Vísir - 24.12.1954, Blaðsíða 12

12
JÓLABLAÐ VÍSIS
eftir VÆMMAMm
líjmmsstm.
Fyrir þrem árum vann ungur Skagfirðingur, Valgarð
Björnsson frá Bæ á Höfðaströnd, það þrekvirki að klífa Þórðar-
höfða við svokallaðar Yíritorfur. En bergið er þar hátt og
þverhnípt. En að því er virðist, og hefur enginn freistað þar
uppgöngu áður.
Vísir fór þess á leit við hinn unga fulihuga, sem nú stundar
læknanám við Háskóla íslands, að hann segði Jólablaði Vísis
frá þessari þrekraun sinni og jafnframt nokkuð frá Þórðar-
höfða við svokallaðar Ytritorfur. Bergið er þar hátt og þver-
hnípt og hefur enginn i'reistað ,iar uppgöngu áður.
pá farið er uni Skagafjörð, á
sjó eða landi, vcrður vart hjá því
komizt a3 tskiS sé eitir jJórcar-
fcöíða oí) Höflavatni.
Höfðavatn, seni cr sta'i’sta
‘stöSuvatn sýshmnar, liggur um
iniðja Höfðaströnd. en vcstan
þess ris pórðarhöíöi, mikiil um-
rnáls, gneipnr og fröllvaxlnn.
Nafn sitt er talið, að höfðinn
Jiafi fengið af Iandnámsmannin-
um Höfða-pórði, cr nam land
rniilium I-Iofsár og Ilrolleifsdals,
en bjó aö Höfða.
Eöín í Höfðavatní.
pórðarhofði ásamt sínum
’íveimúr malargrö! -! i t 1 mlykt-
rir vatnið á þrjá ve.gu, ganga
grandamir út fni sinn hvorri lilið
höfðans og tengja hann við land.
Við Höfðávatn voru eitt sinn
hundnar miklar ráðagcrðir um
hafnannannvirki. Var ætlunin
»ð grafa rás gegmun Bæjarmöl-
jna inn í vatnið, nægilega djúpa
stórum skipum, en vatnið sjálft
ter töluvert djúpt, einkuni að
yestanverðu.
Ur þessum fromkvæmdum
,V irð þó ekke.il, og cr þeíta frá-
þæra liafnarsvæði ónoíað enn,
■ Um langt. skeið var ós í gegn-
Jum Bæjarmöl ;i-; miHi sjávar og
IVatnsíns,' og gengu þá alls kvns
íisktegundii' og -einiiig sfijir uþp
'í vatnið og spilltu þar silungs-
ye.iöi.
IN’iár nokkrum ámm var þvi
þiaðinn garður i csínn, og síðan
hefur sjórinn iiiaöið að garðin-
j;m og lokað þannig ósnuiii að
ifuilu, og ei' nú hægt að gánga
þurmni fótum effir htiðnmuþah-
.Éí'grönxluiiurn ú( að höfðaninn.
ÍÁiíaþorp í Búöarbrekknm.
Ef farið er e.ftir syði-i grandan-
túni, Bæjamiöl, konmm viö fyrst
l liinar svonefndu Búðai'brekkur,
teem eru su'ðaustan i höfðamun.
í hrekkunum e'r mjög gi'cðursælt,
tenda ,á móti sól og mjög skjól-
Valgarð Bjömsson.
gött. parna vaxa 1. d. viilt jarð-
arbei' og biómskrúðugt er þar
öinnig.
Um Búðarbrekkur gekk sú
sögn, að þar stæði álfaþorp, og
(í þjóðsögu einni er greint frá
pórði nokltrum frá prastastöð-
um, sem villtíst er hann var á
ieið til Ilofsós að gera jólainn-
kaup, og kom hann þá. í þorp
þetta. parna var lionum veittur
jgóður beihi, og gerði hann þar
innkaup sín. Á heirnleiðinni
lót.ti svo hriðinni, og var hann
jþá staddur á Ba’jarmöl.
, Á Búðarbrekkum eru klettar
þrir. stórir, sem taldir eru vera
kirkja, versdunarbúð og íveru-
iuis alfanna. Eftir brckkunum er
lauðveit að komast upp á pórðar-
jhöfða en þaðan er mjög fáguit
útsvni.
