Alþýðublaðið - 24.12.1950, Blaðsíða 25

JÓLAHELGIN
25
Selma Lagcrlöf.
verðlaunastofilunarinnar' á Halfrar
aldar afmælinu og les nöfn þeirra
rúmlega tvö hundruð karla og
kvenna, sem .fengið hafa Nóbels-
verðlaunin, getur að l'íta ótal höfn,
sem efu meira eða minna gleymd.
Mörg eru þó íöng og sérkennileg eins
og ,til dæmis Paul Henri Benjamin
Balluet d’Estournelles de Constant
de Rébecque, Sir Chandrasekhara
Venkata Raman og Albert Szent-
Györgyi von Nagyrapolt, en senni-
lega erum við jafnn.ær. Eigi að síður
hlaut hinn fyrstnefndi friðarverð-
launin 1909 sá í miðið eðlisfræði-
verðlaunin 1930 og hinn síðastnefndi
læknisfræðiverðlaunin árið 1937. s
Oft og tíðum hefur almenningur
undrazt stórlega val handhafanna.
Sér í lagi átti Smálandsposten bágt
með að fyrirgefa hinum óhamingju-
sama Wirsén það, þegar hann sæmdi
Rudolf Eueken bókmenntaverðlaun-
unum árið 1908 í stáðihn fyrir Selmu
Lágerlöf. „Nobelsdagurinn cr ckki
lil áð státa af fyfst veðrið er eins og
það er og Selma Lagerlöf fékk ekki
bókmenhtaverðlaunin,“ komst rit-
stjórjnn að orði í gi;emju sinni, en
gleði Svía varð þéim mun meiri,
þegar Sehna Lagerlöf varð fyrir val-
inu áriö eftir.
Sjálí kvaldist hun af tannpínu,
þegar Jienni barst tilkynningin 9.
nóvcmber 1909. Tanhpínu, og fjár-
hagsáhyggjum. Nóbelsyerðlaunin
bundu enda á hvort tvéggja. Hún fór
frá Márbacka rakleitt til Stokk-
hólms, og þar eyddi hún tímanum ?
Bcrtrand Ilussell.
til skiptis hjá tannlækninum og í
saumastofu Lundins. Hun lét sauma
á sig Ijósgrá föt, sem hún ætlaði að
vera í á hátíðinni, og hún kveið mik-
ið fyrir því að halda ræðu við þetta
tækifæri. En kvíði hennar var á-
stæðulaus. Persónulegir töfrar henn-
ar heilluðu áheyrendurna og henni
var fagnað af miklum innileik.
Þegar hátíðin var um garð gengin
og Selma Lagerlöf sjálf komin að
niðurlotum af þreytu, „settist annar
hver Svíi við að skrifa bréf og biðja
Selmu um peninga,“ skrifar Elin
Wágner í bók sinni um Selmu. Þetta
var þó flestum óþárfa fyrirhöfn, því
að Nóbelsverðlaunin runnu til þess
að greiða Márbacka að fullu. En þeg-
ar gengið hafði verið frá kaupunum
á allri landareigninni, gat Sophie
Elkan með sahni sagt við liina gömlu
Bcrnard Shaw.
U , -

Maric' Curie.
vinkonu sína: „Nú erum við jafnfá-
tækar.“ Það var vel að orði komizt,
því að Selma Lagerlöf lét féfletta
sig í kaupunum, og almenningur var
óánægður yfir því hvernig hún varði
verðlaununum.
En hafi heiðurinn stigið Selmu
Lagerlöf til höfuðs, þá er allt aðra
sögu að segja um Thomas Mann og
fjölskyldu hans, þegar hann fékk
bókmenntaverðlaunin 1929. Klaus
sonur hans segir þannig frá þessu:
Þegar hin langþráða tilkynning
barst Ioksins, lyfti pabbi brúnum og’
sagði: Ætli þeim sé þetta þá alvara
í ár?
Stillingin og efinn átti sína sögu.
Thomas Mann hafði ástæðu til 'að
vera tortrygginn, því að margoft
hafði verið fullyrt opinberlega, að
hann hefði fengið bókmenntaverð-
launin — en orðrómurinn hafði jafn-
an verið börinn til baka. En bók-
menhtaverðlaunin komu í góðar
þarfir fyrir Mannfjölskylduna. Fjöl-
skyldufaðirinn veitti sér þann mun-
að að festa kaup á fallegum grammó-
fóni og miklu plötusafni, og enn
fremur var hægt að greiða sltuldir
barnanna, Eriku og Klausar. Auk
þess hafði íjölskyldan ráð á að kaupa
tvær bifreiðir og lítið sveitasctur.
Marie Curie lét heiðurinn heldur
ekki raska sálarró sinni, hvorki áriö
1.903, þegar hún og maður hcnnar
fengu eðlisfræðiverðlaunin ásamt
Frakkanum Henri Beequerel, eða
árið 1911, er hún fékk efnafræði-
verðlaunin ein, og hefði hún verið á