Vísir - 24.12.1948, Blaðsíða 17

JÖLABLAÐ VlSIS
n
GUÐLAUG BE^EDlKTSDÓtTIR:
GESTURINN GÚÐI.
Margrét á Áshóli hafði
lengst af háð sina baráttu
ein. Hún var dugnaðarkona,
en þögul og dul i skapi.
Aldrei hafði Margrét látið
þuð uppi við nokkurn mann.
hver var faðir drengsins
hennar, sem i daglegu tali
var kallaður Nonni, en Iiét
Jón Fifill. Frá þeim fyrsta
degi, er Nonni litli leit dags-
ins ljós, vafðist um hann
einhver hula, sem ávalt
íylgdi honum síðan.
Nonna litla skildisl það
snemma, að móðir háns ATæri
sú eina manneskja, sem
hann gæti leitað til með þrár
sinar og langanir, og þó fann
hann til þess, að eitthvað
stóð á milli þeirra, — ein-
liver leynd, sem gerði þau
oft þögul hvort i annars
garð. |
Drengurinn fann það ó-
sjálfrátt, með barnslegum
næmleika sínum, að það
stóð eitthvað öðru vísi á fvr-
ir honum, en öllum öðrum
börnum þarna í kring. Hon-
um datt þó aldrei i hug að
ásaka neinn, en það kom
eins og af sjálfu sér, að þeg-
ar Jiann stækkaði, var hann
nrikið einn og útaf fyrir sig.
Hann var táplítill og fíngerð-
ur, og því til lítilla slarfa
ætlast af honum.
Síðan Nonni fæddist hafði
Margrét dvalið mest á Áshól
hjá frænda sínum, er þar
bjó. En vor og haust fór hún
um nookkurra vikna skeið í
þorpið, og vann þar að
saumum. Þá var Nonni eftir
hjá fænda sinum og frænku,
eins og hann kallaði lijónin
á Áshól. Þegar hánn væri
orðinn stór, ætlaði hann með
mömmu sinni i þorpið. Hon-
um leiddist þegar liún var
ekki heima, honum veitti
ekki af að hafa mömmu sína
nálægt sér, fyrst hann átti
liana bara eina. Öll önnur
börn, sem hann þekkti, áttu
líka pabba. En mamma varð
víst að ráða þessu.
Einu sinni þegar mamma
lians var í þorpinu, heyrði
hann þau frænda og frænku
vera að tala saman:
— Aldrei lætur Margrét sig
með það, að gefa upp fað-
erni drengsins, —- sagði
frænka.
— Það er ekki úllit á því,
svaraði frændi.
— Það er kannske eittlivað
í meinum lijá henni, sagði
frænka þá.
— O, það má skollinn vita,
sagði frændi.
Þetta varð mikið umhugs-
unarefni fyrir Nonna. Bara
liann vissi hvað það var, „að
vera í meinum“. Auðvitað
gat hann spurt mömmu sína
að þvi, hvað væri í meinum
hjá henni, en þá þurfti hann
að segja henni, hvað þau
sögðu, frændi og frænka, en
það var eitthvað inni.i hon-
um sjálfum, sem aftraði því.
Hann var svo litill, og. áttj
ekki að skipta sér af ]ívi.
sem stóra fólkið talaði. það,
hafði mamma hans.stundum
ságt honum.
Einn góðan veðurdag varð :
frændi Nonna mikið veikur.
Þá var maður af mesla bæ j
fengfnn til að sækja lækn-j
inn.
Þegar Iæknirinn kpm útj
aftur frá því að Iijálpa j
frænda, stóð Nonni fyrir ut-
an stofugluggann. .lónafan
læknir gekk beint lil hans,
klappaði á kollinn á honum,
tók stóran pakka npp úr
vasa sínum og sagði: — Þér
hlýtur að þykja gott súkku-
laði.
Xonni gat aldrci gleymt
því hvað honum varð heitt i
kinnunum. Hann teygði upp
andlitið og kyssti þennan ó-
kunna mann. Þá tók læknir-
inn hann upp i fangið, og
þrýsti lionum fast að sér.
Nonna Iitla varð svo'hlýtt
í lijartanu og um allan litla
kroppinn. Þetta var góður
maður, jafnvel mamrna hans
hafði aldrei verið svona blíð
og góð við hann.
Upp frá þessurn degi
mundi Nonni litli éftir Jóna-
tan lækni, og þráði að kom-
ast i þorpið, þegar mamina
hans fór þangað, svo hann
gæti hitt þennan vin sinn.
Loks herti Nonni upp hug-
ann og bað mömmu sina að
Iofa sér með til þorpsins,
þegar hún færi að sauma.
