Morgunblaðið - 07.05.1967, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, SÚNNUDAGUR 7. MAÍ 1967.
9
Gððu öflin sameinist
ALLTAF er mikið skrafað
og skrifað hér um æskulýðinn,
bindindismálin og allskonar
mannleg vandamál yfirleitt. Því
langar mig að leggja orð í belg
og koma mínum hugsunum og
hugmyndum á framfæri, eins og
fleiri.
Mér kom I hug fyrir nokkru
síðan, er ég var viðstödd kapp-
ræður um stóriðju og hve fjarska
mikilvægt þetta hlyti að teljast
fyrir okkur íslendinga, að „Mað-
urinn lifir ekki á brauði einu
saman“. Mundi það ekki þurfa
að haldast í hendur, að reyna að
þroska sjálfan sig eitthvað and-
lega, samhliða öllum þessum
veraldlega auði, sem á að falla
okkur i skaut.
Hví þá ekki að koma hér líka
upp orkuverum til að nýta
skipulega sjálfa lífsorku okkar,
betri mann. Reglulegum stór-
iðjuverum á þessu sviði eins og
öðrum. Vissulega er þessi „iðn-
rekstur" rekinn í stórum stíl, nú
þegar, en væri ekki hægt að
sameina betur öll þessi góðu öfl
og þá mætti ná enn betri ár-
angri, með því að stofna hér
landssamband allra góðgerðar-
líknar- og framfarafélaga. Sjálf-
sagt hefur fleirum en mér dott-
ið það í hug og komið því á
framfæri, en þetta er ekki orðinn
veruleiki ennþá og ætti því ekki
að skaða, þó fleiri hefðu máls
á því. Ég tek hér aðeins eitt
einasta dæmi, SÍBS, máli mínu
til stuðnings, hve miklu sá fé-
lagsskapur hefur áorkað. Það er
reginmunur á, hvað ein lítil
deild úti á landi gæti gert, án
smbands við hinar og hve mikið
öll aðstaða breytist við að vera
í sjálfu landssambandinu. Við
eigum svo margt af góðu fólki,
sem fórnar öllum sínum kröft-
um og öllu lífsstarfi, í allskonar
félagsskap, í þágu þess góða.
Ég nefni hér aðeins örfá nöfn
þessa fólks, í fljótheitum, en
listinn gæti vist orðið býsna
langur, ef allir ættu að teljast
upp:
Aðalbjörg Sigurðardóttir, Sess-
elja í Sólheimum, Sigríður J.
Magnússon, Arelíus Níelsson,
Haukur, Brandur Jónsson, Pétur
Þórður Benediktsson, Sigurður
Sigurðsson, Grétar Fells, Öskar
Clausen, Ásbjörn Ölafsson o. fl.
o. fl.
Stjórn „stóriðjunnar" væri vel
skipuð þess háttar fulltrúum
með fleirum og þangað ætti að
vera hægt að koma með góðar
hugmyndir, fyrir þá sem hefðu
áhuga á því.
Ég set hér nokkur orð, sem
ég las nýlega, um frægan sænsk-
an lækni: „Dr. Carlsson hefur
meiri trú á því sem kemur í veg
fyrir sjúkdóminn, en á einhverj-
um enn óþekktum undralyfjum“,
og síðar; „Auka þarf fræðslu og
upplýsingastarfsemi.“ Þarna á
Dr. Carlsson við áfengissjúkdóm-
inn, en þetta á ekkert síður við
alla aðra sjúkdóma, bæði and-
lega og líkamlega. Því þyrfti
nýja stjórnin að snúa sér fyrst
að börnunum. (Og þar mundi
Aðalbjörg áreiðanlega segja að
hjálpin þyrfti að berast þó nokk-
uð áður en þau fæðast.)
Börn allt frá 10—11 ára aldri
hafa mjög mikla athafnaþrá, en
einmitt á þessum aldri vill oft
illa fara, ef ekki er rétt á haldið.
þá byrja mörg börn að verða
lausari við heimilið, byrja að
reykja, stunda sjoppuráp og alls-
kyns óknytti og foreldrar og
kennarar missa þá oft tökin á
þeim. Aldurstakmarkið í bófa-
félögum barna virðist vera á
hraðri niðurleið. Svo miklu
meira þyrfti að gera til að leið-
beina þeim og vekja áhuga
þeirra á bættri tómstundaiðju,
áður en hugurinn beinist að
ýmsu óæskilegu atferli.
Ég álít að stofna ætti sem allra
flesta tómstundaklúbba og sem
allra fyrst, svo eitthvað væri
fyrir alla.
