Sagnir - 01.06.2006, Qupperneq 18

Við gerð danska skipulagsins var gert ráð fyrir því að Kvosin tæki miklum breytingum.
Fullklárað kallaðist skipulag Þróunarstofnunar Aóalskipulag
Reykjavíkur 1975-'95. Endurskoðun A.R. 1962-1983. Vinnuskýrsla
til Skipulagsstjórnar ríkisins. Hér eftir verður það kallað skipulag
Þróunarstofnunar til aðgreiningar. I greinargerð með skipulaginu kvað
við nýjan tón en nú var tekið aukið tillit til þeiira viðhorfsbreytinga sem
orðið höfðu ffá þvi að danska skipulagið var samþykkt.
31
cf[)ú 'ð afjyjj ðjvrsen cfa jniðfjcejarfíýli
Þróunarstoínun stefndi markvisst að því að auka íbúáabyggð í Kvosinni
en eins og áður sagði gerði danska skipulagið ráð fyrir því að íbúðabyggð
myndi hverfa þaðan með öllu. Danimir höfðu sagt að íbúðabyggð ætti
eðlis síns vegna ekki lengur heima í miðbænum. Þessari kenningu
snéri Þróunarstofnun á hvolf og sagði íbúðabyggð vera forsendu
miðbæjarlífs.32 Nú átti sem sagt að spoma gegn flótta íbúa úr Kvosinni
og blanda saman íbúða- og athafnabyggð. Breið samstaða ríkti héðan í
frá með að auka íbúðabyggð í Kvosinni - aðgreining var ekki lengur í
takt við tímann. Af þeim sökum verður fjallað minna um þennan þátt
skipulags Kvosarinnar hér eftir.
fA/CanJvvírfjuyn fifíýt vfð fajnintju nýrra
aatna
firóunarstofnun Reykjavíkur tók samgöngumál miðborgarinnar til
gagngerrar endurskoðunar og ýmist frestaði, felldi niður eða breytti
hlutverki stærstu umferðaræðanna sem áttu að liggja í gegnum Kvosina.
Við lagningu nýrra gatna taldi Þróunarstofnun mikilvægt að hlífa þeim
mannvirkjum sem fyrir væm en höfúndar danska skipulagsins tóku ekki
beinlínis tillit til þeirra.33
A áttunda áratugnum vom borgaryfirvöld farin að þreifa fyrir sér
með að gera hluta Kvosarinnar að göngusvæði. Arið 1973 ákváðu þau að
loka Austurstræti fyrir bílaumferð í tilraunaskyni. Tilraunatímabilið átti
að vera tæpir tveir mánuðir en fyrri hluta tímabilsins áttu strætisvagnar
að fá að aka um Austurstræti en síðari hluta tímabilsins yrði þeim
beint um aðrar götur. Ef marka má þær skoðanakannanir sem gerðar
vom á tilraunatímabilinu virðist almenningur hafa tekið þessari tilraun
fagnandi.34 Kaupmenn við Austurstræti virtust ekki allir sannfærðir og
skiphrst þeir í tvær fy lkingar, eftir því hvom megin við Pósthússtrætið þeir
vom. Þannig kváðust kaupmenn austan Pósthússtrætisins vera ánægðir
með lokunina og sögðu viðskiptin hafa glæðst á tilraunatímabilinu en
kaupmenn vestan Pósthússtrætis vom á öndverðum meiði.35
Þegar ákvörðun um framhaldið var tekin í borgarstjóm virðast
hagsmunir kaupmanna hafa ráðið miklu. Sjálfstæðisflokkurinn, sem þá
hafói meirihluta í borginni, ákvað að opna vesturhluta Austurstrætis fyrir
umferð en halda austurhlutanum áfram sem göngugötu. Minnihlutinn
ásakaði sjálfstæðismenn um að ganga erinda verslunarmanna og sumum
þótti réttara að ganga lengra og loka jafnvel Austurvelli fyrir umferð.36
c/Buffn áfiersfa á verntfunjamaffa
ynannvirfja
Þróunarstofnun skipti Kvosinni niður í svæði eftir því hve miklum
framkvæmdum hún gaf leyfi fyrir. Flest svæði í Kvosinni féllu annars
vegar undir svokölluð framkvæmdasvæði og hins vegar svokölluð
vemdunarsvæði. I stuttu máli má segja að á framkvæmdasvæðum hafi
Þróunarstofnun gert ráð fyrir töluverðum framkvæmdum og niðurbroti
eldri mannvirkja. Vemdunarsvæði taldi Þróunarstofnun hafa sérstakt
„byggingarlistrænt, sögulegt eða almennt gildi...“ og því mætti ekki
hrófla við þeim.37
Tvö atriði vekja athygli þegar skoðuð er svæðisskipting
Þróunarstofnunar. I fyrsta lagi hversu stór svæði vom skilgreind sem
framkvæmdasvæði en Þróunarstofnun gerði ráð fyrir því að svipmót
Kvosarinnar tæki miklum breytingum á skipulagstímabilinu-jafnvel þótt
stofnunin gengi lengra í átt til vemdunar en áður hafði sést. í öðm lagi er
það eftirtektarvert að tillögur stofnunarinnar í húsvemdunarmálum féllu
16 ^Jaqnir doo6