Morgunblaðið - 09.02.1967, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 1967.
15
Hver verður afstaða Kínverja til
stjdrna flokksins í framtíðinni?
Þessi mynd segir Hsinhua fréttastofan kínverska a9 sé af verka
þeir horfi með „takmarkalausri ást og virðingu á mynd hins
sem hafi verið nýkomin úr prentun, eftir að „prentarar í Shang
samtök og tóku völd i prentsm iðjunum“, eins og segir í texta
• Á síðustu árum hafa mörg
stór orð fallið í samskiptum
Sovétríkjanna og Kína — og
voru þeir, sem með hafa fylgzt,
nánast hættir að undrast. En
fúkyrðin, sem gengið hafa á
milli þessara stórþjóða að und-
anförnu, einkum af hálfu Kín-
verja, hafa farið fram úr öllu,
sem menn hafa átt að venjast
í orðaskaki þjóða í milli — og
framkoma Kínverja við starfs-
menn sovézka sendiráðsins í
Peking verið slík, að menn set-
ur beinlínis hljóða.
Mörgum, sem utan við þess-
ar deilur standa finnst oft grát
broslegar þær sakir, sem stjórn
irnar bera 'hvor á aðra og þeir
atburðir, sem gerzt hafa í
Moskvu og Peking. En þetta
ástand er því miður ekkert
gamanmál — ágreiningurinn
milli þessara ríkja, sem stöðugt
hefur verið að ágerast á undan
förnum árum, er orðinn að svo
hyldjúpri hatursgjá, að lítið
virðist þurfa út af að bregða
úr þessu til þess, að ríkin siíti
algerlega stjórnmálasamtoandi
eða jafnvel komi til vopnavið-
skipta þeirra í milli.
Sovétmenn hafa lýst því
yfir, að sjálfstjórn og þolin-
mæði þeirra sé takmörk sett;
að þeir hafi reynt allt, sem í
þeirra valdi hefur staðið til að
koma í veg fyrir að samskipti
ríkjanna kæmust á þetta stig,
en Kínverjar slegið hendi við
ðllum slíkum tilraunum og
hljóti því að bera ábyrgðina á
því. hvernig komið sé málum.
Þó skirrist Sovétstjórnin
greinilega við að slíta stjórn-
málasambandinu, — vaentan-
lega vegna þess, að samtoands-
#lit virðast einmitt það, sem
Kínverjar keppa að.
„Dagblað alþýðunnar** I
Peking kallar Rússana „þessi
viðurstyggilegu sovézku endur
skoðunarsvín" og hvetur íil
þess að ,jhundshausinn Kosy-
gin“ verði hengdur í hæsta
gálga. Og utanríkisráð’herra
Kína hefur tilkynnt, að Kín-
verjar óttist hvorki „himnaríki
né helvíti, hvorki guði né
djöfla og þá ekki Sovétmenn,
„þessar fáu flugur, sem ein-
hvern tímann munu frjósa í
hel í hríðarbyljum“.
Eftir þessi orð og síðustu at-
burði í samskiptum þjóðanna,
— heimferð allra kínverskra
stúdenta frá Moskvu, brott-
flutning meiri hluta sovézka
sendiráðsfólksins frá Peking og
umsátrið um þá, sem eftir eru.
— er tæpast eftir annað en
rjúfa stjórnmálasamtoandið.
Síðasta vináttunefndin sov-
ézka, sem send var til Peking,
mætti engu öðru en óvináttu.
