Morgunblaðið - 01.06.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. JÚNÍ 1967.
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. >
Framkvæmdastjóri: .Sigfús Jónsson. (
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur. i
Matthías Johannessen. |
Eyjólfur Konráð Jónsson. |
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson. j
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6. |
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480. j
í lausasölu kr. 7.00 eintakið. j
Áskriftargjald kr. 105.00 á. mánuði innanlands. 1

SÍLDVEIÐAR HEFJAST
Vffirnefnd verðlagsráðs sjáv-
arútvegsins hefur nú
ákveðið bræðsLusíldarverðið.
Með atkvæðum oddamanns
og fulltrúum útgerðarmanna
og sjómaptfa var ákveðið að
verðið yrði kr. 1,21 pr. kíló
og gildir þetta verð til 31.
júHí n.k. Er það töluvert
styttra gildistímabil en venja
hefur verið áður en að baki
því liggja vonir manna um
að útflutningsverðið muni
hækka, þegar á sumarið líð-
ur, þannig að þá verði unnt
að haefeka verðið.
Það er sérstök ástæða til að
fagna því að svo vel heifur til
tekizt um verðlagninigu
bræðslusíldar að þessu sinni.
Óhætt er að fuliyrða að
verðið hefur reynzt hærra en
sjómenn og útgerðarmenn
höfðu almennt reiknað með.
enda hefur verðfallið á síld-
arafurðum numið allt að 40%.
Það hefur því ræzt betur úr
þessu máli en margir hugðu.
í yfirlýsingu frá stjórn
Samtaka síldveiðisjómanna
sem birt er í Mbl. í dag segir
m.a. að samtökin „álíti að
fuílitrúar seljenda í verðlags-
ráði hafi við ákvörðun
bræðslusíldarverðs tekið þá
skástu afstöðu, sem um var
að ræða, eftir þeim lögum,
sem verðlagsráð verður að
vinna eftir og miðað við hið
lága heknsmarkaðsverð, sem
er á síldarafurðum í dag“.
Þessi yfirlýsing sýnir glögg-
lega, að samtök síldveiðisjó-
manna hafa tekið skynsam-
lega afstöðu til þessa máls og
gert sér fulla grein fyrir
óhjáfevæmilegum afleiðing-
um hins mikla verðfalls á
síldarafurðunum.
Það er einnig ljóst, að þetta
verð skapar síldarverksmiðj-
unum nófckra erfiðleika, en
einmitt það sýnir, að ríkur
skilningur hefur verið á því,
að efeki var hægt að ætlazt
til, að sjómenn og útgerðar-
menn tækju verðfaliið allt á
sig.
Síldarbátarnir eru nú að
streyma á miðin. Nýtt síld-
veiðitímabil er hafið og sjó-
mönnuim okkar fylgja beztu
óskir um góð aflabrögð í sum
ar. íslendingar eiga í dag
glæsilegan flota fullkominna
síldveiðiskipa, sem vart á sinn
Mkan í veröldinni. — Þessi
mikli floti mun nú enn einu
sinni leggja út í leit að silfri
hafsins. — Ábyrgðarlausum
hentiistefnumönnum verður
efeki að von sinni. Þeir hafa
í margar vikur beðið í of-
væni eftir bræðslusíldarverð-
inu í von um að það yrði svo
lágt vegna verðfallsins, að
sjómenn og útgerðarmenn
treystu sér ekki til að fara á
veiðar. Þær vonir eru nú
brostnar. Réttur málstaður
sigrar jafnan að lokum.
MERKUM
ÁFANGA NÁÐ
að máL sem Löngum ber
hæst í hugum íslendinga
er verndun fiskistofnanna
við landið. Mörg spor hafa
verið stigin í þeim efnum og
er öllum í fersku minni sá
mikii sigur sem vannst 1961,
þegar viðreisnarstjórninni
tókst að fá viðurkenningu
bre^Jku ríkisstjórnarinnar á
12 sjómílna fisfeveiðiiand-
helgi við ísland. Þá unnu ís-
lendingar einn mesta stjórn-
málasigur sinn í viðskiptum
við aðrar þjóðir. Grundvöl'l-
ur að lausninni var lagður í
viðræðum Ólafs Thors og
Maomillans á Keflavíkur-
flugvelli haustið 1960, eins og
feunnugt er, því þar tókst að
afla s'kilnings brezka for-
sætisráðherrans á nauðsyn
ÍSlendinga á útfærslu land-
helginnar.
