Alþýðublaðið - 24.12.1948, Qupperneq 6

/ólablað 'A1 þýÓu blaós!ns
JOL
JÓL gengu í garð. Grœnlending-
arnir heimsóttu okkur liópum sam-
an, og var oft þröngt sétinn bekkur-
inn. Qg þegar sætin þraut, lágú gest-
irnir eða stóðu á góltimi. Okkur fór
stiiðugt fram hvað niólið sncrti, —
kunií'úm þegar nokkrar grænlenrkar
setningar, og skildum þó ýmislegt
fleira, heldur en kunnáttan leyfði
okkur að svara. Við vorum orðnir svo
vsl klæðum búnir, að við gátum
gengið svipað til fara og aðrir þorps-
búar; og slíkt eykur mönnum jafnan
sjálfstraust. Og af -mér sjálfum var
það að segja, að ég var orðinn sæmi-
lega rólfær aftur,
Þorpsbúar færðu okkur ógrynni
gjafa; liósokka, tóbaksskjóður, ltufla.
Allir færðu okkur gjafirnar með
skreyta heima í kastalanum. Síðan
fengum við romm whisky, konjakk
og líkjör. Yfir öllu rilcti Ijúfur.hátíð-
arblær. Klukkan hálf þrjú laulc hóf-
inu, við héidum heim og gengurn ú-
nægðir til hvílu.
Fæði okkar í Tassiussalc var svip-
að og það hafði verið í Kulussuk. Við
lifðum mestmegnis á grautum, gerð-
um úr byggi eða grjónum. Niðursoðn-
ir ávextir og grænmeti mátti heita
ófáan^íg vara og kjötmeti var af
mjög skornum skammti. Selveiði var
mjög treg, enda veiðiskilyrði slæm
við nýlenduna, þar eð kauptúninu
var valinn staður þarna vegna þess,
að skipalægi er þar gott frá náttúr-
unnar liendi og ekki tekið tillit til
annars. Þrátt fyrir það varð ekki
Bókarkafli eftir P* Tutéin.
sömu hæversku. — Þú verður að fyr-
irgefa hvað þetta er lítilfjörlegt. en
ég hef ekki annað að gefa. Konan
mín 'Br með afbrigðum klaufsk í hönd-
unum, og sjálfum tekst mér aldrei
að bana skepnu sem sæmilegt skinn
er á.
Og plaggið, sem þeir færðu manni,
var gert úr silkimjúku skinni, en
handbragðið slíkt, að hvergi sást nál-
arspor.
Þrátt fyrir umhverfi og aðstæður
urðu þessi jól okkur öllum einkar
hátíðleg. Við vorum viðstaddir
grænlenzka guðsþjónustU í kirkj-
unni, og enda þótt við skildum hvorki
sálma rté ræðu til hlítar. hreif hirin
raddfagri söngur okkur mjög. Ný-
lendustjórinn og kona hans buðu okk-
ur öllum til jólahófs, þar slóðu marg-
víslegar kræsingar á borðum, þjór
og kældir drykkir, og var þetta eitt-
hvað annað en bragðvana niðursuðu-
kássan og óhreinu mataráhöldin, sem
við áttum að venjast.
Og samt var þetta aðeins upphaf
fagnaðarins. Nýlendustjórinn hafði
látið gera jólatré úr einiviði, ólíkt
skrautlegra en kústskaftið, sem við
höfðum vei'ið að burðast við að
komið í veg fyrir, að fólk, sem ann-
ars staðar átti við góð veiðiskilyrði
að búa, flyttist til kauptúnsins, en
bág var afkoma þess og þröng kjör,
ef þrjóta tók vörubirgðir verzlunar-
innar. Var og fólk það er bjó við
næga veiði og aðeins heimsótti kaup-
túnið í verzlunarerindum, ólíkt
mennilegra en það? sem hafði búið
þar um skeið.
Furðufljótt tók skyrbjúgurinn að
gera vart við sig meðal okkar leið-
angursmanna. Ekki var neina lækn-
ishjálp að fá, fjörefnalyf þekktust
ekki, og varð því fátt til varnar.
Sjúkdómurinn er líka erfiðari við-
fangs fyrir þá sök, að hánn lamar
fyrst þrek manna og starfslöngun,
en áreynsla ásamt hollu mataræði er
bezta ráðið gegn honum. Snjónum
kingdi niður, og að síðustu ferinti
kastalann í kaf, og fór þeim þá stöð-
ugt fækkandi, sem nenntu að vera
úti við þann skamma tíma, sem dags-
birlu naut. Við vorum fáir saman,
sem gengum á sldðum út ú ísrönd-
iria í fjarðarmynninu á hverjum degi,
hverriig sem veður var, og veiddum
heimsskautsþorsk, fen su tegund er
á stærð við síld. Aflinn var mjög
misjafn; suma dagana tvö til þrjú
stykki eða ekkert, en stundum á ann-
að hundrað. Að þessum veiðum var
því nokkur matarbót, þótt fiskurinn
væri ekki sem Ijúffengastur, og viss
er ég um það að þessar veiðiferðir
voru okkur vörn gegn skyrbúgnum,
þó vera kunni, að við höfum heldur
ekki verið öðrum jafnriæmir fyrir
honum.
Enn stytti daginn, og við urðum
að halda kyrru fyrir í kastalanum,
lengstan hluta sólarhringsins. Að
vísu sýndi nýlendustjórinn, prestur-
inn og Iiöeg fulltrúi okkur frábæra
gestrisni, en urðu þó að sjálfsogðu
að stilla henni í hóf. þar eð hópur
okkar var fjölmennur. Það var
þreytandi að sitja tímunum saman í
þröngum húsakynnum, ræða sömu
efnin aftur og aftur, óg eiga á stund-
um við lítið samlyndi að búa. Heim-
sóknir Eskimóanna urðu okkur lielzt
til skemmtunar; bar marga að garði,
bæði þá, er í þorpinu bjuggu og eins
heimsóttu okkur oft gestir úr næstu
byggðum, því margir óttu verzlunar-
erindi í þetta eina kauptún Austur-
Grænlands. Þá heimsóttu og kunn-
ingjarnir frá Kalassuk og Utorkorm-
iut okkur oft, og var þá jafnan glatt
á hjalla, þótt veitingar væru af
skornum skammti. Enn mundi fólk
þetta marga trúarlega siði úr heiðni,

KAFLI ÞESSI er tekinn úr bókinni ..Hrakningar á hafísjaka" eftir danska
rithöfundinn og íshafsfarann kunna P. Tutein. Tútein dvaldi ungur við yelð-
ar á norðausturströnd Grænlands; þegar hann hélt heim með leiðangursskip-
inu, er sótti þá félaga, laskaðist það svo í rekísnum, að þeir urðu að yfirgefa
það og taka sér bólfestu á hafísjaka, er þá síðan rak á um 100 kílómetrá leið
suður með ströndinni. Bók þessi lcemur út á íslenzku nú um jólin.