Morgunblaðið - 27.05.1966, Qupperneq 2

MORGUNBLADID
Föstudagur 27. maf 1966

í Uganda og Guiana
Tvö lítt þekkt lönd í fréttunum
< TVÖ lítt kunn riki koma
( nokkuð vi# sögu sem stend-
, ur, en þau eru Uganda, þar
sem bylting hefur verið gerð,
1 og óvíst er um afdrif furst-
ans, shr Edward Frederick
, Mutesa, og brezka Guiana,
sem hiaut sjálfstæði í gær,
t fimmtudag.
I Uganda er í Mið-Afríku,
, og liggja landamæri þess að
Súdan í norðri, Kongó í
1 vestri, Rwanda og Tanzaniu
i í suðri, og Keyna í austri.
Að flatarmáli er landið talið
236 þúsund ferkílómetrar, en
þar af eru 42 þúsund ferkm.
stöðuvötn.
, Landið á sér langa sögu,
og ber þar mest á innbyrð-
is átökum ættflokka og yfir-
gangi árásarsveita norðan
I frá Súdan. f»að, sem nú nefn-
ist Uganda, var í rauninni
fjögur konungsríki, Buganda
Bunyoro, Toro og Ankle. Um
langt skeið var Bunyoro mest
þessara ríkja, en Buganda tók
við forystuhlutverkinu á síð-
l ustu öld og hefur haldið því
síðan.
Árið 1894 varð Buganda
brezkt verndarsvæði, og
fyldu hin þrjú ríkin fljót-
lega á eftir. í síðari heims-
styrjöldinni vaknaði stjórn-
málaáhugi meðal innfæddra,
og að styrjöldinni lokinni
tóku að heyrast kröfur um
sjálfstæði landsins. Var þá
hafinn undirbúningur að sjálf
stæðinu, og árið 1955 voru
skipaðir fyrstu ráðherrarnir,
sem fóru með innanríkismál.
Á árunum 1961 og 1962 voru
svo haldnar kosningar í land-
inu, og fullt sjálfstæði hlaut
landið í október 1963.
í sambandi við sjálfstæð-
ið reyndist erfitt að tryggja
aðstöðu Buganda, en leyst
var úr þeim erfiðleikum með
því að skipa konung Bug-
i anda, sir Edward Frederick
Mutesa, fyrsta forseta lands-
ins. Og höfuðborg Uganda er
Kampala, áður höfuðborg
Buganda. Alls eru íbúar Ug-
anda rúmar sjö milljónír, og
skiptast í 13 ættflokka.
Brezka Guiana liggur á
norð-austurströnd Suður-Am-
eríku, og takmarkast af Ven-
ezuela að vestan, Brasilíu að
sunnan og Surinam, eða Holl
enzka Guiana að austan.
Nafnið þýðir sennilega „Vatna
landið", og náði upphaflega
til svæðisins milli fljótanna
Amazon og Orinoco.
Brezka Guiana nefnist fram
vegis aðeins Guiana, og nær
það yfir 207 þúsund ferkíl-
ómetra, en íbúar eru rúm-
lega sex hundruð þúsund.
Upprunanlega gekk lands-
svæði þetta undir nafninu
Villiströndin, þ.e. eftir að
Kólumbus sigldi þar fram- ,
hjá árið 1498. Þótti Spánverj-
um og Portúgölum þar eftir
litlu að sækjast vegna þess
hve torfærur voru miklar og
ekkert gull í jörðu. Á sex-
tándu öld komu fyrstu land-
könnuðirnir frá Frakklandi,
Hollandi og Bretlandi, og áttu
þessi ríki lengi í deilum um
skipti jarðsvæðis sín á millL
Leystust þær deilur ekki fyrr
en að loknum Napóleons-
styrjöldunum í byrjun 19.
aldar. Og nú á seinni árum ,
hafa bæðj Venezuela og Surri
nam gert landakröfur á hend
ur Brezka Gulana. >eim
kröfum hafa Bretar svarað á
þá leið að þær verði að bíða
þar til landið fengi sjálfstæði
og unnt væri að semja við
ríkisstjórn þess. Má því búast
við að hin nýja ríkisstjórn
Forbes Burnhams í Guiana
fál fljótlega erfið verkefni við
að glíma.