í dag er enn stigið mikil-
vægt spor tii vemdar fiski-
stofninum í Norður-Atlants-
hafi, enda hefur af hálfu ís-
lenzkra stjórnvalda verið
unnið sleitulaust að málum
þessum og má í því sambandi
minna á samþykkt síðasta
Landsfundar Sjálfstæðis-
flofeksins, en þar segir: „Umn-
ið verði markvisst á alþjóða-
vettvangi að viðurkenningu
á einkarétti Íslendinga til
fiskveiða á landgrunninu og
að öðru leyti að nauðsynlegri
fiskirækt og friðun fiski-
stofna við landið til að forð-
ast ofveiði“. Það er því í anda
þessara orða, þegar í dag
feoma til framkvæmda ný á-
kvæði um möskvastærð á N-
Atlantshafinu, þ.e. stæfckun
mösfcvans í botnvörpunni úr
110 í 120 miliimetra miðað
við gerviefni. Er hér um mik-
ið hagsmunamáL íslenzfes
sjávarútvegs að ræða og veru
l'egt spor stigið til verndar
fiskistofnunum á nálægum
miðum okkar.
Enn frernur er gert ráð fyr-
ir ýmsum öðrum leiðum, s.s.
friðun svæða utan fiskveiði-
takmarkanna, og hefur samn-
ingur þessi þannig að geyma
mikilvæga möguleika, sem
sjálfsagt er að nota til vernd-
ar fiskistafnunum.
Allar ráðstafanir sfcv. samn
ingnum verða að sjálfsögðu
að byggjast á vísindalegum
rannsóknum og niðurstöðum.
Það var einmitt athugun á
þeirri hlið málsins, sem síð-
asti fundur Fiskveiðinefnd-
ar Norðaustur-Atlantshafs,
Um þing sovézkra rithöfunda
tg segi ykkur satt, — ég heyrði eina óánægjurödd,
hans hlut að skýra sovézkum
rithöfundum opinberlega frá
því, sem þeir raunar vissu
þegar af erlendum fréttasend
ingum, — að Svetlana, dóttir
Stalíns, hefði flúið. Hann var
bituryrtur í garð hennar og
vísaði henni á bekk með „ör-
væntingarfullum hvítliðum,
bandarísku leyniþjónustunni
og bandarískum öldungadeild
arþingmönnum, ásamt hin-
uim illræmda Kerensky, sem
lengi hefur dvalizt sem póli-
tískt lík á Vesturlöndum*',
eins og hann komst að orði.
Sjolokov hafði verið að
ræða uim prentfrelsi og þá,
sem því væru fylgjandi. Hann
minnti á, að árið 1921 hefði
Miasnikov lagt til, að komm-
únistar innleiddu prentfrelsi
fyrir alla, jafnt keisarasinna
sem anarkista. í»á hefði Len-
ín svarað: „Það væri svo sem
hægt — en eftir fjögur ár
mundu ailir marxistar og all
ir verkamenn, sem litu til
baka, spyrja: Hverskonar
frelsi? Frelsi til hvers? Frelsi
til handa hverjum? Við trú-
um ekki á algert frelsi — við
hlæjum að hinu svokallaða
hreina lýðræði“.
Og Sjolokov bætti við frá
eigin brjósti: „Hlvað munu
þeir marxistar og verkamenn
sem hafa að baki fimmtíu ára
reynslu kommúnismans, segja
um þá ótýndu dóna, sem láta
sagði, að þeir, sem vildu ferð
Framhald á bls. 14.
Það, sem minnisverðast
gerðist á þessu þingi, að sögn
þeirra, er með fylgdust, var
árás Mikhails Sjolokovs, rit-
höfundarins, sem fékk Nóbels
verðlaunin árið 1966 — á
Svetlönu Allelujewu fyrir að
hafa flúið til Vesturlanda og
Hja Ehrenburg fyrir að hafa
tekið ráðstefnu á ftalíu fram
yfir þing Sovét-rithöfunda.
Ennfremur ávítur hans 1
garð þeirra, er berjast fyrir
auknu frelsi í bókmenntum
og listum Sovétríkjanna.
Þing þetta er fjórða þing
rithöfundasambandsins, sem
nú er orðið 33 ára. Síðasta
þing var haldið árið 1959. Þá
hélt Nikita Krúsjeff, þáver-
andi forsætisráðherra, þar
ræðu, en um þær mundir
ríkti tiltölulega gott sam-
band milli stjórnarvaldanna
og rithöfunda — „hlákan“
svonefnda var 1 algleymingi
og jafnvel Aleksei Surkov,
hinn flokkstryggi formaður
sambandsins, skoraði á rithöf
unda að hætta að skrifa
kommúnísk slagorð og taka
til við bókmenntir á ný. Ann-
að þing sambandsins hafði
verið haldið árið 1955 og þá
soðið upp úr langvarandi
ólgu milli þeirra, sem voru
ánægðir með handleiðsiu
flokksins og hinna, sem vildu
meira frelsi.
Eitt af því, sem fram kom
á nýafstöðnu þingi var, að
of margir rithöfundar hefðu
farið að ráði Surkovs frá því
síðasta þing var haldið. Þeir
höfðu hætt að skrifa komm-
únísk slagorð og snúið sér að
bókmenntum. Kom fram
gagnrýni úr mörgum áttum
á vaxandi tilhneigingar sov-
ézkra rithöfunda til að setja
löst á bommúnísku þjóðskipu
lagi og flokkseinræði engu
síður en kost. Meðal þeirra,
sem fengu orð í eyra var
Tvardovski ritstjóri, sem
lengi hefur staðið í eldinum
vegna tilrauna hans til að
auka frelsi tímaritsins NOVI
MIR. En að sögn fréttamanna
í Moskvu voru ræðuhöldin
ógn nöldursleg og leiðinleig á
þinginu, unz Sjolokov steig I
ræðustól og hélt þrumandi
skammarræðu. Það féll i
Á LAUGARDAG lauk i
Moskivu þingi sambands sov-
ézkra rithöfunda, með því að
kosnir voru 190 menn í mið-
stjórn sambandsins. Þeirra á
meðal voru þeir Aleksander
Tvardovski, ritstjóri tíma-
ritsins NOVI MIR og Ilja
Ehrenburg, rithöfundur, sem
báðir höfðu orðið fyrir harðri
gagnrýni á þinginu, Ennfrem
ur voru kosin í miðstjórnina
umgu skáldin Evgeni Evtu-
sjenko og André Vosnesenski.
sem haldinn var í París í maí-
byrjun, áfevað að fram skyldi
fara, og á niðurstöðum þeirr-
ar athugtinar verður svo
bygigt, þegar málið verður
enn tekið fyrir á næsta fundi,
sem haldinn verður í Reykja-
vífc.
ÖFLUGLEGA
UNNIÐ AÐ
VERNDUN FISKh
STOFNANNA
Ehnis og af þessu sést er
*-Á ýmiislegt sem mál þetta
varðar enn á umræðustigi,
en með því verður fyligzt
rækilega hér á landi. Það er
tekið upp í nefndinni að frum
kvæði íslands í því skyni að
nota áfcvæði samningsins um
fiskveiðar á Norðaustur-
Atlantslhafi til að fiá fram
auikna friðun fisfcistofna á ís-
landssvæðinu. Sá samningur
gerir ráð fyrir ýmsum leiðum
til fisfcifriðunar og markmið-
ið að hagnýta þær sem bezt.
Loks má geta þess, að á síð-
asta fundi nefndarinnar í
París var ákveðið að koma á
alþjóðlegu eftirliti til að
treysta verndunaraðgerðir
hennar og er gert ráð fyrir
að áfcvörðun þessi komi fcil
framkvæmda í ársbyrjun
1969. Aðildarlöndin 14 eiga
að tilkynna nefndinni fyrir 1.
marz 1968, á hvern hátt þau
muni tafca þátt í eftirlitinu.
Hér er um me^dlegt mál
að ræða, sem varða mun ís-
lendinga m£ir en aðrar þjóð-
ir. Ber að<'fagna þekn áfanga
9em nú er að nást til aukinn-
ar fiskverndar á hafinu um-
hverfis land ofekar og fylgja
fast eftir að alLir möguleikar
í þeim efnum •verði sem bezt
hagnýfctir, okfcur sjálfum og
niðjum ofcfear tii verndar og
öryggis.