Kínverskir sendimenn, sem
verið hafa í Moskvu einhverra
erinda, hafa verið látnir gista
í köldum, gömlum og þæginda
lausum hótelum og verið sýnd
megnasta lítilsvirðing. Kín-
verskum skólabörnum er nú
kennt að hata rússneska end-
urskoðunarsinna engu síður en
bandaríska heimsvaldasinna,
enda sitji þeir saman að svik-
ráðum við Kína. í Sovétrikj-
unum ferðast leiðtogar um og
sannfæra þjóðirnar um algert
sakleysi sitt að því er varðar
átökin við Kínverja, og ung-
lingar eru teknir á námskeið,
þar sem þeim er sagt frá af-
stöðu og framkomu Kínverja
og kennt að nauðsynlegt sé að
vera á verði gegn þessum óvin-
um Sovétríkjanna. Jafnframt
berast fregnir af auknum liðs-
safnaði Sovétmanna á landa-
mærunum við Kína og flótta tug
þúsunda manna frá landamæra
héruðunum kínversku til Sov-
étríkjanna.
* >f >f
Jafnframt þvf sem kín-
verskri al'þýðu er att til
árása og svívirðinga á sovézk-
ar konur og börn, sem halda
mætti að væru lítt átoyrg
fyrir stefnu valdhafanna
í Krernl, hafa leiðtogarnir um
það stór orð, að sú stund muni
renna upp fyrr eða síðar, að
hin mikla sovézka þjóð rfei upp
gegn endurskoðunarsinnum í
Kreml, reki þá úr emfoættum
og taki sjálf völdin í sínar
hendur. Vænta má að
þessum stóryrðum sé fremur
beint til Kínverja en Rússa, —
í von um, að þau verði hvatn-
ing til fylgis við Mao og menn-
ingarbyltingu hans, ekki sízt í
landamærahéruðunum, þar
sem heilu herdeildirnar eru
sagðar hafa snúizt til liðs við
andstæðinga Maos.
Ljóst er af gangi átakanna
og menningarbyltingarinnar í
Kína, að endurskoðunarsinnar
þarlendir hafa átt mun meira
fylgi að fagna en Maoistar
hugðu. Raunar eru fregnir af
átökunum enn svo óljósar, að
erfitt er að henda reiður á því,
hverjum vegni betur í valda-
baráttunni. Þegar þetta er skrif
að virðist af fréttum, að fylgis-
menn hans hafi betur. En
margir fréttamenn eru þeirrar
skoðunar, að þeir hafi mætt
slíkri mótspyrnu, að þeir neyð
fet til að ganga að einhverskon
ar málamiðlun, ef ekki eigi að
steypa þjóðinni út í algéra
borgarastyrjöld. Þegar áður en
herinn fékk skipun um að
grípa í taumana, hafði komið
til blóðugra átaka og fljótt kom
í Ijós, að einnig innan hersins
var ágreiningur alvarlegur.
>f >f >f
Yfiriýsingar fylgismanna
Maos um, að þeir ættu við að
etja hættulega óvini sem græfu
undan hinni kommúnísku bylt-
ingu og reyndu að koma af stað
borgarastyrjöld, sýndu glöggt.
að þeir voru meira en lítið ugg
andi um sinn hag og töldu
nauðsynlegt að hvetja fjöldann
til árása á þessa óvini. Þegar
mönnum í Shanghai, þar sem
mikla leiðtoga Mao Tze-tungs“,
hai, tryggir Mao mynduðu ný
fréttastofunnar.
herinn var kvaddur til, töldu
margir, að nú væru Mao og
hans menn að spila út sínu
sterkasta tropi og sigurinn
væri þeim vfe. En stjórn-
málafréttaritarar, sem fylgjast
með atburðunum í Kína frá
Hong Kong, eru almennt þeirr-
ar skoðunar, að því fari fjarri,
að hægt sé að telja herinn ör-
uggt vopn í hendi Maos —
enda hafi Lin Piao verið því
andvígur að beita honum. Það
hefur aftur leitt til ágizkana
um að þeir Mao og Lin Piao
hafi orðið saupsáttir og benda
menn á að Lin Piao hefur
hvergi komið fram opinber-
lega í nokkra mánuði og nafni
hans ekki verið haldið eins á
lofti hjá Rauðu varðliðunum og
áður. Fyrir nokkru hermdu
fregnir, að hann væri í Man-
dhuriu að kljást við andstæð-
inga Mao-sinna þar.
