Sveitarstjórnarmál - 01.08.1949, Blaðsíða 18

16
SVEITARST J ÓRNARMÁL
Iléðiim Valdimarsson alþingismaður
var flutningsmaður f\rsta frv. tim verkamannabústaði.
leysa úr húsnæðisvandræðunum og beita sér
fyrir húsbyggingum, t. d. lét Reykjavík
byggja „Pólana“ á árinu 1917—1918, og
tókst með þeim að ráða bót á mestu hús-
næðisvandræðunum í Reykjavík um skeið.
Löggjöfin liafði til þessa talið húsnæðis-
málin sér lítt viðkomandi, og fór svo enn
fram um hríð.
Á árinu 1928 flutti 2.
að'kigasetnin£u þm. Reykv., HéðinnValdi-
um verkamanna- marSSOn, á Alþingi frv. til
bústaði. , . , , ,
laga um opmberan styrk
til verkamannabústaða (þskj. 422).
Hafði það verið eitt af stefnumálum Al-
þýðuflokksins þá um skeið, að ráða bót á
húsnæðisvandræðum kaupstaða og kaup-
túna.
í greinargerð með fn'. segir flutningsmað-
ur meðal annars:
„Eitt hið mesta verkefni núlifandi kyn-
slóðar er að koma upp hollum og vönduð-
um húsakynnum yfir íslenzku þjóðina, í stað
kaldra og óhollra bústaða þeirra, sem hún
hefur lifað í á undanförnum öldum. Víða
um land hafa reistar verið traustar og sól-
ríkar byggingar á síðasta mannsaldri, en
næstum eingöngu þó handa efnafólki til
lands og sjávar. Alþýðan í sveitunum býr
enn í lélegum húsakynnum, og hefur verið
viðurkennt af Alþingi að brýna nauðsyn beri
til að bæta úr því, með frv. því um Bygg-
ingar- og landnámssjóð, sem allir flokkar
virðast nú vera sammála um að samþykkja
á þessu þingi. Er þar farin sú leið, að ríkið
styðji nýbyggingar til sveita með lánum og
hagkvæmum vaxtakjörum. En alþýðan í bæj-
unum býr engu síður í lélegum húsakynn-
um heldur en til sveita, sérstaklega þó í
Reykjavík. Kjallarakompurnar þar og köld
og rakasöm loftherbergi stytta ævi verkalýðs-
ins, auka barnadauðann og eru gróðrarstía
fyrir berklaveiki og aðra næma sjúkdóma.
Iiin mikla fólksfjölgun í bæjunum hefur
orðið þess valdandi, að mikil þrengsli eru í
íbúðum fátæka fólksins í ýmsum bæjum, þó
sérstaklega í Reykjavík. Þar sem varla má
búast við því, að íbúar bæjanna streymi á
næstu árum þaðan aftur til sveitanna, enda
þótt fólksstraumurinn til bæjanna gæti stöðv-
azt, þá eru ekki önnur ráð fyrir hendi en
að bæirnir fái vistlega bústaði fyrir íbúa sína,
engu síður en sveitirnar. En enda þótt efn-
aða fólkið í bæjunum geti séð sjálfu sér fyrir
nægu og góðu húsnæði, getur verkalýðurinn
það ekki, nema því aðeins að hið opinbera
hlaupi undir bagga, eins og ætlazt er til, að
gert verði til sveita með Byggingar- og land-
námssjóði.
Þess vegna er frv. þetta fram komið.“
Frv. kom ekki til meðferðar á þessu þingi.
Héðinn flutti því nýtt frv. á árinu 1929
(þskj. 37) og bar það heitið: „frv. til laga
um verkamannabústaði" og var að mestu
samhljóða frv. frá árinu áður. í athugasemd-
um við frv. segir: