Sagnir - 01.06.2006, Síða 48

<=Paináttuýefag ffsfandó oj rf^úSu oy vinnuýerðir ffsfencTinja tif rf-úfu
söng fyrir bömin. María söng kúbönsk lög ásamt því að sýna rúmbu.21
Til íslands hafa einnig komið hljómsveitir af ýmsu tagi. Ein þeirra
er Los Novels en sú sveit sótti íslendinga heim í lok febrúar árið 1990
ásamt söngkonunni Leonor Zayas. Þau héldu allnokkra tónleika auk
þess að spila á árshátíð Vináttufélagsins. Los Novels var sveit sem
ferðaðist um heiminn í þeim tilgangi að kynna kúbanska tónlist og
var Islandsheimsóknin liður í heimsreisu þeirra. Ekki verður því
haldið fram hér að koma Los Novels hafi haft mikil áhrif á íslenskt
menningarlíf en telja má að einhverjir hafi víkkað sjóndeildarhring sinn
með því að mæta á tónleika sveitarinnar.
Þeir kúbönsku tónlistarmenn sem höfðu sennilega mest áhrif hér
á landi em meðlimir sveitarinnar Sierra Maestra sem kom hingað til
lands við upphaf tíunda áratugar síðustu aldar á vegum VIK. Tónleikar
þeirra fengu góða aðsókn og vöktu töluverða athygli. í kjölfarið fór einn
ástsælasti tónlistamaður íslands, Bubbi Morthens, til Kúbu og tók upp
plötuna Von með sveitinni en á henni kvað við nýjan tón í tónlist Bubba
enda suðræn áhrif greinileg. Naut platan töluverðra vinsælda hér á landi.
I kjölfarið kom Sierra Maestra aftur til Islands og hélt tónleika með
Bubba. Af þessu má sjá að kúbönsk áhrif í íslensku tónlistarlífi em
því til staðar þótt ekki séu þau ýkja mikil, í það minnsta hafa Islendingar
reglulega haft tækifæri til þess að hlýða á suðræna tónlist í flutningi
kúbanskra listamanna.
Af öðmm listviðburðum er nauðsyn að nefna komu kúbanska
stórskáldsins Norberto Codina Boeras sem kom hingað til lands fyrir
tilstuðlan VIK í marsmánuði 1998. Codina er almennt talinn eitt
merkasta ljóðskáld Kúbu á 20. öld en einnig var hann til margra ára
ritstjóri La Gaceta, blaðs sem samtök listamanna á Kúbu (UNEAC) gefa
út.24 Codina hélt hér fund þar sem hann kynnti kúbanskt menningarlíf
auk þess sem hann las úr ljóðum sínum á kaffihúsinu Súfistanum þar
sem húsfyllir var. Flestir voru áheyrendur þar frá spænskumælandi
löndum þótt einstaka íslendingur hafi slæðst með.25
Þótt fyrmefndir listamenn hafi komið hingað til lands í samstarfi við
Vináttufélag Islands og Kúbu þá hafa einnig komið hingað listamenn
fyrir tilstuðlan annarra aðila svo sem skáldið Pablo Armando Femández
sem kom í boði heimspekideildar Háskóla Islands árið 1988 og hélt
fyrirlestur um hlutverk bókmennta í kúbönsku samfélagi.26 Þótt
Femández hafi ekki komið á vegum VIK nýtti félagið sér engu að síður
komu hans og fékk hann til að halda fund þar sem hann kynnti kúbanskt
menningarlíf og það sem helst var að frétta úr þjóðlífinu.27 Einnig er
vert að nefna hljómsveitina Buena Vista Social Club sem hingað kom á
vegum Listahátíðar í Reykjavík árið 2001. Sú sveit hélt tvenna tónleika
í Laugardalshöll og var uppselt á þá báða.28
Auk þessarar flóm listamanna, sem sótt hafa ísland heim, hefúr
einnig komið fjöldinn allur af fyrirlesuram á vegum VÍK, flestir í
tengslum við ICAP.29 Þessir fyrirlesarar hafa verið af ýmsu tagi en þeir
eiga vitaskuld allir sammerkt að þeir hafa komið hingað til að kynna
Kúbu, kúbanska menningu og sumir hverjir einnig til að greina frá
stjómmálaástandinu heima fyrir.
Sem áður segir hafa hingað komið allmargir fulltrúar frá
Vináttustofnun þjóðanna í Havana. Þessar heimsóknir hafa verið á
nokkurra ára fresti og oft hafa komið tveir fulltrúar frá ICAP í einu.
Hafa þessir gestir haldið fundi með forsvarsmönnum Vináttufélagsins
auk þess að halda framsögur á opnum fundum um ástandið á Kúbu
hverju sinni.30
VÍK hefur einnig fengið hingað til lands ýmsa kúbanska einstaklinga
sem hafa haldið fyrirlestra og umræðufundi um málefni eyjarinnar. I
þessum erindagjörðum hafa m.a. komið Delfin Ziques, blaðamaður
á Granma, en það er helsta dagblað Kúbu og málgagn stjómvalda.
