Vísir - 24.12.1954, Blaðsíða 1

*Foiablað
1954
AI4
^M4
j}}4
cM4
áte
3ífc
C^4
jJ.14.
Jái
n
.^<4
jfc
jM4
jte
ife
>M4
Jfe
.^«4
Ék
.xU4
iá*
H
II
.n\!4
íá&
.$14
ite
.2M4
II
.VM4
M
^14.
ik
^M4.
jte
0-M4.
ife
jM4-
jfe
^14.
m
-.M4.
a»
^\'4_
jte
H
cM4. .
iág
m
^Sfe'
ite
^14.
ÍS14.
jás
.§.14
II
||
||
n
^Wi.
Jié
.-///.
'Ék
H
H
^14.
JK
-$>4
jte
^14. ^14 ^14 jM4. ^.14. ^14. ^14 ^14 ^14 ^14.1
'ák'ákWt
^'4-i
jfes
.IB
n
1
M
^'4'
/ B
Kirkgugól
„DýrS sé Guði í
upphæðum.“
Jólin eru aðeins ein, og þó er jólahaldið margskonar.
Hver þjóð hefur sínar venjur, sem oft og ííÓum hafa
mótazt í margar aldir og fengið sinn sérstaka svip
eftir staðháttum og umhverfi. £g á hér ekki við ýmsa
„þjóðlega“ siði og venjur, með tilliti til mataræðis, jóla-
gjafa, klæðnaðar eða annars, er ekki snertir kjarna knst-
innar jóla, hvar á hnettinum sem er. Og ég á ekki heidur
við alla þá margbreytni, sem til er í heiminum í sambandi
við þjóðtrú og sagnir, er varða jólasveina, dularvættir
eða annað af því tagi. £g á ofur-blátt áfram við það eitt,
að krístið helgihald hafi ekki allstaðar hinn sama svip.
Án þess helgihalds eru jólin engin jól, því að þau eru
einvörðungu fagnaðarhátíð vegna fæðingar frelsarans.
Hverfi guðsdýrkunin úr jólahaldinu, eru jólrn ekki til
lengur, þótt eftir sé haldið jólagjöfum, jólamat eða jóla-
sveinum, að ég ekki tali um það, sem sumstaðar tollir við
jólin, og skilur eftir svarta rák í mynd hátíðarinnar. Hef
ég þar í huga áfengisneyzluna, sem gerir jólin kvíðvænleg
á fjölda heimila.
Helgihaldið hér á landi hefur ýmist verið tengt við
heimilið eða kirkjuna — eða hvorttveggja. Ot um alít
land, einkum í strjálbýlinu eru mjög víða engir möguleik-
ar á því, að fólk geti farið til kirkju á jólum, að minnsta
kosti ekki á aðfangadagskvöld. Prestaköllin eru stór, og
prestarnir of fáir til slíks. Hafi presturinn tvær, þrjár eða
fleiri sóknir, eru þær allar, nema ein, án messugjörðar á
jólanótt. Til þess að bæta úr þessu, hafa frá alda-öðii tíðk-
ast húslestrar á jólanótt á heimilum fólksins. Nú eru þeir
húslestrar svo að segja allstaðar niður lagðir, en útvarps-
messan komin í staðinn. Það lætur ef til vill undarlega í
eyrum, — en þó að eg hafi sjálfur messað í útvarp á
aðfangadagskvöld, er mér engan veginn Ijóst, hvaða þýð-
ingu útvarpsmessan hefur á heimilunum á þessarri helgu
hátíð. Vér eigum í bókmenntum vorum margfaldan vitnis-
burð fólks af öllum stigum um giídi jólalestursins. En lítið
hefur heyrzt frá hlustendum um það, að útvarpsmessan
hafi haft þau áhrif að breyta ysmiklu og annmiklu heimili
í kyrrlátan helgidóm, þar sem hugblær fólksins mótaðist
af heilagleik og tilbeiðslu. Þó fullyrði eg alls ekki, að siíkt
kunni ekki að eiga sér stað. En hví fáum vér ekki vitnisburð
þeirra, sem einhverja slíka sögu hafa að segja?