En þau verkefni vörpuðu
ekki skugga á hátíðahöldin
í gær í tilefni sjálfstæðisins.
Hinn nýi fáni Guiana var
dreginn að húni- á miðnætti
í fyrrninótt við mikil fagnað
arlæti íbúa höfuðborgarinn-
ar Georgetown. Fóru þúsund-
ir borgarbúa, dansandi og
syngjandi um göturnar.
Gömlu máli
kastað fyrir borð
Sú meinlega villa var í blað-
inu í gær, að sagt var að nokkr-
ar kýr í hreindýrahjörðinni á
Jokuldalsheiði hefðu þegar kast
að í staðinn fyrir borið. Segja
má með sanni að prentvillupúk-
inn fæði ýmislegt af sér í óun
dagsins.
— Eining
Framhald af bls. 1
ir frá London herma að utan-
ríkisráðherrar Vesturveldanna
fjögurra muni halda með sér
fund í Brússel 6. júní, daginn
fyrir ráðherrafund Atlantshafs-
bandalagsins.
Verður það fyrsti fjórvelda-
fundurinn, sem haldinn er síð-
an De Gaulle lýsti því yfir að
hann hefði í hyggju að draga
herlið Frakka út úr sameigin-
legu varnarkerfi bandalagsins.
Fullkomið rannsókna3*tæki
til effnagreininga fengið
Atriði úr „Bænum okkar“. Fr á y. Guðlaug Hermannsdottir,
Sæmundur Guðfinnsson og Eggert Ólafsson.
Rannsóknarstofnun iðnaðar-
ins fær í næsta mánuði eitt full
komnasta rannsóknartæki til
efnagreiningar sem til er. Er
það „Atomic Absorptions Spec-
tropholometer, Model 305“,
tveggja geisla tæki frá Perkin-
Elnvrr Corp. í Bandaríkjunum.
Með komu þessa fullkomna
tækis gjörbreytist öll aðstaða
til efnagreininga og rannsókna
hér á landi. Nákvæmni tækis-
ins er það mikiL að mögiilegt
er að greina efni af svo litlu
magni að um er að ræða 1 hluta
af milijón eða jafnvel 1 hluta af
milljard.
1 nútíma rannsóknum er þetta
sérlega mikilvægt, þar sem ýrn-
is efni, þótt í svo litlu magni sé,
geta ráðið árangri framierðsiu
eða rannsókna.
Hin nýju lög um rannsóknir
í þágu atvinnuveganna, sem sett
voru 21. maí 1965, gera það
kleift að fá þetta fuilkomna
tæki til landsins.
Hlutverk Rannsóknarstofnun-
að iðnaðarins er að sarfa í þágu
íslenzks iðnaðar. Við kaup læk-
isins naut stofnunin aðstoðar
iðnaðarmálaráðherra.
A , p i|M»u
L«A« « symr „DðBinn
okk :ar" í linó
Leikfélag Akureyrar kemur :
til Reykjavikur n.k. laugardag
og mun sýna leikrit Thomton’s
Wilder „Bærinn okkar“ í Iðtió
annan hvitasunnudag kl. 3 og
kl. 20. Leikstjóri er Jónas Jón-
asson.
„Bærinn okkar“ er þriðja
verkefni Leikfélags Akureyrar
á þeim vetri, sem nú er að
kveðja. Hin tvö voru: „Swed-
enhjelmfjölskyldan“ eftir Hjalm
.' ar Söderberg og „Skrúðsbónd-
inn „ eftir Björgvin Guðmunds-
son.
í hinu kunna Iéikriti Thorn-
ton Wilder koma fram 20 leik-
endur, þar af mikið af ungu
fólki, sem ekki hefur leikið áð-
ur. Með aðalhlutverkin fara:
Björg Baldvinsdóttir, Júlíus
Oddsson, Sunna Borg og sögu-
maður leiksins Haraldur Sigurðs
son.
Á fundi með fréttamönnum
sagði leikstjórinn Jónas Jónasson
að Leikfélagi Reykjavíkur bæri
sérstakar þakkir fyrir aðstoð og
leiðbeiningar til handa smærri
leikfélögum í strjálbýlinu, en
Sveinn Einarsson leikhústjóri
Leikfélagsins hefði ráðlagt L. A.
að taka leikrit Wilder’s tíl með-
ferðar. Sagði Jónas, að Leikfé-
lag Reykjavíkur hefði sýnt L.A.
mikinn velvilja, er það léti því
Iðnó í té, meðan a.m.k. eitt leik-
rit L.R. gengur nú fyrir fullu
húsi.
