Morgunblaðið - 26.06.1930, Side 57

Morgunblaðið - 26.06.1930, Side 57
OOOOOOO^XXXXX^OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO^OOC^O MOBGDNBLAÐIiD 00000000000000000000000000000000000000«><y íbúatala Reykjavíkur hefir vaxið svo frá aldamótum: Árið 1901 voru bæjarbúar 6682 — 1903 — — 7978 — 1905 — — 8997 — 1907 — — 10318 — 1909 — — 11203 — 1911 — — 12239 — 1913 — — 13354 — 1915 — - 14160 — 1917 — — 15020 — 1919 — — 16154 — 1921 — — 18218 — 1923 — — 20148 — 1925 — — * 22022 — 1927 — — 24304 — 1929 — — 26428 Tekjur bæjarsjóðeins hafa vferlð sem hjer segir, og eru þá ekki meðtaldar tekjur þeirra fyrirtækja bæjarins, sem hafa sjálfstæða reikninga: Árið 1900 kr. — 1905 — — 1910 — — 1915 — 49.983 99.459 171.851 321.738 ina 202,145 smál., en útfluttar vörur 30,848 smál. Rafmagnsveita Reykjavíkur tók til starfa árið 1921. Tekjur rafmagnsveituxmar hafa verið þessar: Stofnk. i ársl. Árið 1922 kr. 575.586 3.464991 — 1923 — 607.626 3.787.536 — 1925 - 770.624 4.236.005 — 1927 — 818.214 4756.769 — 1929 — 934.829 5344477 Af öðrum fyrirtækjum bæjar- fjelagsins má nefna vatnsveitu (fullgerð 1909) og gasstöð (fullgerð 1910). Tekjur þeirra hafa verið þeas- ar á síðari árum: Vatnsveita Gasstöð 1921 109.622 424382 1923 134.714 249.104 1925 158.705 230.350 1927 178.050 225.778 1928 186.498 225.740 Garður í Reykjavík (reynitrje). Vertíðarafli í Reykjavík hefir verið á síðustu árum (eldri akýrslur eru ekki til) : Reykjavík Árið 1925 121.440 skpd. — 1926 74.689 — — 1927 116.143 — — 1928 144.121 — — 1928 142.672 — Alls á landinu 319.286 skpd. 238.459 — 316.151 — 409,973 — 417.273 — og er talið í skippundum (160 kg.) af fullverkuðum fiski. Er þá ótalinn síldarafli skipa frá Reykjavík og ísfiskur togar- anna, sem nemur miklum fjárhæðum samtals. Eftir miðja öldina sem leið hófust fólksflutningar af landi burt — mest til Vesturheims. Segja skýrslur svo frá um þetta, að útflutningur fólks umfram innflutning til landsins væri árin: 1870—1880 1880—1890 1890—1901 1901—1910 Árið 1912 fluttust út — 1913 — — — 1914 — — Alls 3274 manns — 6302 — — 2732 — 1812 — 216 — 296 — 143 — ■cn síðan er fólksflutninga af landi burt ekki að neinu getið, og á Reykjavík vafalaust drjúgan þátt í að sá straumur er •stöðvaður. Tala húsa í bænum og brunabótaverð þeirra hefir verið hinn 1. apríl ár hvert: Árið 1900 húsatala 560 brunabótav. — 1920 — 2.221.593 — 1923 — 2.075.323 — 1925 — 2.614.924 — 1926 — 2.625.050 — 1927 — 2.581.658 — 1928 — 2.607.523 Reykjavíkurhöfn var gerð á árunum 1913—1917, og var kostnaður við hafnargerðina til loka þess árs kr. 2,566,000.oo. Síðan eru helstu viðbætur hafn- arinnar þessar: Bólvirki full gert 1922 (austur bólvirkið) kostaði kr. l,689,300.oo. Björns- bryggja, fullgerð 1926 (togara- bryggjan), kostaði kr. 51,300.oo Faxagarður, fullgerður 1927 (í austur-höfn), kostaði kr. 698, 400,oo. Bólvirki og uppfylling, gerð 1930 (vestan í höfninni), kostaði kr. 540,000,oo. — Til gatnagerðar hefir höfnin varið kr. 363,000,oo og til viðhalds og endurbóta þessi ár kr. 927,000,oo. Dráttarbátur hafn- arinnar, „Magni“, var keyptur 1928 og kostaði ca. kr. 135,000. Þannig hefir alls verið varið til Reykjavíkurhafnar um 4 milj. og 400 þús. kr. Tekjur hafnarinnar hafa ver- ið sem hjer segir: þurfi kostnaðinn við framleiðtí- una nokkuð til samræmis vi8 núverandi afurðaverð, ef vel á að fara til frambúðar. Það er unnið mikið og kapp- samlega ! Reykjavík á vorua dögum, og væri synd að segja i? Reykvíkingar nenni ekki að vinna. Það er verulega ánsegju- legt að litast um niðri við höfn- ina margan daginn á vertfi- rnni. Skipin koma hlaðin f»ld að landi eftir stutta útivist. — Skipverjar ganga á land þegar þeir hafa bundið skip sitt, e» verkamenn úr landi taka vS; sumir flytja aflann í hús en aðr- ir flytja á meðan allar þarfir skipsins ti! næstu veiðiferðar um borð. Hin mesta áhersla er lögð á að afgreiða skipið sem fyrst og að komast af stað aft- ur, því að hver stundin er dýr- mæt meðan aflinn er mestur. Vinna oft 60—80 manns að þessu við hvert skip, og má þar sjá hröð handtök, enda er þeirra þörf, þar sem fluttar er» — 1905 — 872 — 1910 — 1177 — 1911 — 