: Herkomiklettiir og
: Skessuspor.
| póið:i ríiöfði er talinn vera
jgúmalt eldíjalþ og bergmyndun-
jin fmman í höfðanum gefur hug-
jmynd inn að svo niuni vera, því
brunnið grjót og stuðlabergs-
.sveipir eru þar í cinum hræri-
graut, Að.öfan er höfðinn stór
nm sig .og . giðsugur vel, hefur
hanii, svb iengi sem riienn miniii,
i verið notaður sem beitiland.
Skessuspor. Þau mynduðust þegar skessan stiklaði af Ketu-
björgum og yfir á Þórðarhöfða, en lenti með tærnar utan í
^_____ berginu.
Hæst rís höfðinn að vestaii og
sunnan, þar sem Herkonuklettur
nefnist, og mun hann vera þar
um 202 rnetrar á iiæð. Á Her-
konukletti er sagt, að tröljkona
ein hafi setið pg spallað við svst-
ur sínar á Ströndum og Hvamm-
dölum. par litlu norðar, framan
í bjarginu eru svonefnd Skessu-
spor, tvær geilar inn í bergið.
pær eru þannig til komnar, að
tröllköna á Ströndum adlaði að
heimsækja svstur sínar, stökk
hún fyrst á Skaga við Skaga-
fjörð á svokölluð Ketubjörg. Er
hún kom niður á Ketulijörg
sprakk þar út úr bjarg mikið,
sem nú er nefnt þursasker. Næst
hugðist hún stíga yfir Skaga-
fjörð, en lenti af vangá framan
í berginu á pórðarhöfða, og
mörkuðu þá tærnar hin áður-
nefndu skessuspor.
Gengið á þórðarhöfða.
Að vestan rís höfðinn nær alls
staðar þverhníptur úr sjó upp,
og fer bjargið hækkandi suður
höfðann. Klettagrándi, er Kögur
heitir, gengur vestur frá höfðan-
um. og er hann auðveldur upp-
göngu, Inn af Kögrinum eru í
bjarginu þrír grasgeirar, ystar
eru Hrútatoi'fur síðan koma Ytri-
og Syðri-torfur. í torfum þessum
eru i'uglsetur nokkur og er það
eingöngu fýll og svartbákur, sem
þarna verpir, en svartfugl -og
lundi sjást. varlá í þórðarhöfða.
I Hrútatorfunum og Syðritorf-
ununi hefur lengi verið eggjataka
en í Ytritorfurnar hefur ekki
verið komið fyrr en voríð 1951.
pað vor var ég heima að Bæ
við upplestUi' undir stúdentspróf.
og var þotta um sama leyti og
eggjafaka fór venjulega fram:
í nokkur ár hafði ég ætlað mér
að athuga hvort ekki væri fært
uppgöngu í Ytritorfurnar, þar
sem mikill fugl verpti þar, en
ekki verið heima, er eggjataka
fór fram, og það því farist fyrir.
Við ákváðum því, óg og annar
piltur, sem með mér las uridir
prpfið, að taka okkur frí frá lestr-
inum og skreppa út í Torfurnar.
pangað fórum við svo ásamt föð-
ui' mínúm og bróður. Ytri- og
Syðri-tortur liggja samsíða í
hjarginu, en upp frá þeim syðri
rís móbei-g að Ytri-Torfunum og
er það víðast. hvar nokkuð slétt.
Er úteftir kom fórum við pabbi
upp í Syðri-Torfumar cn.-hinir
héklu út í Hrutatorfur. Við þtíbbi
fórmn nú 'Stráx upp að bei'ginu
því ég var ákveðinn i því að
freistá uppgöngu. Tók óg nú að
athuga bergið og jáfnfrámt áð'
búa mig undir klifrið.
Fór ég fyrst úr skónum
á sokkaleisiimum,' en
an soJvkunum utanyfir
skálmarnar. Á hakið, in
ir peysu sem ég var í,
mjóan kaðal, og gyrti síðan pcys-
una. niður í buxurnar.
Kr ég liafði athugáð bergið vel
réði ég til atlögu vestan og norð-
an við sneiðíng nokkurn, sem ég
hugði að ég gæti notfært. mér,
sem og raun varð á. Bergið er
þarna um 30 öíetrar á hæð og svo
lii lóði'étt uppundir snciðinginn.