Öll þessi peningasöfnan
barna undanfarið sýnir aðeins
að þau þrá að gera eitthvað til
gagns og góðs. Látum þennan
og þennan skóla. taka að sér viss
verkefni, sem biða óleyst. Segj-
um t. d. að verða „verndarar"
félagsskapar einhverra vand-
ræða- eða olnbogabarna okkar,
með því að safna því, sem
vantar til heimili þeirra. Alltaf
eru þessi heimili að rísa upp og
allt vantar til þeirra og enn fleiri
heimili eru aðeins loftkastalar
ennþá. Verkefnin eru óþrjótaidi
og ég vil segja bæði innanlands
og utan, — (hvað sem allir
læknar segja,) landamæri fyrir-
finnast ekki í svona sökum. Og
ætli við yrðum nokkuð lengi að
þiggja hjálp erlendis frá, ef hér
geisuðu einhverjar landplágur?
En nú vona ég að enginn skilji
órð niín svo að ég vilji hér ein-
hverja Hitlers- eða Mao-æsku.
Enginn þarf að misskilja þetta,
nema sá sem endilega vill það.
Auðvitað á að láta börn sem
mest í friði og lofa þeim sem
bugast að vera börn.
En þó ég nefni hér börn á
barnaskólaaldri, er það aðeins
byrjunin. Ég held ekki að væri
neitt úr vegi að hafa hér nokkra
þegnskylduvinnu unglinga, nóg
væri víst að gera, við sjó-
mennsku, vegavinnu eða svo
eitthvað sé nefnt. Undanþegnir
gætu þeir verið, sem stunda nám
sitt vel. Hina gæti þá kannske
farið að langa til að læra lika,
sem ekki nenna því, ef þeir
mega það.
Svo eru stórir hópar fólks al-
veg eins og börn að því leyti, að
það vantar frístundaverkefni við
sitt hæfi, en veit það oft ekki
einu sinni sjálft. Ég kynntist
einu sinni lítilega konu, sem er
einn athafnasamasti meðlimur í
stórum góðgerðarklúbb í Reykja-
vík. Hún var þá um fimmtugt.
Talið barst að tómstundagamni
hennar, sem hún kvað eingöngu
vera orðið þennan klúbb. Hún
væri búin að vera í honum í 10
ár. Sagðist hafa gengið í hann
út úr leiðindum. Var orðin leið
á sjálfri sér, stundaði alltaf bíó
og leikhús og var orðin leið á
öllu saman. Þá var það, að ein
kunningjakona hennar benti
henni á þetta ráð við leiðindun-
Margir láta sig líka engu
skipta umhverfi sitt, utan sitt
eigið heimili og fjölskyldu, nema
þá helzt til að setja út á, bæði
það sem aðrir gera og gera ekki.
Það tekur engan þátt í neins-
konar félagsstarfi og hugkvæm-
ist ekki, að það gæti sjálft gert
eitthvað líka, hvert á sínu sviðL
Allt of mikið er til af svona
nátttröllum, sem þyrftu að kom-
ast á kreik, en fara það bara
ekki af sjálfsdáðum. Líka rísa
hér upp fögur hús og bygging-
ar, en heilbrigður þroski sumra
íbúanna virðist því miður oft
þróast í öfugu hlutfalli við íbúð-
ina.
Væri líka ekki ráð að fara
að stofna hér bílaklúbba fyrir
unga bilþjófa. Mætti ekki nota
eitthvað af eyðisöndunum hérna
fyrir kappakstursbrautir og gefa
þessum drengjum eitthvað af bil
unum, sem standa óhreyfðir ár
eftir ár í bílasölukirkjugörðun-
um. Það þarf engan að furða
þótt unglingar séu með bíla-
dellu hér fyrst allir landsmenn
eru undantekningarlítið með
hana. Ég held að einhverjir
pabbarnir mundu gefa gömlu
bílana sína í þetta, ef þeir mættu
svo sofa rólegir, en ættu ekki á
hættu að þeim nýja yrði stolið.
Yfirleitt má segja um alla
góðgerðar- og líknarstarfsemi,
að hún mætir velvilja og skiln-
ingi og að starfsemin hjá þess-
um félögum eykst og margfald-
ast ár frá ári. En einn félags-
skapur finnst mér þó á margan
hátt undanskilinn reglunni og
oft tvísýnt um árangurinn, en
það er bindindishreyfingin.
Margir hafa beinlínis horn í síðu
hennar og á margan hátt er hún
einskonar hornreka hjá okkur,
miðað við önnur menningarfé-
lög. En hvernig væri að reyna
alveg nýjar aðíerðir á þeim vett-
vangi. Hvernig væri að fá líka
hinn stóra hóp fólks, sem drekk-
ur og drykkjusjúklinga til að
vinna bindindishreyfingunni
gagn og það einnig með stórum
fjárframlögum. Þetta virðist ekki
vera neinn smáhópur (miðað við
fólksfjölda!) og ekki hafa yfir
svo litlum fjármunum að ráða ef
dæma má eftir öllum þeim millj-
ónum króna, sem fara til áfeng-
iskaupa hjá þessari litlu þjóð.
