Tölvumál - 01.06.2006, Blaðsíða 22

2 2 | T Ö LV U M Á L T Ö LV U M Á L | 2 3
Nokkrir staðlar fyrir stafrænar útsendingar í farsíma og lófatölvur eru til, en
það eru einkum tveir sem mest er horft til. DMB staðallinn sem Virgin Mobile
nýtir sér er þegar kominn í notkun í Bretlandi og er búið að ganga frá leyfum
og lagalegum atriðum fyrir tíðnisvið sem byggja á þessum staðli. DMB er
útvíkkun á DAB útvarpsstaðlinum og notar sama tíðnisvið og svipaða senda.
Hinn staðallinn sem keppir um hylli notenda og framleiðanda í Evrópu er DVB-
H staðallinn en hann styðja m.a. Nokia farsímafyrirtækið og símafyrirtækin
Orange, Vodafone, O2, Swisscom og Telia Sonera. Telecom Italia Mobile
ætlar sér að hefja útsendingar á Ítalíu á þessu ári og nýta sér DVB-H
staðalinn. Báðir staðlarnir miðast við einátta miðlun, frá sendanda til margra
viðtakenda. Fylgismenn DVB-H staðalsins telja hann geta stutt fleiri rásir en
DMB staðallinn en gagnrýnendur hans telja að langt sé í að gengið verði frá
lagalegum atriðum vegna útsendinga á tíðnisviði DVB-H á stórum mörkuðum
eins og í Bretlandi.
Til þess að koma til móts við takmarkaða rafhlöðuendingu er merki sem
sent er út eftir DVB-H staðlinum sent í stuttum þjöppuðum skömmtum sem
viðtakandi (farsími eða lófatölva) les úr og spilar. Tækið tekur svo við næsta
skammti og svo koll af kolli þannig að notandinn verður ekki var við annað en
að um samfellda útsendingu sé að ræða. Gagnahraðinn sem næst í DVB-H
útsendingu veltur m.a. á þjöppunarhlutfalli og villuleiðréttingum en hann ætti
að vera um 5 – 32 Mbit á sekúndu. Þar sem DVB-H er ólíkur stöðlum eins
og Wi-Fi, GPRS eða 3G, þarf sér loftnet og örgjörva til að vinna úr DVB-H
merkinu.
3G veitir möguleika á meiri sveigjanleika
Þriðja kynslóð farsíma (3G) er samheiti yfir nokkra skylda staðla. Í Evrópu
er UMTS staðallinn algengastur. Yfirleitt skilar hann gagnahraða upp á 384
Kbit/s sem er mikil framför frá GPRS kerfinu sem býður upp á 30-70 Kbit/s.
3G staðlar eru ólíkir DVB-H staðlinum t.d. að því leyti að farsímar þurfa ekki
sérstakt loftnet til að taka á merkjum sem send eru með því kerfi. Í 3G kerfinu
fær hver notandi einstakan straum til sín og því lækkar gagnahraðinn í kerfinu
þegar fjöldi samtímanotenda nálgast afkastagetu kerfisins. 3G er þegar nýtt
víða í Evrópu til að veita mynd- og hljóðveituþjónustu til fjölda notenda með
Hljóð og mynd
Nýr vettvangur afþreyingar og upplýsingamiðlunnar
Símafyrirtæki leita stöðugt að nýjum möguleikum til þess að finna sér nýjar tekjur enda
eykst stöðugt samkeppni í hefðbundinni símaþjónustu. Nýjasta útspil þeirra eru stafrænar
útsendingar á útvarps- og sjónvarpsefni í farsíma og lófatölvur. Virgin Mobile farsímafyrirtækið
í Bretlandi og breiðbandsfyrirtækið BT Movio sem er dótturfyrirtæki breska símarisans BT ætla
sér til dæmis að hefja reglubundnar stafrænar útsendingar í farsíma og lófatölvur og verða
þannig fyrst í Evrópu að veita þjónustu af þessu tagi. Fyrirtækin telja áhuga breskra neytenda
á þjónustunni töluverðan og byggja það á fjögurra mánaða prófunarverkefni sem þau stóðu að
sameiginlega. Vafalítið munu útsendingar í farsíma frá heimsmeistarakeppninni í Þýskalandi
nú í sumar vekja athygli á tækninni.
þessum hætti, og unnið er að þróun tækni sem nálgast eðli einátta útsendinga
í 3G kerfinu og minnkar við það heildarálagið. Að lokum er þó hver notandi að
fá eigin gagnastraum.
Þróunin ekki farin af stað á Íslandi
Póst- og fjarskiptastofnun hefur ekki úthlutað rásum fyrir stafrænar
útsendingar á hreyfimyndum samkvæmt DVB-H eða DMB stöðlunum þó að
rásum hafi verið úthlutað fyrir tilraunir með hljóðvarpsútsendingar samkvæmt
DAB staðlinum.
Raunar hefur enginn sótt um rásir fyrir stafrænt sjónvarp í farsíma samkvæmt
þeim upplýsingum sem fengust hjá stofnuninni en hér á landi gildir regluverk
EES fyrir útsendingar af þessu tagi.
Á forsendum framleiðanda
Meðal þeirra sem hafa kynnt sér útsendingar í farsíma og lófatölvur er
Þórarinn Stefánsson sem stundar meistaranám í upplýsingatækni við ITU
háskólann í Kaupmannahöfn. Hann segir tilraunir hafa verið gerðar með
útsendingar í farsíma og lófatölvur í Evrópu og Suður-Kóreu og hafi þær enn
sem komið er verið gerðar á forsendum framleiðanda símatækja sem vilja
komast að því hvort tæknin virki eða ekki. ,,Það á eftir að kortleggja betur
áhuga notenda á því hagnýta sér þessar útsendingar.”
Þórarinn segir að í nýlegri tilraun Nokia hafi 16% þeirra sem í henni tóku þátt
lýst því yfir að þeir myndu nýta sér útsendingar í lófatölvur og farsíma stundum
eða oft í viku. ,,Ef við viljum áætla markaðsmöguleika fyrir tæknina getum við
til dæmis tekið bjartsýnustu áætlanir: Þar sem niðurstöður tilraunaútsendinga
benda til að meðalnotkun þeirra sem myndu nýta sér tæknina verði um 20-
30 mínútur á dag að meðaltali. Miðað við að meðalevrópubúinn horfi um 4
klukkustundir á dag á sjónvarp þá mætti ímynda sér að áskrift að slíkum
útsendingum gæti kostað 15 – 20% af venjulegri sjónvarpsáskrift. Ef við
gefum okkur svo að tæknin nái sömu útbreiðslu meðal farsímanotenda og
DVD tæknin hefur náð þá yrði það 85% notenda sem hefðu möguleika á að
móttaka slíkar útsendingar eftir áratug en það er bjartsýn spá þar sem DVD
tæknin hefur breiðst mjög hratt út.”
Í könnun BT Movio og Virgin Mobile á meðal 1.000 notenda sem prófuðu
að nýta sér útsendingar í farsíma og lófatölvur kom fram að tveir af hverjum
í farsíma og lófatölvur
// Viðtal: Jón Heiðar Þorsteinsson