Mamma hans ansaði fyrst
engu, en þegar Nonni endur-
tók bón sína ,sagði hún:
— Hvað heldurðu að þú
hafir að gera þangað?
— Eg ætla að finna hann
Jónatan læknir, svaraði
Nonni.
Þá Ieit mamma hans til
hans, með svo undarleguin
svip, að hann varð hræddur.
Aldrei aflur skyldi liann
segja svona við hana.
Arin liðu, og kringumstæð-
ur Nonna breytlust lítið.
Hann spíraði upp, eins og
blóm, sem hefir verið sett í
skugga. Alltaf þegar haiin
gat, var hann einn sins liðs,
og talaði, aldrei að fyrra
bragði við nokkurn mann.
Frændi hans hafði viljað
lofa honum með sér i þorp-
ið, árið sem hann fermdist,
en móðir hans hafði lagzt
fast á móti því.
Nonna fannst eittlivað
hart og kalt við þessa ákvörð
un mömmu sinnar, en hon-
um fannst það samt sjálf-
sagt, að hún yrði að ráða
hpnum ennþá. En hann hugs
aði jafnframt mcð sér, að
liúii skyldi ekki alltaf ráða.
Þegar han-n yi-.ði stór, ætlaði
hann oft i jmrpið. og vera
góður við liíil börn, ei,ns og.
Jónatan læknir. — Jóimlan
læknir var eini maðurinn.
.sejii hafði .sýnt.lion.upi blið.u,
og þó var stundum talað. um.
hvað hanu væri harður og
kaldur. Þ að hafði Nonni
heyrf. En það var líka oft
svo undarlegt þctl.i stóra
fíjlfc. það.gat Ycrið Yerra og
kaldara að vera i návist þess
en veírarkulda'iis.
I skarumdeginu. rétt áður
.ci.i Nppni varð sextán ára,
geisaði skarlatssóttin. Marg-
ir veiktust, og sumir urðu
allhart úfi. Nonni var. cinn
af þeirn. Margrét móðir hans
hlúði að honum, með sömu
köldu skyldurækninni og
hún hafði gert öll árin, sem
þau voru búin að vera sam-
an.
Hjónin á Áshól voru mjög
mædd yfir veikindum
drcngsins. Bóndinn vildi
endilega sækja lækninn, en
Margrét aftók það. Taldi að
þess væri engin þörf, þar
sem þessi veiki gengi svo
víða, að hún myndi taka
sinn tima fyrir Nonna, eins
og aðra, sem væru veik-
byggðir. og hún hefði lagst
þungt á.
En einn daginn var Jóna-
tan læknir sóttur að næsta
bæ við Áshól. Þar frétti liann
um veikindi Nonna. — Það
er bezt eg komi þar við í
bakaleiðinni, sagði liann. —
Þá losna ég við að verða sótt-
ur þangað á morgun.
— Þenna dag var Nonni
mikið veikur. Hann bylti sér
Iieitur og óþolinmóður, og
var þungt um andardráttinn.
Margrét móðir hans sat inni
hjá Iionum með handavinnu
sína. Hún var áhyggjufull
yfir veikindum sonar síns,
og ráðþrota með hvað hún
ætti að gera. Hún vissi að í
raun og veru var hún skyld-
ug til að sækja lækninn, en
það vildi liún sizt af öllu
gera. Hún hafði aldrei
gleymt kynningu sinni við
Jónatan, þegar hún var á
átjánda árinu. Þá þekktusl
þau vel á tímabili. En eitt
kvöldið, þegar Margrét hitti
Jónatan, var hann nýkominn
heim úr erfiðu ferðalagi, og
nokkuð undir áhrifum
áfengis. Þá fór hann að segja
Iienni frá öðrum stúlkum,
sem hann hefði þekkt jafn
mikið og hana. Hann var
blíður og einlægur, ekki
vantaði það. En áður en hún
gat ráðið við það, var hann
í augum hennar. Hún hafði
verið blekkt og svikin!
Með lipurð og hlíðu reyndi
Jónatan að tala um fyrir
Margréti. Hún átti að verða
konan lians, og móðir barna
lians, — En henni fannst
sér hafa verið alltof freklega
misboðið. Hún var miður
sin af blygðun og skapofsa.
Margrét roðnaði við.
Stundmn hafði það flögrað
að. henni, óð kannskp hcfði
hún verið óþarflega við-
kvæm og heimsk, úr því sem
komíð var. En hún hafði nú
samt verið hart Ieikin.
Engan hafði grunað sam-
band hennar og þessa
manns, —- og svo Iokaðist
leyndarmálið um Margréti.
