Morgunblaðið - 07.05.1967, Blaðsíða 7

MOKUUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. MAÍ 1967.
7
rekstri vallarins. Þó heldur flug
herinn áfram rekstri orrustuflug
sveitarinnar og radarstöðvanna,
og var búnaður flugsveitarinn-
ar til dæmis endurnýjaður í árs-
lok 1962, er hljóðfrárri orrustu-
þotur flughersins af gerðinni
Convair F-102A leystu af hólmi
hinar eldri Northrop F-89D.
Flotinn hélt áfram rekstri
radarvarðflugvélanna til hausts
ins 1965, er breytt viðhorf og
framfarir í radartækni höfðu
dregið svo úr gildi flugs þeirra
að það var ekki lengur talið
svara kostnaði.
Kafbáta- og skipaeftiarlitsflug
flugsveita flotans frá Keflavík-
urflugvelli hefur hins vegar stöð
ugt aukizt að mikilvægi og orðið
umfangsmeira, er Sovétríkin
hafa aukið kafbáta- og flota-
aðgerðir sínar á Atlantshafi.
Voru Neptune vélarnar hér leyst
ar af hólmi í ársbyrj%n 1966 af
hinum nýju Leckheed P-3B Ori-
on kafbátaleitarflugvélum, en
þær eru taldar hinar fullkomn-
ustu sinnar tegundar í heimin-
um í dag. Var stöðin hér ein-
hver hin fyrsta utan Bandaríkj-
anna til að fá þessar vélar og
•nú fyrir skömmu var styrkur
þeirra hér aukinn úr hálfri flug-
sveit í heila. Jafnframt því er
Btöðugt höfð aðstaða til að auka
styrk slíkra véla hér með mjög
stuttum fyrirvara, eins og oft
er gert er flotaæfingar fara
fram á Atlantshafi og Noregs-
hafi, og er það til marks um
mikilvægi þessa flugs héðan.
Hernaðarstaða íslands í dag
markast því fyrst og fremst af
því, að Orion vélar héðan halda
uppi daglegu eftirlitsflugi til að
huga að ferðum sovézkra kaf-
báta og skipa. Er höfð náin sam-
vinna við brezkar, norskar og
kanadiskar sveitir í þessum efn-
um og skipzt á upplýsingum og
verkefnum dag hvern.
Orion vélarnar hafa eftirlit
með mjög víðáttumiklum haf-
svæðum umhverfis norður og
suður af íslandi og gerir flug-
þol þeirra þeim kleift að leiía
á mjög stórum svæðum i einni
ferð. Flugþol þeirra er rúmar 17
klukkustundir og geta þær leitað
yfir 28.0.000 fermílna svæði í
einni ferð. Verða þær mjög oft
varar við ferðir sovézkra kaf-
báta og skipa á þessum slóðum,
er þau halda til og frá flotastöðv
unum miklu við Murmansk.
Er það raunar talið eitt meg-
inmarkmið yfirstjórnar kafbáta-
varna NATO að hundelta hvern
þann sovézkan kafbát, sem vart
verður við í hafi, bæði tjl þjálf-
unar sinna manna, en einkum
til að draga úr siðferðisþreki
sovézku kafbátsáhafnanna og
vekja efasemdir um getu þeirra
og öryggi ef til átaka kæmi á
Atlantshafi. Er ljóst, að flugvél-
ar frá íslandi koma hér við sögu,
ef rétt er hermt.
Tvær radarstöðvar eru nú
starfræktar hérlendis, ein á Mið-
nesheiði og ein við Höfn í
HornafirðL Aðal'hlutverk þess-
ara stöðva er nú, sem fyrr, að
annast loftvarnir íslands ásamt
orrustuþotunum. Stöðvarnar eru
nú búnar leitarradartækjum af
gerðinni AN/FPS-20A og hæð-
arleitarradartækju maf AN/FPS
6 gerð. Þessi tæki eru af nokk-
ru nýtízkulegri gerð og eru
traust og áreiðanleg tæki, sem
draga yfir 200 milna vegalengd
gegn loftförum í meðalflughæð
eða meira, en nokkru styttra
gegn lágfleygum loftförum
sökum bungu jarðar.
Staðsetningar sinnar og lang-
drægis vegna koma Stöðvarnar
hér einnig að góðum notum við
eftirlit með flugumferð yfir
norðanverðu Atlantshafi í sam-
vinnu við stöðvar í Grænlandi,
Færeyjum og NoergL Hins vegr-
ar eru þær EKKI liður í fremsta
viðvörunarkerfi NATO í Evrópu,
sem nú er verið að endurbæta.
Á Langánesi og í Grindavík
eru fj arskiptastöðvar og um ís-
land liggur hlekkur í svonefndu
„troposcatter“ fjarskiptakerfL
sem tengir saman viðvörunar-
kerfin beggja vegna Atlantshafs-
ins. Slík kerfi starfa á ultrastutt-
um bylgjum og nota sérkenni-
leíga eiginleika hinna neðri loft-
laga um bylgjuendurvarp á því
tíðnisviði. Kerfið, sem liggur um
fsland er nefnt New East Nars
og starfar á 900 megariða tíðni
og ber 72 tíðnimótaðar talrásir.
Þá eru á Keflavíkurflugvelli
staðsettar 14 F-102A orrustuþot-
ur 57. orrustusveitarinnar. Aðal-
hlutverk þessarar afburðasveit-
ar er að annast loftvarnir fs-
lands, en einnig að hafa eftirlit
með óþekktum flugvélum innan
loftvarnasvæðis íslands (ADIZ).
Fer allt flug sveitarinnar fram
í náinni samvinnu við radarstöðv
ar á svæðinu og eru til dæmis
fylgzt ánið með æfingaflugi
sovézkra sprengjuþota yfir Nor-
egshafi og Norður-Atlantshafi.
Ýmsum kann að þykja hlálegt
að halda uppi vörnum gegn
sprengjuþotum á dögum kjarn-
orkuyddra milliálfuflauga. En
raunin er sú, að þar sem engar
vamir em er notkun sprengju-
þota mun ódýrari og nákvæm-
ari gegn punktskotmarki en
notkun eldflauga. Auk þess er
verulegur stigsmunur á beitingu
sprengjuþota, sem geta grandað
skotmarki með venjulegum
sprengjum og langdrægra eld-
flauga, sem aðeins koma í notk-
un með öcflugar kjarnorku-
sprengjur vegna óhjákvæmilegr-
ar geigunar. Þá má benda á að
staður, sem óvarinn gæti haft
skotmarksgildi fyrir sprengju-
þotur verður ekki sjálfkrafa að
eldflaugaskotmarki ef vörnum
gegn sprengjuþotum er viðkom-
ið. Gilda þar um ýms herfræði-
leg, tæknileg og fjárhagsleg rök,
sem ekki verða talin nú. Hins
vegar telur höfundur að leiða
megi sterkar líkur fyrir að svo
sé háttað með Keflavíkurflug-
völl í dag. Gefst e.t.v. tækifæri
til að ræða það efni síðar.
FÖT EFTIR MALI
★ 3 klæðskera
★ 30—50 efnistegunda
★ 100 mismunandi sniða
Á MILLI:
Á LAGER:
★ Glæsilegt úrval af
fötum
★ Stakir jakkar
★ 10 tegundir af frökkum
jt Stakar buxur frá
kr. 655.00.
Á Fermingarföt
Þórhallur
Friðfinnsson

Zlltima íKjétjjfiAÍ
I
Erling
Aðalsteinsson