og það
án þess að geta látið sér verða
gramt í geði af.
Dreggjarnar af vökva eru alltaf
með einhverju gruggi í. Lífsvökv-
inn innan í mér, sem nú er að
þverra, gerist göróttari með hverj-
um deginum. Og með því að fylla
þessar fáu pappírsarkir ætla ég að
veita sjálfum mér hugnun, sem er
ærið beisk á bragðið (og mér verð-