Sagnir - 01.06.2006, Page 69

og samúðar almennings að fá sæti í nefndinni. Það reyndist auðvelt
fyrir þá að fá áheym stjómvalda því þau vom strax tilbúin að taka
upp málflutning þeirra gegn FIM. Þeir sem skipuðu áðurgreind félög
vom allir virtir listamenn sem vógu þungt þegar kom að álitamálum í
listinni.
Það sem kom umræðunni um Rómarsýninguna í þann farveg sem
úr varð var sú ákvörðun NMF að blanda stjómvöldum inn í deiluna. Sú
ákvörðun reyndist þeim ekki gæfúleg og komu þeir engum að í nefnd
eins og þeir vonuðust eftir. FÍM reyndi að leggja sitt að mörkum til
þess að ná sáttum með því að bjóða Jóni Þorleifssyni formanni Nýja
myndlistarfélagsins sæti í nefndinni. Það náðist ekki sátt um það, Nýja
myndlistarfélagið vildi tvo menn í nefndina og Félag óháðra einn. FIM
hélt undirbúningi sínum til streitu og kostaði það að félögin tvö neituðu
allri þátttöku í sýningunni og því vantaði verk á sýninguna eftir nokkra
þekktustu málara íslands. Þetta hafði í för með sér að abstraktlistin
var mun meira áberandi í íslenska sýningarhlutanum en hjá hinum
Norðurlöndunum og sú niðurstaða vakti mikla athygli og fékk íslenska
deildin góða dóma fyrir sitt framlag.
Með Rómarsýningunni sýndu FÍM menn öðrum myndlistarmönnum
að ekki væri hægt að stofna ný og ný félög og öðlast frekari áhrif í
félagsmálum myndlistarmanna í skjóli stjómvalda. Jafnframt sýndu
þeir fram á að sérkennin sem aðgreindu ísland frá umheiminum væm
einmitt að finna í „alþjóðlegum áhrifúm“. Eins og Olafúr Gíslason
listfræðingur orðar það í greininni Strangir fletir og stórir draumar,
þá var sérstaða íslands einkum fólgin í því hvað þjóðin væri opin
fyrir nýjum straumum og nýju alþjóðlegu myndmáli.4- Þau þjóðlegu
sjónarmið sem hafði gætt í umræðunni um Rómarsýninguna og komu
meðal annars fram í því að varðveita hreinleika íslenskrar menningar
með því að hafna alþjóðlegum stílum, höfðu ekki grundvöll lengur.
Island var komið í alþjóðlegt sviðsljós fyrir framlag sitt í Iistinni.
Þjóðin var opin fyrir nýjum straumum og komin í hringiðu umheimsins.
Rómarsýningin markaði tímamót að því leyti að sú fylking sem stóð
vörð um ffamsækna list varð að aflinu sem stýrði menningarþróun í
landinu og nýtt inntak þjóðlegrar listar reyndist vera framúrstefna í sátt
við sinn tíma.43
dfiívísanir
1 Hjörleifúr Sigurðsson: Listamannaþankar. Reykjavík 1997. Bls.
86.
2 Magnús Á. Ámason: „Sannleikurinn er sagna beztur". Þjóðviljinn.
6. feb. 1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
3 „ítalska stjómin býður Norðurlandaþjóðum til sameiginlegrar
listsýningar í Róm að vori“. Morgunblaðið. 31. okt. 1954. Urklippusafn
Listasafn íslands; skápur 6, skúffa 6, Rómarsýningin.
4 „Frá menntamálaráðuneytinu". Mbl. 18. Feb. 1955. LÍ: s. 6, s. 6,
Rómarsýn.
5 „íslenzkum myndlistarmönnum (ekki satt?) boðið að sýna verk
sín í Rómaborg“.(getur verið að hér hafi átt að standa Rómarborg?)
ðlþýðublaðicI. 5. okt. 1954. LÍ; s. 6, s. 6, (er þetta kannski tvítekið
óvart? Og reyndar víðar hér neðanmáls?) Rómarsýn.
6 Svavar Guðnason: „Kæri Ásgrímur Jónsson". Mbl. 13. jan. 1955.
Lí; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
7 Ásgrímur Jónsson: „Opið bréf frá Ásgrími Jónssyni“. Visir. 12.
jan. 1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
8 Sama heimild.
Q
Sama heimild.
