Vísir - 24.12.1955, Qupperneq 33

JÓLABLAÖ VÍSIS
33
ibúar Ný|t£-Guliieu ferðasf
hiklaust aneð flugvélum,
cn óííís!**# |»ó íöíra og gafdra.
Nýja Giúnea er einkeimilegt
fyrribæri. Eyjan er jiæst
stærsta eyja hér á jorftu, víð-
áttumikil mjög og hinir frum-
stæftu ibúar ferftást eins og ei;k-
ert sé m®ð ilugvélum, en lifa þó
í dauftans ótta vift töíraþulur og
svartagaldur.
eð ströndum íraín cru viðast
niýrar og fen og stórfljót rennn
þar í bugðum og hlykkjum eins
og þau væri ti'öllaugnir högg-
onnar. Innj í landinu cru lió
íjöll þakin torfærum, fhckjum af
Jiitabeltisgróðrj og fjöllin sjaJf
t'ísa nærri þveiimípt af jafn-
sléttu, fn dalirnir eru þröngir
og hitasóttir geisa þar mjög.
Sum staðar í frum.stæðum hér-
uðum og afskekktum er spýta
notuð til að bylta til jörðinni og
er þa ðeinu jarðyrkjuverkfær-
ið, sem þar er til. Á öðmm stað,
sem einnig er afskekktur Kafa
olíufélögin öll hugsanleg ný-
tízku tæki til þess að vinna með
olíu og hafa þau cytt í það sjö
miiljónum dala.
þotta andstæðnanna land er
hérumbil 2/5 af stærð Gi'æn-
lands, eh stjórnmál skipta því
og heitir nokkur hluti þess
hollenska Nýja-Guineá, en s.væði
það sem Ástralía ræður yfir er
Papúa og Nýja-Guinea. Á því
svæði er álitið að búi um það
bil milljón af frumbyggjum
ltmdsins og em það rnargir kyn-
fiokkar með mismunandi ein-
kennum.
Engin sameiginleg tnnga.
Frumby ggjar N ýju-Guineu
hafa mjög mismunandi liöinnds-
lit. þar má sjó fólk, sem er eins
og rjómaliaffi á litinn og svo
aftur aðra, sem cru eins og bik-
svört nótt í ásjónunni —• og
mörg litarafbrigði þar á milli.
En um eitt eiga allir sammerkt:
Allr hafa óguriegan; ■ svartan
hárlubba, stríðíui og úfinn og
tiafa sumir hár, sem er 1S þumV
unga á lengd.
Máliýzkur þessara k> nflokka
eru mjög margar og sanieigin-
legt tungumál er ekki t.i!. þó
gerist það, að sumir læra eitt-
hvað i mállýzku þeirra, sem ein
næstu nágrannar. Hrognamáliö
„pidgin enska" er mjkið notuð
í noi'ðurhluta umráðasvæðis
Ástralh’ í skiptuxn frumbyggja
við hvita menn. það cr unokk-
ur ensk orð, fnjmbyggjamá 1 og
alls konar skrílmál, sem kuðlað
er saman.
Á þessu lu'ognamáli er t.d.
húsamálning kölluð liker sem
húsið á, sem taubada á. „Tau-
bada“ þýðir húsbóndi eða
herra. pessi klausa þýðir cigin-
lega „málningin á húsum þeim,
sem Evrópumenn eiga.“ Ef
frumbyggja kona rctlar að scgja
á þessú hrogna-máli að eitt bai'n
nægi i fjölskyldu, segir hún:
„Einir náungi piccanin.ny (ung-
bám) bann er itæglega of mik-
ii!.“ Piltur einn lýsti slaghoi'py
fyj'r löndum sínum, seni aldi’ei
iiöfðú slu.irhörpu séð á þessa lcð:
„Kassi, marminn hann lcinja,
iiann skrækja“.
Klæftabuxftur og sterkir litir.
Fnimbyggjar þessir hafa oi’ðið
fyrir áhrifúin frá Evrópumönn-
úm að því leyti að þeir eru hætt-
ir áð nota trjábörk og laufblað
l til að skýla nckt sinni. Nú nota
þeir rauai eða laplap. þetta er
aðcins lengja úr baðrnullai'dúk,
sem vafið er um sig frá mitti og
ofan að hnjám. Er það áþekkast
pilsi. Mjög fáir nota skyrtu eða
skó.
Jtegar þeir nota skyrtu gei'a
þoir það frernur vegna litaSam-
setninga og þykir þeim sterkir
litir og rnismunandi á skyrtu og
rami skemmtilegastir. Aldrei cr
Guiénubúi hreyknari, ixeldur en
þegar hanu hcfur getað eignast
heiðguit rami og fjólubláa
skyrtu, sem hvort tvéggjá cr
nægilega litst.erkt.
