Vísir - 24.12.1948, Blaðsíða 4

4
JÖLABLAÐ VlSIS
Jón Þorleifsson lisfmálari
Eg er fæddur að Iiólum í Hornafirði 26.
des. 1891. Foreldrar minir, Sigurborg Sigurð-
ardóttir og Þorleifur Jónsson, bjuggu þar á
ættaróðali föður mins, sem enn er á lífi nokk-
uð á níræðisaldri og við góða heilsu. Á æsku-
lieimili mínu dvaldi ég óslitið 'fram yfir ferm-
ingaraldur í samvistum systkina minna og
margra annara heimilismanna eins og títt var
fyrir fjörutíu árum og meir.
Þegar ástæður þóttu til fór eg í Flensborgai’-
skólann og var þar i tvo vetur í heimavistinni
undir handleiðslu þeirra ágætu hjóna Ög-
mundar Sigurðssonar og Guðbjargar Ivrist-
jánsdóttur. Ögmundur skólastjóri hafði frá-
bæra liæfileika til að þess að gera mönnum
viðfangsefnin minnisstæð og trú lians á landið
og þjóðina var óhvikul. Síðla veturs, þann
seinni sem eg var í skólanum, varð eg mjög
veikur af brjósthimuubólgu og átti eg lengi i
henni. Naut eg þá enn betur góðra kynna
skólastjórahjónanna og námsfélaga minna,
sem lögðu á sig margt ómak mín vegna.
Minnist eg þar meðal annara Isleifs Jónssonar,
sem nú er nýlátinn, cn hann var einn af lier-
hergisfélögum mínum, og átti með mér marga
vökustund. Eins og kunnugt er átti hann
skyggnigáfu í ríkum mæli. Lýsti hann seinna
fyrir mér manni, sem oft kæmi að rúmi mínu
og stundaði mig að því er virtist. Eftir stutta
dvöl að Vífilsstöðum um sumarið komst eg
heim og dvaldi þar um noklcurt skeið og vann
við almenn sveitastörf til sjós og lands. En þeg-
ar stríðinu lauk 1918 bugði eg til náms á ný og
fór til Kaupmannahafnar með þeim ásetningi
að verða málari. Eg komst fljótt að raun um,
að ’vegurinn, sem eg valdi xnér, væri þröngur
og torrataður. En það er kannske hvað mest
töfrandi við málaralistina að liún verður
aldrei numin til fulls og að enginn geíur sagt
„eg cr útlærður“. Nei, oft tekst mönnum þetur
því fleiri sein starfsárin vcrða.
Eg byrjaði nám mitt i „Det tekniske Sel-
skabs Skole“ og var það Gunnar Gunnarsson
skáld, sem ráðlagði mér að hefja þar nám i
dráttlist fyrst og fremst. Eg undi mér þar vel
og kennararnir voru mér hugþekkir. Hinir
kátu og spaugsömu Danir, skólasystkini min,
urðu mörg góðir kvmningjar mínir. í þessum
skóla vann eg oft 10 tíma á dag. Var það nokk-
uð þreytandi, en hvíld fannst mér í því að
ganga á milli þeirra þriggja kennara, scm
skiptu með sér deginum. Carl Meyer hét einn
þeirra og var kunnur málari, góður maður og
góður kcnnari, annar var Lundeborg, nokkuð
við aldur, spaugsamur og sagði margar sögur
frá námsárum sínum og ströngum skóla, svo
var það Lund, sem kenndi perspektiv-
teikningu, hann var sérlega nákvæmur og
snyrtilegur um allan frágang. Frá þcssum
skóla lauk eg prófi og á eg prófteikninguna
enn og ætla aldrei að farga henni. Hún var
af gibsmynd eftir franska myndhöggvarann
Hudon af Benjamín Franklín. Nú liafði eg
liugsað mér að komast inn i Akademíið
danska, en þá veiktist eg á ný og var á spitala
í hálft ár. Um þetta levti risu upp i Danmörku
deilur miklar um Akademíið og sýndist allt í
óvissu um framtíð þess, svo eg afréð að fara
til Frakklands um haustið 1921 og var eg þar
þann vetur og fram í júní 1922. í París gekk
eg á Academie de Colarossi og teiknaði þar
eingöngu eftir lifandi fyrirmyndum. Skóla
þenna sóttu margir Norðurlandamenn auk
fjölda annarra. Eg varð þegar gagntekinn af
franskri list og fannst mér frönsk menning
liafa mikla yfirburði yfir Norðurlandalist, sem
eg í rauninni ekki gat hrifist af að frátcknum
málaranum Karli Isakson, sem eg hafði mikl-
ar mætur á, og hefi enn. í París yar eg hrifn-
astur af Corot, Delacroix, Cesanne, Matisse
og Bonnard. Það stórkostlega við franska list
er, hve hefðbundin hún er og hve hinir ein-
stöku listamenn eru þó sjálfstæðir og unna
náttúrunni og viðfangsefni því er þeir leggja
sig eftir hverju sinni. Það eru varla til orð
yfir livað góðum frönskum listamanni tekst
að gera mikið úr litlu efni að manni finnst.