10 Þjskjs. Bréfadagbók menntamálaráðuneytisinsfekki rétt?). 1953
II. Db.N-27.
11 Alþingislíðindi 1954 B. Bls. 331-332.
12 Alþingistiðindi 1954 B. Bls. 367.
13 Alþingistíðindi 1954 B. Bls. 367.
14 „Yfirlýsing vegna þátttöku í Rómarsýningunni frá félaginu".
’iOháðir listamenn“. Mbl. 18. jan 1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
15 „Abstrakt eða....“. Vísir. 13. jan. 1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
16 „Rómarsýningin - Svar til Ásgríms Jónssonar“. Mbl. 16. jan.
'955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
17 Sama heimild. (geri ég ráð fyrir)
18 „Listmálarar í vígamóði“. Mbl. 24. jan 1955. LÍ; s. 6, s. 6,
Rórnarsýn.
ÓQfátt striQehayrútartýra 7
19 r >
Listsýning til Rómar. Islandsdeild Norrœna listbandalagsins.
[Sýningaskrá 1955. Listasafn íslandsl.
20
Sama heimild.
21 „Rómarsýningin: 2000 gestir á 2 dögum“. Þjóðviljinn. 6. feb.
1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
22 Hjörleifur Sigurðsson: Listamannaþankar. Bls. 79.
23 „Listaverkin á norrænu sýninguna í Róm sýnd í
Listamannaskálanum". Mbl. 3. feb. 1955.. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
24 „Rómarsýningin". Alþýðubl. 9. feb. 1955. LÍ; s. 6, s. 6,
Rómarsýn.
25 Þjóðviljinn. 8. feb. 1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
26 „Hneykslið við hliðina á Alþingi". Timinn. 5. feb. 1955. LÍ; s. 6,
s. 6, Rómarsýn.
„Bergmál". Visir. 1. feb. 1955. LI; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
28 Alþýðubl. 4. feb. 1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
29„Tillaga til sátta í Rómardeilunni". Þjóðv. 25. jan 1955. LÍ; s. 6,
s. 6, Rómarsýn.
30 „Hvers vegna þarf ísland að verða sér til minnkunar í Róm.(á
þessi punktur og stóri stafúr örugglega að vera hér?) Ef annars er
kostur?". Tíminn. 9. feb. 1955.
31 Hjörleifúr Sigurðsson: Listamannaþankar. Bls. 81.
32 Sama heimild. Bls. 81-82.
33 Sama heimild. Bls 82.
34 Sama heimild. Bls 82.
35 Bréfadagbók menntamálaráðuneytis 1955. Db. N - 27. Mbl. 18.
feb. 1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
36Ólafur Gíslason: „Strangir fletir og stórir draumar“. Draumurinn
um hreint forrn: íslensk abstraktlist 1950-1960. Reykjavík 1998. Bls.
71.
„Fyrsta greinin, sem borizt hefúr hingað um norrænu sýninguna
í Róm“. Mbl. 6. apr. 1955. LÍ; s. 6, s. 6, Rómarsýn.
38 Alþingistíóindi 1955 B. bls. 561-562.
39 Alþingistíðindi 1955 A. bls. 982.
40 Thor Vilhjálmsson: „Syrpa“. Birtingur. 2:1 (1956). Bls. 21-22.
41 Jón Þorleifsson: „Hvert stefnir íslenzk málaralist“. A/menna
Bókafélagið. Félagsbréf IX. 4:9 (1958). Bls. 38-39.
42 Ólafúr Gíslason: „Strangir fletir og stórir draumar“. Bls. 73.
Halldór Bjöm Runólfsson segireinnigum sýninguna: „Segja má að sigur
FIM í [Rómarmálinu] hafi um leið táknað sigur íslenskrar framúrstefnu
gagnvart hefðbundinni list“ í „Þankar um íslenska nútímalist". Bls. 72.
43 Unnið úr BA ritgerð greinarhöfúndar. Guðríður Edda Johnsen:
Blátt strik eða grútartýra. Átök framsækinnar og hefðbundinnar listar í
tilefni Rómarsýningar árið 1955. BA ritgerð í sagnfræði 2005.
fÁ/Cyn (Tasffrá
BIs. 62. Bátalega eftir Snorra Arinbjamarson. LÍ 690. Fengin frá
Listasafni íslands.
Bls. 64. Við fjósið eftir Kristínu Jónsdóttur. LÍ 946. Fengin frá
Listasafni íslands.
Bls. 66. Stuðlaberg eftir Svavar Guðnason. LÍ 766. Fengin frá
Listasafni íslands.
^Saynir 2.006