I kaupstöðum og öðru þéttbýh er jólamessan í kirkj-
unm aðalatriði helgihaldsms. Og engin útvarpsmessa getur
komið í staðinn fyrir hana. Þetta hafa menn einnig fundið
fram að þessu. Jafnvel fólk, sem yfirleitt er ekki kirkiu-
rækið, fer til messu á jólum. Ekki af því, að prestarnir
haldi þá betri ræður en endranær, — ef til vill fremur af
því, að þá er oft betri söngur en venjuiega, sungnir hátíða-
söngvar o. s. frv., en fyrst og fremst af því, að það liggur
í eðli hátíðarinnar, að fólk njóti hennar í sameíningu. Fjár-
hirðarnir fóru í hóp inn í fjárhúsið og englarnir sungu ekki
einn og einn, heldur var það mikill fjöldi engla, sem lofaði
guð og fagnaði yfir fæðingu frelsarans. Það er því eðlilegt,
að kristinn söfnuður vílji eiga jólahelgina sameinaður, og
einhuga. — Og í kirkjunni, umluktri af fjórum veggjum,
er síður um að ræða truflanir utan að. Það er auðveldara
að einbeita huganum að því að hlýða á jólaboðskapinn,
biðja saman og loks að samemast öðrum í jólasálmum og
söngvum. Við útvarpstækið hlusta menn á söng annarra,
en í kirkjunni verða alhr eitt, syngja sjálfir, bæði börn og
fullorðnir. Og það er í eðli jólanna að menn gefi hver
öðrum gjafir, einnig andlegar gjafir.
Allir eiga að geta fallizt á, að umhverfið hafi áhrif á
oss, jafnvel án þess að vér vitum ávallt í hverju það liggur.
Það lögmál gildir jafnt í danssalnum, knæpunni og kirkj-
unni. Og í kirkjunni er allt umhverfið miðað við það, að
hjálpa þér til að komast í samband við Krist sjálfan á fæð-
ingarhátíð hans, eins og raunar á hverjum helgum degi.
Fyrir nokkrum árum voru börn í barnaskóla einum
hér í Reykjavík beðin um að skrifa stíl um það, hvernig
þau hefði varið jólunum. Aðeins sára-fá í bekknum gátu
þess, að þau hefðu farið til kirkju. Þau höfðu átt ýmis-
konar jól, aðallega skemmtanajól, en fanð á mis við kirkju-
jólin. Eg segi þetta ekki til að ásaka einn né neinn, en eg
vil biðja þá, sem lesa þessi fátæklegu orð mín, að gefa
því gaum, hvort börnin muni ekki þrátt fyrir allt, sem fyrir
þau kann að vera gert, verða þakklátust fyrir það síðar á
ævinni, sem foreldrarnir kunna að hafa lagt á sig til að
koma þeim í samband við helgiþjónustuna í kirkjunni. .
Eg vona, að engin hneykslist á því, þótt eg leyfi mér
að rifja upp í þessu sambandi mín eigin bernsku-jól. Það
er ekkert sérstakt við það, þótt mér þyki vænt um þorpið,
þar sem eg var alinn upp, og eigi þaðan margar dýrmætar
minningar um gleðistundir með sveitungum mínum. Auð-
vitað á eg þá einnig við gleðistundir í algerlega veraldlegri
merkingu við störf eða dægrastyttingu og skemmtanir.
En hefði eg farið á mis við jólamessurnar heima, mundi eg
vera mörgum sinnum fátækari en ella. Þegar eg hugsa
til þeirra, finn eg ekki sízt, hve þakklátur eg má vera —
ekki aðeins foreldrum mínum, heldur fólkinu, söfnuðinum,
sem þarna kom saman til að halda jól. En mesta ástæðu
hefi eg til að þakka guði, því að frá honum var fagnaðar-
efnið komið. — Eg minnist ekki á þetta, af því að eg
telji það eitthvað sérstakt fyrir mig, heldur þvert á móti.
ÞaS er þessi sama þakkarskuld, sem þúsundir Islendinga
Framh. á mesfru síðu.
m
C.M4 !
^141
lp
II'
m
m,
M
H'
vsi4i
m
jN'4!
m
És
-5j4)
m
m
^ifei
m
m

^.M4|
m
Éá
M
jM4i
Mk
M
^•41
m
^•4!
m
m
Ét.
cð'4
m
m
m
4M4 i
Ih
j.M-4) '
414 *
m
^14 ’
m
i'ife!
m
^'4
m»
^'4'
m
^14 •
414
m
J.M4
m
^54
Mn
m*
m
^14
m
^'4
^'4
414
m
m
m
Ét
4'4
l&jg*
4'4
Æz*