Fréttamenn eru yfirleitt
þeirrar skoðunar, að í Kína
eigist við þrjár fylkingar, bæði
innan flokksins og hersins,
þ.e.a.s. fylgismenn Maos og
Lins Piaos, fy'lgismenn Liu
Shao-chis og Teng Hsiao pings
— og fylgismenn Ohou En-lais
og Chen yis, sem reyna að bera
klæði á vopnin og vilja að
samningaleiðin sé farin til
lausnar deilunum.
Átökin innan hersins eru
sögð hafa eflzt margfaldlega eft
ir meðferðina á fyrrverandi yf-
irmanni herforingjaráðsins, Lo
Jui-ching, sem í fyrstu var
hrakinn úr emtoætti og svívirt-
ur, og síðan dreginn í keðjum
um götur Peking. Þá er sagt,
að 'hann hafi verið búinn að
gera eina sjálfsmorðstilraun og
eftir þá meðferð hafi honum
tekizt að svipta sig lífi.
Þá hefur annar fornvinur og
hjálpahhella Maos .verið hrak-
yrtur, þ.e. Chu Teth, hinn kunni
hershöfðingi, sem ásamt nokk-
ur þúsund manna liði sagði
skilið við þjóðernissinnaherinn
undir forystu C'hang Kai-sheks
árið 1934 og hélt til liðs við
Mao og kommúnista í Yenan.
Vann Chu Tðh þar ásamt Mao
að uppbyggingu hersins og her
skólans í Yenan og átti veruleg
an þátt í mótun þeirra skæru-
'hernaðaraðferða, sem Mao var
höfundur að og hefur hlotið
heiður og frægð fyrir.
>f >f >f
Ljós merki um ágreining inn
an hersins eru ritstjórnargréin
ar dagblaðs hans, „Rauða fán-
ans“, sem birzt 'hafa að undan-
förnu. Þar hefur verið tíðrætt
um svikara í hernum, sem
vefji nýjar flækjur og leggi á
ráðin um nýjar aðgerðir gegn
stuðningsmönnum Maos, en
þykist þó styðja hann. „Rauði
fáninn" hefur einnig lýst því
yfir, að óvinir Maos hafi yfir
að ráða hættulegu vopni, sem
sé nafni flokksins, sem þeir
geti notað og ruglað þannig
fólkið í ríminu. Minnir þatta
óneitgnlega á þá gömlu daga,
er kommúnistar gátu not.að
nafn Kuomingtang-flokksins
sér til framdráttar og þannig
grafið undan valdi þjóðernis-
sinna.
Þegar varð ljóst, er tilkynnt
var, að herinn hefði verið kall
aður Rauðu varðliðunum og
Mao-sinnum til aðstoðar, að
þeir hlutu að standa höll-
um fæti í baráttunni við „end-
urskoðunarsinna". Jafnan hef-
ur því verið haldið á lofti, að
Mao hafi alltaf eftir fremsta
megni reynt að beita andstæð-
inga sína fortölum — og ekki
beitt valdi fyrr en fokið væri
í öll skjól. Sýnir herútboðið
því, að hann hefur gefizt upp
við að snúa „endurskoðunar-
sinnum" frá villu síns vegar
með góðu, — og að þeir hafa
verið svo öflugir að geta stað-
ið gegn fortölum hans.
Það hlýtur á hinn bóginn
mjög að torvelda Mao að beita
Framhald á bls. 20
Orvarnar benda á svæðin, þar sem talið er, að átökin sén
einna hörðust, — þar sem stuðningsmenn Mao höfðu lýst yfir
sigri, en viðurkenndu síðar, að þeir ættu enn við hættulega
andstæðinga að etja.
Lo Jui-ching, fyrrum yfirmaðuP kínverska hersins dreginn um
götur Peking.