þúsundir þeirra starfa á kók-
oshnetuekrunum, sem framlciða
„kopra". pað er hinn þurkaði
kjami úr kókoshnetunni, sem er
áríðandi feitmetisupspretta fyrir
heminn. Aðrir vinna á gúm-
ekmm, eða hjá gulivinnsiufé-
iögum eða á kólvóbauna-ekrum.
Og það er atvinnan, sem gerir
að þeir ferðast með ílugvélum.
Reglur þær, sem settar hafa
yerið um vinnu frumbyggja cru
strangar mjög. Er vinnuveitend-
um gert að skyldu, að sjá þeim,
sem ráða sig, fyrir flutningi frá
heimaþorpinu og til þess aftur,
og er samð skriflega um þet.ta.
Plantekrustiómendur og gull-
Vinnslufélög geta sjaldan fengið
nægan vinmikrait í grcnnrt við
siff leita því til fjarltegari
horuð hæns búa þama öll í!
sömu vistarveru. Ólireinindin1
eru gííurleg og þarna úir og
gnúr af flóm, mýflugum og:
öðru hitabeltisslcaðræði, Ótti við
seiðskratta og ilia anda ásækir
alia jafnt og þétt. Oft grafa þeir,
látið fólk fjölskyldunnar undir
húsum sínum svo að óvinri geti
eklci ná<5 í bein þeirra og notað
þau til þess að fromjá rneð seið.
Veizlur eru haldnar til þess að
friða anda hinna framliðrai og
íeiaða. I'iumbyggjar þar rpða urrj skemmta þeim, sem
sig \enjulega til áys í sonp. Éii iifs eru. Verða þá stundúm crjur
þai sem skipagöngur em ekki i smámunum, cr gieðin
mjög tíðai’ og oft óárciðanlegar
telja vinnuveitendur sér hag í
því og enda ódýrara, að leigja
flugvélar t.il að flytja fólkið tii
ekranna og burt aítur.
í>ó að margt af fólkinu liafi
aldrei fyrr séð flugvél á jörðu,
Qg þó að það hafi aldrei fyrr yf-
irgefið átthaga sína, ræðst, það
til uppgöngu í flugvélina eins
og ékkért sé, eða eiiis og vanur
borgarbúi stígur upp í strætis-
vagn. Ef ferðalagið er erfitt og
flugvélin lioppar upp og niður í,
loftinu, hnipra þeir sig saman
°S leggja höfuðin á hné sér, en
iáta ekki að öðru leyti á sér sjá,
að þeir séu hræddir.
Flestir af þessum samnings-.
bundnu verkamönnum koma
frá fjallaþoi-pum, scm hafa ekki
sambönd við Evrópumenn, ncma
þegar stjómareftiriitsmcnn eru
þar á ferð éða þá eftii'Iit méð
heilsufari. þeir búa í bámbus-
húsum með pálmablaðaþökum
og eru þau oft svo framstæð að
ekki er hægt' að jkömast inn í
þau nema með því að skriða í
gégnúm dyr, sem er mjög mjó-
ah og ekki hálf hurð á bæð.
Karlar, konur, böm, svín og
stendur scm liæst og endar þá
fögrraðurinn auðvekllega með
morðum. Hefur það síðan í för
mcð sér hefndarráðstafanir með
aðförum og árásum vikum sam-
an, þar til er eftirlitsménn stjórn
arinnar koma á vcttvang og
binda endi á vandt'æðin. En yf-
irleitt eru frumbyggjar Ný.iu-
Guineii glaðvært fólk óg láta i
ijós mikirui fögnuð við dansa og
söpg. )>cir hera fijótt og auð-
veldlega en cru amiars alvég
libyrgðarlausir cins óg börn.
þeir verða fljótt leiðir á vana-
iðju og djúpstæð leti cinkenilii*
ailah kynflokkinn.
Eins og hjá öllum Jrumsta'ð-
um þjóðum verður kvenfólkið
að sjá um mest af vinmmni í
þorpinu. Segja má að flest ir af
íbúum landsins sé í raunitmi
steinaldamienn. það er nú, eft-
ri styrjöldina aðalstarf ,'s.tjórn-
armnar í Ástralíu, að komast í
samband við þessi frumskóga-
böm og í'cyna að mennta þau.
það starf er ]>ó ekki nýtt, því að
nokkur hluti ibúanna hefur hú-
ið við nokkra menhingu um
úratugi, en gífurlegt siarf er,
framundan og eftir að rækja. i
(••••»t»**H««*«*»*(»*«*»*«»*M*«**«*«*t»lt«»»tt««***«*«*»M«*t«««**«<***»MM«»*»«»**ttt****«*»**»*f*tl*««t«*tH*«»*l(*«
srtta'ttð uttt ha>t
sÉ iílki 'ií
*
: - UMBOÐIÐ
Vélstniðjan Mtéöinn h.i. j
Simi 7565 (6 linur) l
•••«•••••••••«•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••*••••••••••••••••*»••«