Morgunblaðið - 06.09.1997, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
18-20 perlulaukar, flysjaðir
1 'h dl hvítvín
3 dl kálfakjötssoð (bls. 44) eða vatn
250 g tómatar, flysjaðir, kjarnaðir
FURUSVEPPUR
með sinn hvelfda
hatt, vex aldrei ann-
ars staðar en í
grennd við barrtré.
síðastur að
tína sveppi til að koma sér upp forða fyrir
Sveppir
Þessi forréttur er oft borinn
fram með öðru grænmeti
eins og perlulauk og ætiþistl-
um, matreiddum á sama hátt.
Handa 4:
750 g litlir sveppir
3 msk. ólífuolía
veturinn. Súsanna Svavarsdóttir ákvað að
og gróft saxaðir
LAUGARDAGUR 6. SEPTEMBER 1997 25
KÚALUBBI,
öðru nafni
„smjörsvepp-
ur“, vex bæði í
birkiskógum og
í mólendi, eink-
um innan um
fjalldrapa.
ULLAR-
SERKURer
auðþekktur af
lögun og áferð
hattarins.
sýna fyrirhyggju og fór í sveppaferð. Tíndi
heil ósköp sem fór upp í munn og oní maga.
EG fæddist ekki með búkonu-
frumur, allt þetta fyrir-
hyggjuþrungna; flösku- og
krukkuhugsun og í framhaldi af því
hrærandi-í-innyflum skipulagið með
hugvitssamlega fylltum fi-ystikist-
um. Það sem ég á við er að ég kann
hvorki að búa til saft né sultu, hef
aldrei tekið slátur - hef ekki einu
sinni séð það gert - og hrýs hugur
við öllu þessu dýrablóði. Samt finnst
mér slátur ofboðslega gott svona
ósköp „non-dýrslegt“ í vakúm-
pakkningum. Og þegar ég tíni ber,
þá tíni ég þau upp í mig. En ég get
vel verið án þeirra.
Hins vegar get ég ekki verið án
sveppa. Ég gæti borðað þá í öll mál.
Þeir eru eitthvað það besta sem ég
fæ. Alls konar sveppir:
Flúðasveppir,
smjörsveppir, kónga-
sveppir, humarsveppir.
Bara allir sveppir. Ég fæ
meira að segja vatn í
munninn þegar ég sé
þurrkaða sveppi úti í
búð. Eitt af því sem mig
hefur alltaf langað til að
læra, er að tína sveppi
úti í náttúrunni.
Því miður hef ég alltaf
verið haldin útifælni. Þess vegna fer
ég sjaldan í berjamó. Þekki að vísu
krækiber frá bláberjum (frá því í
bernsku) en sé engan mun á bláberj-
um og aðalbláberjum og hef ekki
hugmynd um hvernig önnur ber líta
út.
Mér hefur alltaf þótt það fýsilegri
kostur að sitja í þægilegum stól og
prjóna. Helst stórar, flóknar og
miklar peysur sem leggjast yfir
vömbina á manni á meðan maður
Svo er bara
hægt að saita
og pipra eins
og hver vill. Þá
er sósan orðin
svo góð að
mann langar
ekki ■ neitt
annað.
vinnur þær og þá tekur maður ekk-
ert eftir því hvað bumban vellur og
svellur og bólgnar og belgist út.
Hámarks hreyfing er að teygja
sig í körfuna með fjarstýringunum,
ekki hægt að stjórna rafmagnstækj-
um nema vera með þessa aukalimi.
Ef fjarstýringin týnist - lendir oní
skúffu eða undir teppi eða púða - er
maður handalaus og í framhaldi af
því gersamlega sambandslaus við
umheiminn.
En í vor brast eitthvað í hausnum
á mér. Ég gat ekki meira. Fullir
skápar af peysum. Börnin höfðu
beðist undan fleiri peysum svo ég
prjónaði bara á mig - konu sem er
með útifælni - og þegar ég var búin
með tvær flóknar í lotu, stóð ég upp
af stólnum og ætlaði að
kaupa garn í nýja peysu,
bara einhvern veginn
peysu og keyrði um allt
að leita að garni. Fann
ekki neitt. Mundi að það
var komin garnbúð í
Glæsibæ og ákvað að
fara þangað.
Þegar þangað kom ...
það var þá sem eitthvað
brast í hausnum á mér.
Ég missti hina járnhörðu
stjórn á lífi mínu. Fæturnir fóru
þangað sem þeim sýndist, í búð sem
seldi gönguskó og sögðu höfðinu að
kaupa þá. Ekkert garn í peysu. Þeg-
ar heim kom sögðu fæturnir höfðinu
að segja höndunum að fá rafstraum
ef ég léti þær snerta fjarstýringarn-
ar. Og svo ákváðu fæturnir að fara í
skóna og út að ganga. Og minn leti-
haus varð bara að fylgja með vegna
þess að ég var ekki tilbúin til að
höggva hann af. Ekki strax.