Margrét lirökk uj>p af
Iiugsunum sinuni, hún
hevrði umgang og manna-
mál, og rétt í sömu svifan
stóð Jónatan Iæknir inni á
?ólfi. Húsbóndinn stóð í djæ-
unum, og sagði fil skýringar
þessari óvæntu heimsókn:
— Læknirinn var á ferð,
og frétti um veikindi Nonna,
og vildi gera allt að einni
ferð. — Svo hvarf bóndinn
út úr dyrunum og hurðin
Iokaðist.
— Er ég óvelkominn?
sagði Jónatan óvcnju lágt
við Margréti.
Hún svaraði engu, en vék
sér til hliðar, svo hann gæti
komist að rúminu. Um leið
leít hún á drenginn, og
hnykkti við, þvi hún sá það,
sem liún hafði ekki séð um
langan tíma. Nonni brosti,
þegar hann sá hver kominn
var.
— Eg sé að eg er þó vel-
kominn til þín, sagði lækn-
irinn næstum viðkvæmur.
-— Já, eg hefi vonast eftir
þér á hverjum degi, síðan eg
veiktist.
Læknirinn þagði, og liend-
ur hans skulfu lítið eitt, þeg-
ar liann fór að athuga
Nonna.
Nonni gleymdi vanliðan
sinni. Nú var hann öruggur
og hamingjusamur. Enginn
maður hafði verið jafn góð-
ur við hann og Jónatan. Líf
hans hafði alltaf verið svo
kalt og fábrotið, alveg eins
og hann æíti sök á ein-
hverju. Hvað skyldi það vera
sem var honum að kenria?
En nú var Nonni rólegur
og öruggur. Hvað gerði það
til þó hann vært dálitið las-
inn, fyrst Iæknirin var lijá
honum? Aldrei hafði lion-
um hugkvæmst það, að liann
gæti fengið Jónatan til sín, cf
hann yrði veikur. Honum
hafði svo oft fundist þessi
eini vinur sinn vera jafnvel
lengra frá sér, en allir aðrir
•— Það er töluverð alvara
liér á ferðurn, sagði læknir-
inn og sneri sér að Margréti.
Hún lcit ekki á Jónatan,
og augu liennar voru sljó og
tilfinningalaus.
— Hann er veill fyrir hrjóst-
inu, en með góðri meðferð.
gæti það mollnað úr honum.
með vorinu. En hann verður
viðkvæmur eins og lamað
strá.
Læknirinn ætlaði að segja
eitthvað meira, en barnsleg
rödd Nonna greip fram í fyr-
ir honum:
— Þú kemur þá aftur, efi
eg lield áfram að vera veik-
ur.
orðinn eins og óarga villidýr I menn.
.Tónatan læknir svaraðB
ekki alveg strax, cn þegap
liann Ieit á drenginn, mættE
hann dökkbláum augum:
hans, fullum af eftirvænt-
ingu.
-— Já, Nonni litli, ég kem>
aftur og aftur, til að vitja'
um þig, og cf þér versnar*
þarf að láta mig vita um það
strax.
Þegar læknirinn fór, vari
Nonni óvenju Jiress og á-
nægjulegur. Margrét móðip
hans gat ekki dulið sig þess,
hvað líðan drengsins virtist
hafa hreyzt og batnað þessæ
stuttu stund, scm liann liafði
haft heimsóknina. Við þáí
jáfriingu kom einhver sekt-
artilfinning upp í lienni. Var
það synd af henni gagnvart
barninu,-að gera drenginir
föðurlausan? Hafði það»
kannske óafvitandi kvalið
þau hæði öll þessi ár? — Æ„
mikil flónska gat þetta verið
í henni. Hvað ætlaði hún aðt
fara að telja sér trú um
Hún vissi það þó bezt, að það
hafði aldrei kvalið hana.
En eitthvað liafði henni
þó mistekist, það var víst
um það. Kannske hún hefði:
ekki verið drengnum sínum:
nóg? Hann var ekki að öllu}
leyti hennar barn. Kannskei
það væri þess vegna, scnu
hún sýndi honum aldreu
neina blíðu. Annars gat liúiu
ekki ásakað sig, það varð að
fara sem vildi. Eiginlegí?!
vissi hún það ekki nú, livcrsi
vegna Iiennar lif hafði orðið?
'svona. Hún sjálf var orðiui
eins og gróðurvana auðn.
Hún Iiafði þó ekki verið verr*
gerð, en a’ðrar stúlkur í’ú
hennar reki.
Margrét leit til Nonna,
Hann hafði sofnað unduit
vært. Það var eins og hann*
hefði fundið það, sem Ivanm
var að leita að, öll erfiðnt
uppvaxtar árin sin. — Einir:
sinni hafð'i hann sagt við*
hana:
— Mamma, þvi á eg ekkí
pabba, eins og önnur börn?
— Hvað ert þú að huHas