Fyi'stu K>—15 metrana. gekk mér
vel og fór næstum beint upp.
Mjög tafði það fyrir og torvoldaði
klifið hve bjargið var laust, og
vai'ð ég stöðugt að rífa frá mór I
lausagi'jótið. Tók nú við vérsti
kaftinn og miðaði mér injög
hsegt, voru þæi- litlu lyand- og fót-
festur, ei' ég-fann, mjög lausar
og hrundu sumar, ef á þeim var
tekið, encla var ég þarna all-
smeykur og óttaðist að iirapa
niðtir þá og þegar. Samt mjak-
aði ég mór áfram, upp og austur
í átt að sneiðingnum og enn hafði
mói’ ekki dottið í hug að snúa
við. I
Bjóst við að hrapa.
En loks kom þar að enga hand-
festu virtist að fá. og st.óð cg
alyeg fastur. Hugðist ég nu snúa
við. en er ég fór að athuga, ieið-
ina er ég hafði farið, sá ég að
mestar líkui' voi'u til þess, að ég
kæmist aldrei alla leið niður án
þess að hrapa. pað var því ekki
um annað að gera en reyna að
halda áfram upp að briiriihni.
parna stóð ég fastur í um það
bil 10 mínútur og var þá. orðinn
mjög lúinn, þar eð ég gat lítið
sem ckkert rótað mér og stóð
mjög óþægilega á tveim litlum
nibbum. Á endanum tókst mér
samt að reyta lausagrjótið-frá
ofui'lítilli nihbu, sem var nægi-
lega stór til þess að ég gæti krækt.
fingrimum í hana og fært rnig
þannig um set. upp á við. þannig
skreiddist ég áfram unz ég komst
upp að sneiðiugnnm, en eftir
honmn var tiltölulega auðvelt að
komast það sem eftir var upp á
brúnina. pá Ioksins ég komst
upp á brúnina, var ég alveg að
niðurlotum kominn, og skalf ég
ajiur sem lauf í vindi, en fyr.ir
néðan mig heyrði ég fagnaðar-
óþ bátverjá. Er ég hafði hvílzt
góða stund tók ég af mér kaðal-
inn, dró upp á honurn annað
sijæri og festi þeim kaðti oins
vþl og ég gat uppi á brúninni.
Tók ég nú að safna eggjum.
Hvprki fyiT né síðar í nokkurri
eggjatöku hef ég vitað jafn gæf-
an fugl og þarna. því iðulega
varð ég að ýta fýlungunum af
Jireiði'um símun svo ég næði í
eggin. pegar ég hafði safnað því,
er til náðist, lét ég eggin síga
niður en hélt síðan sjálfui' niður
eflir kaðlinum.
Svo magnþrota yar ég orðimi
af öllu þessu bröl-ti, að er ég átti
urn þriðjung leiðarinnar ót'arimi,
inissti ég með öllu tak á kaðlin-
unv og rann niður eftir honum
utla léic^niður í Sýðri-torfui'nai'.
Herkonukletíur, en har rís
Þórðarhöfði hæst, eða rúmlega
200 metra úr sjó..
pegai' niður kom voru soklvarnir
allir lcoinnii' í tætlui' og ég al-
blóðugur á höndum og fótum, en
kaðailinn hafði skorizt inn í hold-
ið á fingrunum næstum að beini.
Að þessu loknu hé'ldum við
svo heim, glaðir yfir góðum enda-
lokum 4 þessu hættulcga ævin-
týri, en ekki fannst okkur þessi
dagur hafa farið til ónýtis þótt
lít.ið ha.fi miðað áfram við próf-
lésturinn þann daginn.
Kvoðjum við svo höfðann og
íbúa lians og þökkum fyrir ágad-
ai' móttökur.
Valgarð Bjömsson.
— Hann fékk hæsta vinning-
inn í happdrættinu, en vill ó-
míigulega hætta að vinna! —
Bær á Höfðaströnd. Þaðan er greinarhöfundur og þar býr
faðir hans, Björn Jónsson, rausnar- og stórbúi. — í baksýn
er Þórðarhöfði.