Jónas upplýsti, að L.A. hefur
aðeins einu sinni áður komið
með leikrit til sýningar í höf-
uðstaðnum. Var það „Brúðuhetm
ili“ Ibsens, fyrir um 20 árum
og var það sýnt í Þjóðleikhús-
inu.
Leikfélag Akureyrar hefur nú
starfað um 49 ára skeið, en það
á fimmtugsafmæli n.k. vetur,
Formaður þess nú er Jón Krist-
insson.
Aðgöngumiðasala á „Bæinn
okkar“ hefst í Iðnó kl. 2 í dag,
en eins og fyrr segir verða tvær
sýningar á leiknum annan í hvíta
sunnu.
ðsekkjaö korn fiutt
hingað í fyrsta sinn
Brúarfoss kom með 250 tonn í lest frá
Philadelphia í Bandaríkjunum
Skipuleggur
ferð til Snæfells
korninu síðan blásið um borð í
skipið. Útskipun kornsendingar-
innar tók a'ðeins rúmlega klukku
stund.
Ofan á kornið í lestinni var
settur segldúkur og lestartimbur
og síðan hlaðið sekkjavöru þar
ofan á.
Gera má ráð fyrir því að þetta
flutningafyrirkomulag á korni
spari ýmis konar kostnað og því
ekki ólíklegt að framhald verði
á því að korn verði þannig fiutt
til landsins.
(Frá Eimskipafél. fslands).
nes
FERÐASKRIFSTOFA Úlfars
Jacobsens mun standa fyrir hóp
ferð til Snæfellsnes um hvíta-
sunnuhelgina.
Á hvítasunnudag er ætlunin
að fara til Flateyjar með flóa-
bátnum Baldri og mun ferða-
skrifstofan gefa ferðafólki, sem
farið hefur til Snæfellsnes á
einkabíium, tækifæri til að taka
þátt í ferðinni með flóabátn-
um.
ry.. *"
'CU
130. uppboð Sigurð
Benediktssonar
HINN 21. þ.m. kom m.s. „Brúar-
foss með 250 tonn af ómöluðu og
ósekkjuðu korni og ókurluðum
mís, sem flutt var laust í lest
skipsins. Kornið var tekið í
Philadelphia í Bandaríkjunum.
Þetta er í fyrsta sinn, sem korn
er flutt til landsins í slíku á-
standi. Að vísu er hér ekki um
stóra sendingu að ræða og getur
skipið a'ð sjálfsögðu tekið miklu
meira magn af slíkri vöru, en
þar sem hér er um fyrstu til-
raun að ræða sem gerð er til
þess að flytja korn inn ómalað
og ósekkjað, þótti innflytjend-
um, sem eru Fóðurblandan h.f.,
heppilegt að taka ekki meira
magn að þessu sinni. Kom þetta
verður malað hér og notað í
fóðurblöndu.
Þegar m.s. „Brúarfoss” var smíð
aður á sínum tíma voru settar
í lestar hans sérstakar festing-
ar, svo setja mætti þar upp skil-
rúm þegar skipfð flytti laust
korn. Að þessu sinni var öll korn
sendingin tekin í fremstu lest
skipsins, þar sem skilrúminu
hafði veríð komið fyrir.
Korninu var skipað út í skipið
á þann hátt, að slöngu var lagt
frá kornhlöðunni út í skipið og
SIGURÐUR Benediktsson held-
ur síðasta málverkaupyboð sitt,
að sinni, x Súlnasal Hótel Sögu
fimmtudaginn 2. júní. Þar verða
m.a. myndir eftir Ásgrím Jóns-
son, Mugg, Brynjólf Þórðarson
og yfir tuttugu myndir eftir
Kjarval, flestar smámyndir. —
Alls verða á uppboðinu nær 50
listaverk.
Myndirnar ver’ða til sýnis í
Súlnasalnum miðvikudaginn 1.
júní.
Þetta et 130. uppboð Sigurðar
Benediktssonar, en hann hefir
haldið þessi uppboð nú í 12 ár.