Ziques kom hingað til lands árið 1988 og fjallaði um kúbanskt mannlíf
og fjölmiöla.31 Árið 1995 kom hingað til lands fulltrúi frá Bandalagi
ungra kommúnista á Kúbu, Jonathan Quirós Santos. Santos fjallaði um
þjóðmál á Kúbu auk þess að segja frá starfi Kommúnistaflokks Kúbu.
í fréttabréfi VÍK segir um heimsóknina: „Með heimboðinu hefur Vík
tekið áskoran um að gefa ungu fólki og öðram sem hafa áhuga, tækifæri
til að skiptast á skoðunum við slíkan gest og heyra hvað hann hefur frá
að segja um land sitt, samfélagsþætti og stjómmál.
Þegar slíka gesti bar að garði var það venja hjá VÍK að halda tvo
fundi með þeim. Var annar ætlaður fyrir félagsmenn en hinn var opinn
almenningi. Opnu fundimir vora auglýstir í blöðum og var oft ágætis
mæting, jafnt af félagsmönnum úr vináttufélaginu sem og almenningi
en í síðarnefnda hópnum var oft töluvert af ungu fólki.
Cp°inn uýeröir tif j^jXfiu
; 33
Á miðvikudaginn héldu fimm ungmenni til Kúbu á vegum
vináttufélags íslands og Kúbu og sams konar félaga á hinum
norðurlöndunum. Fóru þau héðan til Svíþjóðar þar sem þau
slást í hóp norrænna sjálfboðaliða, og telur hópurinn tæplega
tvö hundrað manns. Á Kúbu mun hópurinn dveljast fram til 1.
ágúst. Fyrstu tvær vikumar verður unnið að ýmsum störfum,
svo sem byggingarvinnu. Eftir það ferðast hópurinn um landið
og kynnir sér framkvæmd sósíalismans. Þetta er fyrsti hópurinn
sem fer í slíka ferð héðan frá íslandi.34
Þannig sagði Þjóðviljinn frá för fýrstu íslensku brigadistanna í
júnímánuði árið 1973. Þótt einungis fimm ungmenni hafi farið í þessa
fyrstu för var þetta bara byrjunin. Nú rúmum þremur áratugum síðar
hafa hundrað íslendinga farið í slíkar ferðir.35 Kúba er gott dæmi um
land sem hefúr aðeins nýlega opnast fyrir venjulegum ferðamönnum
og á dögum kalda stríðsins vora vinnuferðir eiginlega eina leiðin til
að komast inn í landið.36 Lengi vel vora brigadistamir nær eina fólkið
sem fór frá íslandi til Kúbu. Eftir að Sovétríkin féllu hófu Kúbanar hins
vegar að opna landið fyrir ferðamönnum og hafa fjölmargir Islendingar
nýtt sér það og farið í sumarfrí á Kúbu.37
Vinnuhópurinn Brigada Nordica.
Árið 1970 hófúst Kúbverjar handa við að bjóða upp á vinnuferðir
fyrir almenning frá öðram löndum. Sama ár fór fyrsti vinnuhópurinn
frá Norðurlöndunum undir heitinu Brigada Nordica. I hópnum var fólk
frá öllum Norðurlöndunum nema Islandi. I framhaldinu varð Brigada
Nordica árviss viðburður.38 Ferð íslendingana fimm árið 1973 var því
partur af fjórðu vinnuferð Norðurlandabúa til Kúbu.
Eftir þessa fyrstu ferð hefur það verið nær árvisst að hópur ungra,
íslenskra Kúbuvina leggur land undir fót og heldur til Kúbu í föraneyti
tvö- til þrjúhundrað skoðanabræðra sinna af Norðurlöndunum. í
þessum ferðum hafa Svíar og Danir oftast verið fjölmennastir. Hópamir
frá Finnlandi og Noregi hafa verið öllu smærri en íslensku hópamir
þó ávallt minnstir. Stærð íslensku hópanna hefúr þó verið æði misjöfn.
Stærstir urðu þeir upp úr 1980 þegar héðan fóra allt að 22 manna hópar
í einni ferð. Iðulega vora hópamir þó fámennari eða um sjö til fimmtán
manns. Vinsældir vinnuferðanna héldust að mestu út níunda áratuginn
en þá fór aðsókn i þær minnkandi.39 Eftir það urðu hópamir sífellt
fámennari og hafa á liðnum áram einungis farið tveir til þrír hvert ár
og sum árin hefúr enginn hópur farið frá íslandi.40 Það má ætla út frá
þessum tölum að fjöldi íslenskra brigadista sé ekki undir 200 manns og
sennilega er hann aðeins yfir þeirri tölu.
Brigadistamir vora almennt ungt fólk þótt dæmi hafi verið um
að fólk á sjötugsaldri hafi farið með í slíkar ferðir. Flestir voru milli
tvítugs og þrítugs. í hópi brigadista var hátt hlutfall námsmanna og
langskólagenginnaeinstaklingaenjafnframtvartöluvertumiðnaðarmenn
og verkamenn.41 íslensku þátttakendumir virðast ekki hafa verið ólíkir
hinum Norðurlandaþjóðunum hvað það varðar. Islendingamir komu
íf.6 ^ajnir 2006