Sveitarstjórnarmál - 01.08.1949, Blaðsíða 16

14
SVEITARSTJÓRNARMÁL
um, að hann var skráður í nranntal í Suður-
eyrarhreppi um áramótin 1945—46, en hins
vegar ekki upplýst, að honum hafi verið
kunnugt um, að hann var einnig skráður í
manntal í Revkjavík á sama tíma, verður
að telja, að ekki hafi verið með öllu ástæðu-
laust, að hann teldi sig útsvarsskyldan á
Suðureyri, þótt hann hefði allar sínar at-
vinnutekjur í Reykjavík.
Með tilliti til þessa, þvkir eftir atvikum
ekki rétt, að synja honum um rétt til endur-
greiðslu hins umstefnda útsvars."
Dómi þessum var hrundið í Hæstarétti og
segir svo í forsendum hæstaréttardómsins:
„Eins og greinir í hinum áfrýjaða dómi,
greiddi stefndi útsvar sitt og hreppsvegagjald
í Suðureyrarhreppi ótilkvaddur og algjör-
lega fyrirvaralaust í júlímánuði 1946, enda
þótt hann hefði þá fvrir meira en ári síðan
tekið sér bólfestu í Reykjavík og mætti því
vera ljóst, að vafasöm heimild var fyrir hendi
til þess að leggja opinber gjöld á hann í
Suðureyrarhreppi. Er því ekki unnt að taka
kröfu hans um endurheimtu til greina."
Hvað snertir eldri dóma, sem ganga í
sömu átt, má benda á dóma í VII. bindi
dómasafns Hæstaréttar bls. 15, og XVI.
bindi, bls. 400, sbr. hins vegar V. bindi, bls.
380, XVI. bindi, bls. 375 og 377.
Dómar þessir leiða til þess, að enda þótt
tiltekinn gjaldandi sé raunverulega aðeins
útsvarsskyldur í einu sveitarfélagi, og það er
vitanlega hin almenna regla, á hann á hættu
að þurfa að greiða útsvar á tveimur stöðum,
ef þannig stendur á, að hann greiðir útsvar
ótilkvaddur og án fyrirvara á öðrum staðn-
um, en er síðan úrskurðaður útsvarsskvldur
á hinum.
Eins og kunnugt er, kemur það alloft
fyrir, að lagt er útsvar á sama gjaldanda í
tveimur sveitarfélögum, enda þótt hann sé
ekki gjaldskvldur nema í öðru. Byggist þetta
á því, að gjaldandinn er e. t. v. skráður í
manntali á tveim stöðum eða t\;ö sveitar-
félög telja hann heimilisfastan hjá sér og
telja sig því eiga rétt til útsvars hans.
í þessum tilvikum er hugsanlegt, að gjald-
enda sé ókunnugt um, að útsvar hefur verið
lagt á hann á tveirn stöðum og jafnvel þó
honum sé það kunnugt, er tæplega hægt að
ætlazt til þess, að hann geti skorið úr um,
hvoru sveitarfélaginu ber meiri réttur til út-
svarsins. Um það eiga dómstólar að sjálf-
sögðu úrskurðarvald.
Skv. 8. gr. útsvarslaga nr. 66/1945 Þar
leggja útsvar á gjaldþegn, sem hann hafði
heimilsfang vitanlega eða skv. mannntali
næst á undan niðurjöfnun. Þetta ákvæði
hafa dómstólar skýrt þannig, að gjaldanda
beri að greiða útsvar, þar sem hann hefur
átt raunverulegt heimili á útsvarsárinu, þ. e.
a. s. þar sem hann hefur aðallega dvalið og
haft tekjur sínar án tillits til þess, hvar liann
sjálfur kann að telja sér lögheimili.
Það er ekki með öllu óeðlilegt, þó að
mönnum finnist niðurstöður hinna tilvitnuðu
dóma koma hart niður á þeim, sem í góðri
trú og vegna misskilnings á réttarreglum
greiða útsvar sitt til sveitarfélags, sem raun-
\;erulega á ekki útsvar þeirra, en er svo synj-
að um endurheimt þeirrar upphæðar, er þeir
hafa innt af hendi, af þeirri einu ástæðu, að
þeim hefur láðst að setja fyrirvara um endur-
greiðslu.
En dómar þessir eru fyrst og fremst byggð-
ir á því, að gjaldendur megi sjálfum sér um
kenna, að þeir fá ekki greiðslur sínar endur-
heimtar, og er því ástæða til að ráðleggja
mönnum að kynna sér rækilega þær reglur,
sem dómstólar hafa slegið föstum í þessu
efni og haga sér síðan eftir þeim.