1194 — 1913 — 1219 — 1915 — 1266 — 1917 — 1287 — 1919 — 1321 — 1921 — 1517 — 1923 — 1734 — 1925 — 1960 — 1926 — 2068 — 1927 — 2196 — 1928 — 2317 33 milj. 6.0 — 10.8 — 11.2 — 11.9 — 12.9 — 141 — 24.4 — 40.0 — 46.9 — 56.5 — 60.9 — 66.5 — 70.7 — Innfluttar og útfluttar vörur í Reykjavík hafa numið því sem jhjer segir: Innflutt Útflutt Árið 1900 2.248.000 kr. 1.767.000 kr. — 1910 3.948.000 — 3.258.000 — — 1920 62370.000 — 31.840.000 — — 1921 30.680.000 — 19.956.000 — — 1925 40.925.000 — 38.650.000 — — 1927 29.949.000 — 24.440.000 — Árið 1917 kr. — 1918 — — 1920 — — 1922 — — 1924 — — 1925 — — 1926 — — 1927 — 72018 345.868 672.782 663.405 853.883 1.001.602 951.830 907.547 — 1928 — 1.096.891 — 1929 — 1.213.660 Árið 1928 komu til Reykja- víkur (auk fiskiskipa) 234 skip, samtals 186,700 nettó smálestir. Það ár voru innfluttar vörur 182,937 smál., en útfluttar vör- ur 33,248 smál. Af útfluttum vörum var: Fiskur 21.756 smál. Lýsi 4.638 — Ull o. fl 1.214 — Ýmsar vörur 5670 — Árið 1929 komu í höfnina 270 skip, 220.000 smál. samtals. Það ár nam innflutningur í höfn Efnahagur Reykjavíkurbæjar má heita mjög góður, og mun leitun á bæjarfjelagi þar sem líkt stendur á, er komist hafi svo hjá fjársóun og skuldaaukningu vegna ófriðaráranna 1914— 1918 og afleiðinga þeirra, eins og Reykjavík. Skuldir bæjarsjóðs og eignir hafa verið sem hjer segir á síð- ustu árum, og er þá ekki tekið tillit til sjálfstæðra fyrirtækja bæjarsjóðs, sem öll eru arð- vænlegar eignir: 1921 Eignir 6.086.671 Sk. 1.867.262 1923 — 6.502.780 — 1.799.450 1925 6.74 L417 — 1.290.346 1927 — 7.435.170 — 1.670.186 1928 — 8.201.278 — 1.626.165 Starfeemi Reykjavíkurbúa hefir ekki síður reynst arðvæn- leg fyrir ríkissjóðinn. Af tekj- um hans kom frá Reykjavík: Allar tekjur rikissj. Hér af úr Rv. Árið 1915 2.828931 707.680 - 1920 7.067.062 4.013.437 - 1925 13356356 7.171303 - 1926 10.383.424 6.044.150 - 1927 9.375.220 5.192.779 - 1928 11.641.223 6335.779 - 1929 16.139.200 7.589.301 Þessar tölur lýsa miklum vexti og merkilegri framför. Enda hafa einkum hin síðari ár verið hagsældarár í Reykja- vík. Má segja að bæjarbúum hafi varla fallið verk úr hendi þessi árin, og atvinnuleysi hefir ekki þekst í bænum svo að orð sje á gerandi. Þetta er enn eft- irtektarverðara þegar þess er gætt, að einmitt þessi ár hefir verðið á aðalframleiðsluvöru bæjarmanna, saltfiski, fallið svo, að nú má heita, að verð hans sje hið sama sem var ár ið 1914 ef talið er í gulli, en allur kostnaður við fiskveiðarn ar er enn 2—3 sinnum meiri en hann var þá. Má það vera öllum augljóst, að mikla fram- för við starfsemi þessa alla þarf til þess að fært skuli að halda framleiðslunni áfram undir þessum kringumstæðum, og er þess tæplega að vænta að hjá þvi verði komist að færa Knud Zimsen borgarstj&ri. oft 100—120 smálestir af fiski í land, en um borð aftur 150— 170 smálestir af kolum, salti, veiðarfærum, matvælum og öðr- um þörfum skipsins — og alt er þetta gert á 8—10 klukku- stundum. Væri tæplega hægt að Ijúka svo miklu starfi ef ekld nyti bílanna, sem nú má heita að hafi útrýmt ðllum öðrum flutningatækjum hjer í bænum. Þessi stóriðnaður Reykjavik- ur hefir þann mikla kost, a8 vinnan er svo að segja eingöngu unnin undir beru lofti. Fisk- veiðarnar sjálfar eru mörgum sjómanninum heilnæmt og spennandi sport, þar sem sam- an fer mikil tilbreytni, stöðug eftirvænting og margskonar efni til ánægju hverjum þeim sem kann að njóta þess. Og vinn- an við fiskþurkun, sem stunduð er að mestu leyti af unglingum og kvenfólki er aðeins unnin í sólskini á sumrum. Þetta ætti að forða því, svo lengi sem þessa nýtur, að Reykvíkingar verði að hugsunarlitlum og heilsulitlum vinnuvjelum við dagleg störf sín. — Reykvíkingar eru duglegir að afla — en þeir eru líka ósár- ir á fje. Er þetta að vísu glæsi- legt, og ánægjulegra búskapar- lag en þar er, sem lítils er afl- að og litlu eytt, og væntanlegra til þrifa heldur en þar sem lít- ils er aflað en miklu eytt. Sjer oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo -<»oo oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo — 57 —

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.