Skírnir - 01.01.1980, Page 104
102
PÁLL BALDVIN BALDVINSSON
SKÍRNIR
peningum ríkisins í dýrlegum fagnaði. Gestgjafar hans eru því
vanir af íslendingum í opinberum erindum. Þegar fagnaðurinn
stendur sem hæst birtast óvæntir gestir. Breiðsversmæðgurnar
eru komnar í þeim erindum að ná í sendimanninn. För Flat-
nefss verður árangurslítil. Hann kemur heim með háan risnu-
reikning og skósvertulaus.
Fjórði þáttur gerist í veislu í húsi Breiðsvers í tilefni af árs-
setu hans í bæjarstjórn. Skeytin berast í hálftunnupokum frá
fyrirtækjum sem hann hefur „aðstoðað" á einhvern hátt. Síð-
asta skeytið segir hann búinn að fá fálkaorðurnar allar, auk þess
sem hann hefur verið skipaður ræðismaður af Eldlandi og Pata-
góníu. Lýkur leiknum á heilræði Bíleams til áhorfenda: „Hver
sem vill komast áfram hér á þessu landi verður að halda sig
stjórnborðsmegin á þjóðarskútunni."
Persónusköpun í Spönskum nóttum er stílfærð. Engin þróun
er greinanleg af samræðum þeirra. Viðbrögð þeirra eru sjaldan
tilfinningalegs eðlis. Þá sjaldan leiðbeiningar eru með leiktext-
anum varða þær breytingu í tón: „hæðnislega", „byrst", „eró-
tískt“, „klökkur". Persónur eru dæmigerðar fyrir hópa í samfé-
laginu. í ýktum leikstíl þessara ára urðu persónurnar skopfígúr-
ur. Og þær héldust frá ári til árs, sýningu til sýningar. Og það
réðst ekki síst af því að lengi framan af samdi Páll revíur sínar
fyrir valinn hóp leikara. Friðfinnur og Gunnþórunn léku ævin-
lega braskarann og konu hans. Samræður þeirra eru eins í hvert
sinn: góðlátlegt pex, ýkjur og grobb í karli, en hún slær úr og í.
Friðfinnur og Gunnþórunn höfðu sinn sérstaka stíl í þessum
hlutverkum. „Þau höfðu svo góðan tón,“ segir Lárus Ingólfsson.
Þeir leikarar, sem nefndir voru hér að framan, áttu allir „sitt"
hlutverk.
Máli og stíl svipar saman frá revíu til revíu. Það er laust við
bóklegan stíl, blátt áfram og blæbrigðaríkt. Mikið er um slettur
og orðaleppa úr talmáli samtímans. í samtölum er vaðið úr einu
í annað. Vísað er til þekktra einstaklinga, þeir hafðir í flimting-
um í nokkur tilsvör með aðdróttunum og athugasemdum og síð-
an skipt um einstakling og umræðuefni. Fyndni byggist mikið á
útúrsnúningum og orðaleikjum. Skopið er ekki í atburðarásinni
sjálfri, heldur samtölunum: