Sagnir - 01.06.2006, Qupperneq 10

noos
& arn afiæfijyrir
umfctri iifaus fiörn í
jjeyffjaviflájyrri fifuta
20. afcíar
'ur
vrfjör&i
(fHyur&sson er
j^cecCcCur áriö lyjff oq
útsdrifaðist yneh fftff
/ r* * r* *>< > s
jirofx sacjnjrceot ario
^ooo. Ýfann stuncfar nú
fA/Ccff nám ísacjnjrceði.
Rúmliggjandi börn á stofnun.
Forelílralaus börn og börn sem höföu veriö tekin frá forelilrum sínnm höföii ígegnum aldirnar veriö kontiö fyrir á fjölskyldiilieimilum, aiinaó
hvort hjá nánustu œttingjum eöa lijá vandalausum. Ólíkt þvi sem þekktist viöa i Evrópu voru lengi vel engar sérstakar stofnunir til á íslandi
ti! þess aó vista þennan hóp barna, svo kölluó miinaöarleysingjaliœli eða barnaliœli. Það var ekki fyrr en borgarsamfélag tók að myndast að
umrœða uin nauðsyn þess að koma upp barnaltœli varð meira áberandi.
ffuCin ujnrceöa urn Barnaftcefi
A öðram og þriðja áratug 20. aldar óx þeirri hugmynd ásmegin að stofna þyrfti bamahæli í Reykjavík fyrir umkomulaus böm og spunnust miklar
umræður um málið.1 Thorvaldsensfélagið hafði stofnað bamauppeldissjóð árið 1906 sem síðar var hugsaður til stofnunar bamahælis. Þegar konur
urðu virkar í bæjarmálum Reykjavíkur í byrjun aldarinnar tóku þær fyrir ýmiss félagsleg mál sem stóðu þeim nærri. Eitt af þeim var um böm sem
ekki áttu athvarf hjá foreldram. I grein sem Bríet Bjamhéðinsdóttir birti í Kvemiablaðinu fyrir bæjarstjómarkosningamar árið 1914 er fjallað um
hin umkomulausu böm og sagði Bríet að „mesta skyldan sem hvílir á bæjar- og sveitafélögum [væri] gagnvart bömum sínum'f2 bar hvetur hún
konur til þess að vera virkar í þessum málum og láta þau til sín taka. Mál þetta bar svo aftur á góma í dagblaðinu Vísi fyrir kosningamar 1916 þegar
frambjóðendur vora inntir eftir svörum um afstöðu þeirra til bamahælis. Engin svör bárast hins vegar frá frambjóðendum.3
Árið 1918 urðu umræður um bamahæli í Reykjavík meira áberandi. Á aðalfundi Bandalags kvenna í Reykjavík það ár flutti Steinunn
Bjartmarsdóttir erindi um bamahæli.4 í erindi sínu sagði Steinunn að hún væri ekki sú fyrsta sem velti þessu máli upp því margar konur „og menn
líka“ hafi hugsað um þetta mál áður. Steinunn benti einnig á að nauðsyn þess að koma upp bamahæli í Reykjavík fyrir munaðarlaus böm væri
6 <5ajnir 2006