Bindindlshreyfingin þarf að vera
miklu sterkari og víðtækari en
hún er. Og það þarf að verða
ákjósanlegt að vera bindindis-
maður hér. Að þessu má vinna
á margvíslegri hátt en gert hefur
verið hingað til. T. d. yrði miklu
harðara tekið á ölvun við akst-
ur og hverskonar afbrotum af
völdum áfengis. Bindindismenn
látnir sitja fyrir námsstyrkjum
og þeim aðeins veittar eftirsótt-
ar stöður o. fl. o. fl. En svo
kem ég að nýju aðferðinni. Svo
róttæk lög þessu viðvíkjandi
gengju ekki í gildi fyrr en eftir
tiltekinn árafjölda. Þá gætu fleiri
en nú er, orðið sammála um
áfengisvandamálið og um leiðir
til úrbóta. Því eitt er að vera
drykkjumaður sjálfur eða á móti
vínbanni og annað að láta sér á
sama standa um hvort börn okk-
ar verði líka Bakkusi að bráð.
Að mínum dómi vinnst ekkert
við það að reyna að koma á ein-
hverju öl- og vínbanni gagnvart
þessari sár-þorstlátu kynslóð,
heldur vera vel á verði gagn-
vart þeirri næstu og helzt búa
svo vel að henni að hana langi
helzt aldrei í áfangi, er. ekki með
boðum og bönnum. Á þennan
hátt yrði reynt að koma í veg
fyrir sjúkdóminn.
Ég álít, að ef ætti að fram-
fylgja vínbanni hér, sem ég tel
mjög hæpið, muni fólk alltaf
hafa ráð með að útvega sér þá
annað í staðinn, sem minna fer
fyrir — og væri það sizt betra.
Þetta „stóriðjumál“ þarf ekki
margra mánaða eða ára undir-
búnings við, í ráðum og nefnd-
um. Aðalatriðið er að hefjast
strax handa á einhverju. Þetta
er nokkuð sem ekki verður
skipulagt á stuttum tíma og auð-
vitað aldrei að fullu, því alltaf
koma til ný vandamál og ný
verkefni.
Stjórnin þyrfti að taka í þjón-
ustu sína alla krafta sem bjóð-
ast. Þingmenn, vísinda- og
tæknimenn, æskulýðsfulltrúa,
sál- og uppeldisfræðinga, mann-
fræðinga og síðast en ekki sízt
fj ármálasnillinga.
Mörgum mun án efa finnast
þetta loftkenndar og nýstáurlegar
hugmyndir. En við lifum líka
svo sannarlega á spánnýjum tím-
um, og á þessum tímum koma
líka til spánný vandamál.
Margrét Hansen,
Öxnalæk
um.
Skrifstofustörf
Opinber stofnun í Reykjavík óskar eftir
að ráða ýmsa starfsmenn til skrifstofu-
starfa. Margir launaflokkar koma til
greina, ailt eftir menntun og hæfni. Enn-
fremur vill stofnunin ráða til sín lögfræð-
ing eða viðskiptafræðing.
Umsóknir, er greini aldur, menntun og
fyrri störf, sendist afgreiðslu blaðsins
fyrir 15. þ.m., merktar: „Opinber stofnun
906.“
Framboðslistar
við alþingiskosningamar í Reykjavík,
sem fram eiga að fara sunnudaginn 11.
júní 1967, skulu afhentir í skrifstofu yf-
irborgarfógeta, Skólavörðustíg 12, eigi
síðar en miðvikudaginn 10. maí 1967.
Yfirkjörstjórnin í Reykjavík, 5. maí 1967.
Kristján Kristjánsson,
Sveinbjörn Dagfinnsson,
Páll Líndal,
Eyjólfur Jónsson,
Jónas Jósteinsson.
StarfssfúlStnaíélagið Sókn
tilkynnir félagskonum að umsóknum um
dvöl í Orlofsheimilinu að Ölfusborgum
eru veitt móttaka á skrifstofu félagsins í
Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu alla virka
daga kl. 4—6 síðdegis. Sími 14638.
STJÓRNIN.
Bifreiðkaupendur
Úrvalið af notuðu bílunum er hjá okkur.
Góð kjör — Bílaskipti.
Jón Loftsson hf.
Hringbraut 121.
Keramik blómavasar
Nýkomið stórkostlegt úrval af blómavös-
um stórum og smáum.
Úrvalið af pottaplöntum hefir aldrei ver-
ið meira en nú, blómstrandi og grænar.
Afskorin blóm.
Blómaskreytingar við öll tækifæri.
Einungis unnar af fagfólki.
Blómaáburður.
Blómamold.
Olómaverzlun IVIichelsen
Suðurlandsbraut 10, Reykjavík.
Sími 31099.
Blómaská'i IVSichelsen
Hveragerði.