Þeir blása þvi lífi og þeim aðdáanleik í mynd-
ir sínar að einskis er saknað.
í Paris leigði eg mér vinnustofu, sem eg
málaði í á milli þess, sem cg teiknaði. Parísar-
borg var þá eins og jafnan miðstöð lista og
aðdáenda þeirra. Fjöldi listamanna hvaðan-
æfa lögðu leið sína þangað til þess að vinna
Jón Þorleifsson.
Kona við rokk.
Sú venja hefir haldizt á undanförnum
árum, að Jólablað VLsis kynr.ti hverju sinni
einhvern íslénzkan listamann, Að þessu sinni
varð Jón Þorleifson listmálari fyrir valinu,
en ham, er í hópi hinr.a þekktustu listmál-
ara okkar Lslendinga.
Jólablaðið hefir beðið Jón að segja sjálf-
an frá ævi sinni og starfsferli. Jafnframt
bað bað hartn að láta í Ijósi álit sitt á fram-
tíð óslenzkrar myndlistar, en á bví sviði
er Jón bjartsýnn og kvíðir engu.
og nema og grandskoða liin frábæru listasöfn,
sem geyma bæði nýtt og gamalt. Á þessum
árum var það Café Dome og Rutorne á Bl.
Monlparnasse, sem voru uppálialdsstofur lista-
manna, en það liafði lengi verið venja meðal
listamanna í París að koma oft saman að
loknu verki, tefla, spila eða bara tala saman
yfir einum kaffibolla, glasi af víni eða öðru
og gal svo gengið lengi kvölds. Þessar lista-
mannastofur í París vöktu á sér athygli, ekki
sízt aðkomumanna, enda gat þar oft að líla
„mann dagsins“ eins og það var orðað. Nú er
sagt að þessir staðir á Monlparnasse séu auðir
og yfirgefnir af listamönnum og aðrir sezlir
þar að. Sjálfsagt balda listamennirnir áfram
að koma saman annars staðar á þann frjálsa
og óbrotna hátt, sem þeim einum er lagið.
Höfuðkostir listamanna er sáttfýsin. Þeir
eru ósammála í dag, en bræður á morgun. Um
velurinn 1926—27 var eg aftur í Paris, cn kona
mín og börn voru í Kaupmannahöfn, svo eg
dvaldi þar ekki lengi.
Eg sýíidi í fyrsta sinn á Charlottenborg 1923
og síðan oft. Jón Krabbe, Axel Borgberg og
fleiri stuðluðu mjög að sölu á verkum mínum
og var okkur lijónum að því mikill styrkur á
þessum erfiðu náms- og þroskaárum mínum.
Eina sérsýningu liafði eg lijá Chr. Back, Gam-
mel Strand, Khöfn, fékk hún góða dóma og
seldust 14 myndir og nokkrar teikningar.
Það var háttur minn hin síðari ár, sem eg
dvaldi í Kaupmannahöfn að fara heim á sumr-
in, mála og lialda sýningu að haustinu. Satt

Frá Vestmannaeyjum
Frá Hellisgerði í Iíafnarfirði.