1 msk. tómatþykkni
Safl úr 'h sítrónu (ef þarf)
1 msk. þiþarkorn
2 msk. koríanderfræ
1 stór kryddvöndur (bouquet garni)
salt og pipar
Uppskrift úr matreiúslubok
Iðunnar.
í stuttu máli sagt voru fæturnir á
þessu óskipulega róli meira og
minna í allt sumar. A róli um heim
sem var hausnum fremur framandi
en það átti eftir að breytast. Fyrst
sá hausinn bar fjöll og ár og fossa;
allt sem er stórt. En smám saman
fóru augun að venjast þessu myrkiá
sem alltaf hafði hulið útilífið og mað-
ur fór að sjá alls konar smáatriði. Og
endaði auðvitað í berjaferð og
sveppatínslu.
Berin eru búin. Við borðuðum
þau. Ammi-namm. Sultaði ekki, saft-
aði ekki, enda varia hillur og skápar
heima hjá mér, hvað þá geymsla eða
pláss fyrir frystikistu. Þess vegna er
ég líka löglega afsökuð frá því að
fara að hræra í innyflum og dýra-
blóði.
En sveppirnir! Ég lærði að tína
sveppi! Og ég tíndi svo mikið að ég
hélt að ég myndi troða frystinn á ís-
skápnum fullan. Nú skyldi maður
verða ný og betri manneskja - með
svona búkonuhugarfar. Svo kannski
á næsta ári getur maður soðið berin,
sem maður borðar ekki, í eina til
tvær krukkur - litlar.
En ég verð að játa að sveppirnir
eru eiginlega alveg að verða búnir.
Það er dálítið maus að tína sveppi.
Ég verð að viðurkenna að fyrst til að
byrja með fannst mér þeir dálítið
ógeðslegir. Það er þessi gorkúlu
hugsunarháttur úr bernskunni. Mér
fannst til dæmis miður að fallegustu
sveppirnir, þessir bleiku, skyldu
vera óætir. Ég missti líka dálítið
matarlystina þegar ég fann stóra
sveppi sem ormar höfðu nartað í og
maður þurfti að vera að skera þá í
sundur og brjóta til að athuga hvort
væri einhver maðkur í þeim. En eig-
inlega fór fyrsti dagurinn í að læra
hvað væri ætt og hvað óætt.
Þegar heim kom leið mér dálítið
eins og ég hefði verið að gramsa á
ruslahaugum. Karfan var full af
sveppum og ég var full af ógeði. Það
hafði rignt dálítið í restina. Mér
fannst sveppirnir slepjulegir og velti
því fyrir mér hvort ég ætti ekki bara
að fleygja þeim.
Ákvað svo að taka mig saman í
andlitinu og steikja þá í smjöri með
salti og pipar, þangað til allur vökv-
inn var kominn úr þeim, og frysta þá
síðan. Börnin, sem ekki höfðu farið í
gegnum lexíur um eitraða sveppi,
hættulega, hallúserandi og tungu-
brennandi og höfðu misst af
ormaumræðunni, báðu um að fá að
smakka. Og svo kom bara NAMM!
Ég horfði á þau og beið í ofvæni
næstu fimm mínúturnar. Og þegar
þau voru ekki dáin að þeim tíma
liðnum, ákvað ég að prófa.
Og það var algert NAMM!
Svo voru sveppir í kvöldmatinn.
Sveppir og brauð.
Næsta dag var búin til sósa.
Rjómasveppasósa.
Saxaði hvítlauk (ef mælt er með
einu rifi nota ég heilan hvítlauk, ti'ú
þeirri lífsstefnu að allt sem sé þess
virði að gera, sé þess virði að of-
gera). Steikti síðan sveppina og hvít-
laukinn í smjöri við vægan hita til að
ekkert brynni við. Gott ráð þegar
maður er að steikja upp úr smjöri er
að hita fyrst 1-2 msk. af grænmetis-
olíu á pönnunni áður en maður hitar
smjörið. Þegar maður er búinn að
malla sveppina og hvítlaukinn á
pönnunni í góða stund, hellir maður
rjóma yfir þá, lætur þetta malla í
smástund og bætir sósu-búllíóni út í.
Og endilega blóðbergi. Það jafnast
ekkert á við það. Svo er bara hægt
að salta og pipra eins og hver vill. Þá
er sósan orðin svo góð að mann
langar ekki í neitt annað.
Viðvörun: Hún er ekki kalóríu-
snauð!
En „den tid den sorg“.
Er núna að takast á við þá
ekkisens „sorg.“ Ekki bara svepp-
ina, þeir voru bara lokaáfanginn í
fremur kalóríuríku sumri. Hins veg-
ar eru sveppirnir sem áttu að duga
fram eftir vetri að verða búnir þrátt
fyiTr búkonuásetning minn. A í svos-
urn eina sósu.
Ég sé að þetta eru óttalegar bú-
konuraunir.
En það verður að hafa það.
Húsgagnasýning í tilefni 1. árs af