Morgunblaðið - 17.06.1966, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
i
Föstúdagur 17. júní 1966
pJtrjgwttM&foilr
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Simi 2248C
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
1 lausasðiu kr. 5.00 eintakið. __
ÞJÚÐHÁTÍÐ
í dag heldur íslenzka þjóðin þjóðhátíð. Þennan
dag, hinn 17. júní, fæðingardag Jóns Sigurðs-
sonar forseta, sameinast þessi litla þjóð, staldrar
við og skoðar hug sinn í ljóma hugþekkra minninga.
Þær minningar sem tengdar eru við 17. júní eru tví
þættar. Þær rekja í fyrsta lagi rætur sínar til fæð-
ingar mesta og farsælasta stjórnmálaleiðtoga ís-
lendinga, sem svo vel vann þjóð sinni og ættjörð,
að nafn hans mun lifa um aldir. Þær eru í öðru lagi
tengdar stofnun lýðveldis á íslandi, hinn 17. júní
árið 1944, eða fyrir réttum 22 árum.
íslendingar þakka og blessa allt líf og starf Jóns
Sigurðssonar. Hann var hinn mikli, fórnfúsi og víð-
sýni leiðtogi, sem reis upp, þegar mest á reið og
stýrði baráttunni á erfiðasta tímabili frelsisbarátt-
unnar. Hann lagði grundvöllinn að þeim áföngum,
sem síðar unnust af fágætu raunsæi, kjarki og
markvísi.
En hvernig hefur íslenzku þjóðinni farnast síðan
hún hlaut fullveldisviðurkenningu árið 1918, og
stofnsetti lýðveldi árið 1944?
Hið íslenzka lýðveldi hefur farið vel af stað.
Ýmis víxlspor hafa að sjálfsögðu verið stigin, en í
stórum dráttum hefur hið sjtórnarfarslega frelsi
verið hagnýtt til efnalegrar og menningarlegrar
framsóknar. Sjálfstæði íslands út á við hefur verið
treyst, og að efnahagslegri uppbyggingu verið unnið
með undrahraða.
Yfir þessu er ástæða til að gleðjast á þessum
mikla minningardegi.
En jafnframt er ástæða til þess að skoða hug
sinn hreinskilnislega og viðurkenna það, sem miður
fer og úrbóta er þörf. Og úrbóta er vissulega þörf
á mörgum sviðum íslenzks þjóðlífs í dag. Hin góðu
lífskjör, sem þjóðin hefur skapað sér á undanförn-
um árum, standa ekki nægilega traustum fótum.
Margvísleg og erfið vandamál blasa við. Jafnvægis-
leysis verður víða vart í hinu íslenzka þjóðfélagi.
Verðbólga og dýrtíð ógna afkomu bjargræðisveg-
anna og lífskjörum almennings. Þjóðin þekkir í raun
og veru orsakir þessara erfiðleika, en hliðrar sér hjá
að draga réttar ályktanir af staðreyndum. Of
margir íslendingar tregðast við að viðurkenna
algild lögmál efnahagslífsins, sem flestar aðrar lýð-
ræðisþjóðir hafa gert sér ljós og haga breytni sinni
í samræmi við það.
Þetta er sannleikur, sem verður að segjast. Vandi
verðbólgunnar verður ekki leystur með skyndiráð-
stöfunum í eitt skipti fyrir öll. íslendingar verða
eins og aðrar þjóðir að vera stöðugt á varðbergi gegn
þeim hættum, sem af verðbólgu stafar fyrir efna-
hagslíf þeirra. Hin góðu lífskjör, framför og upp-
bygging verður ekki til lengdar tryggð með því að
krefjast meira af bjargræðisvegunum en þeir geta
undir risið. Það er aldrei hægt að eyða meiru en
aflast. Afkomuöryggi verður að byggjast á þróun,
öruggum og jöfnum hagvexti, en ekki á stökkbreyt-
ingum í kaupgjalds- og verðlagsmálum, allra sízt í
fámennu og fábreyttu þjóðfélagi.
Alls þessa er hollt að minnast á þjóðhátíð, þegar
íslendingar minnast þess frekar, sem sameinar þá
en sundrar.
iLsak
yss>j
Stalíns var almenningur í A- Byggingaverkamenn í A-
Evrópu orðinn „órólegur“, Berlín fóru 15. júní í kröfu-
svo notuð séu orð Krúsjeffs. Framhald á bls. 18
Rússneskir skriðdrekar skerast í leikinn á götum A-Berlínar. Vopnlausir verkamenn þar
máttu sín lítils gegn þessum stríðsdrekum „föðurlands verka lýðsins“.
17. júni er minnst
á tvennan hátt
1 DAG, 17. júní, minnast Is-
iendingar þess að lýðveldi var
stofnað á íslandi fyrir 22 ár-
um. í Þýzkalandi, þó einkum
í Berlín, er þessa sama dags
einnig minnst, — en af gjör-
ólíkum ástæðum. Annars veg
ar fagnar smáþjóð nýlega
fengnu fuilu sjálfstæði, hins
vegar er minnst þess er rúss
neskir skriðdrekar og herlið
bældu grimmilega niður upp
reisn verkalýðs A-Berlínar,
að ósk herfilegasta lepps,
sem Sovétríkjunum hefur
nokkru sinni tekizt að setja
til höfuðs nokkurri þjóð,
Walters Ulbricht.
— / A-Þýzkalandi og á íslandi — 13 ár liðin frá
Raunar ætti allt að einu
að kenna uppreisn verka-
mana í A-Berlín við A-Þýzka
land allt. í A-Þýzkalandi er
dagurinn raunar hátíðlegur
haldinn með því að lýsa yfir
að þennan dag fyrir 13 árum
hafi tekizt að kveða fasista
í kútinn! Sú mun þó naumast
ástæðan fyrir þvi, að dagsins
er ugglaust minnst á heimil-
um þúsunda a-þýzkra verka-
manna.
Júnidagarnir tveir 1953
Þremur mánuðum eftir lát
Þessa mynd munu margir kannast við. Austur-þýzkir pilt r
ráðast með steinkasti gegn sovézkum skriðdrekum.
uppreisn verka-
manna í Berlin
Þótt íslenzkt menningarlíf standi í dag með
blóma,- verður þjóðin þó að halda vöku sinni. Um
hana leika sviftibyljir mikilla breytinga og byltinga.
Mestu máli skiptir að geyma og ávaxta fornan ís-
lenzkan menningararf, en veita þó viðtöku straum-
um nýrrar menningar og skilja kröfur nýs tíma.
Morgunblaðið óskar öllum lesendum sínum, allri
hinni íslenzku þjóð, gleðilegrar þjóðhátíðar.
Napoli, 15, júní NTB.
• í DAG hrundi í Napoli
fimm hæða sambýlishús.
Vitað er að a.m.k. einn mað-
ur beið bana og óttast, að
fleíri séil grafnir í rúslumim.