Morgunblaðið - 30.08.1967, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. ÁGÚST 1967
Sigríður Jónsdóttir,
Hrafnistu — Minning
Gtsfl GutlmunJssoni
í SÍÐASTA Ferðaspjalli skeði það leiða óhapp, að ein blaðsíða af
handritinu glataðist, sem vitanlega orsakaði verulega röskun á efni
og samhengi. Blaðið, og höfundur, harma þessi mistök. Hér kemur
nú þessi kafli ásamt málsgreinum á undan og eftir, til glöggvunar
á samhengi.
NÚ er föðursystir min, Sigríð-
ur Jónsdóttir, komin heim í átt-
hagana, eftir langa og oft mæðu
sama ævi. Heimþráin, sem end-
ur fyrir löngu bar hana heim
til ættlandisins úr fjarlægri
heimsálfu, bar hana nú að lok-
um heim í fæðingarsveit hennar.
I>að var hennar síðasta ósk, að
líkamsleifar hennar yrðu lagðar
í gamla kirkjugarðinn í Hjarð-
arholti í Dölum, og nú hvílir
hún þar við hlið foreldra, syst-
kina og fleiri ættmenna.
Sigríður fæddist í Þrándar-
koti í Laxárdal 14. nóvember
1881, og voru foreldrar hennar:
t
Systir mín,
Sólrún Björnsson
(fædd Óladóttir),
búsett í Stavangri, Noregi,
andaðdst 22. ágúst 1967.
Helga Óladóttir,
Hringbraut 84.
t
Maðurinn minn, faðir og
tengdafaðir,
Eiríkur Armannsson,
andaðisit mánudaginn 28.
ágúst sl.. Jarðiarförin aiuglýst
síðar.
Guðný Þórarinsdóttir,
Þóra Eiríksdóttir,
Tómas Árnason.
t
Faðir minn, tengdafaðir,
afi og langaíi,
Daníel Eyjólfsson,
Borgarnesi,
andaðisit í Sj'úkrahúsd Akra-
ness 26. ágúsit.
Jairðarförin fer fram frá
Borgarneskirkju laugardag-
inn 2. september kl. 2 e. h.
Guðrún Daníelsdóttir,
Oddur Búason,
Ólöf ísleiksdóttir,
Daníel Oddsson,
Guðrún Emelía
Daníelsdóttir,
t
Jarðarför bróður okkar og
mágs,
Guðmundar Ó.
Gíslasonar
frá Hvaleyri,
til heimilis að Lindarhvammi
20, sem lézt af slysförum 25.
ágúst, fer fram frá Hafnar-
fjarðarkirkju fösitudaginn 1.
september kl. 2 e. h.
systkin og mágkonur.
t
Jarðarför föður okkar,
Gísla R. Magnússonar, -
sem andaðisit 24. ágúst sl., fer
fram frá Akureyrarkirkju
föstudaginn 1. sept. nk. kl.
1.30 eftir hádegi.
Fyrir hönd systkina,
Sigríður Gísladóttir.
Jón Jónsson, bóndi þar, og kona
hans, Solveig Jónsdóttir. Heim-
ilið var fátækt, eins og þá var
tíðast, harðindi í landi á árun-
um upp úr 1880. Börnin urðu
alls 12, en helmingur þeirra dó
á unga aldri; þá voru enn tim-
ar mi'kils barnadauða á íslandi.
Þungbært hlutskipti hefir það
verið, einkum móðurinni, að sjá
eftir öllum litlu kistunum yfir
í Hjarðarholtskirkjugarð. En sú
huggun veittist síðar ömmu
minni, að sjá öll börn sín, sem
eftir lifðu, vaxa upp og þrosk-
ast og verða myndarlegt og vel
gefið fólk til sálar og líkama.
Sigríður var naastyngst systkin-
anna (faðir minn yngstur).
Þegar Sigríður er fimm ára
dynur samt þyngsta áfallið yfir
þetta hrjáða heimili. Heimilis-
faðirinn verður úti 9. febrúar
1888, mað'ur á bezta aldri. Hann
var í kaupstaðarferð frá Borð-
t
Þökbum innilega samúð og
vináttu sem okkux var sýnd
vegna fráfalls
Þorgerðar Jónsdóttur,
frá Vestri-Garðsauka.
Kristín Einarsdóttir,
Ragnar Jónsson,
Jón Einarsson,
Sóley Magnúsdóttir,
Sigríður Einarsdóttir,
Brynjólfur Erlingsson,
Sigurður Einarsson,
Elín Ingvarsdóttir,
Anna Þorkelsdóttir,
Ingimundur Þorkelsson,
og barnabörn hinnar
látno.
t
Innifliegar þakkir sendum
við öllum þeim er sýndu okk-
ur vináttu og samúð og veittu
okkur aðstoð við andlát og út-
för móður, tengdamóður og
ömmu okka r,
Septemborgar
Gunnlaugsdóttur
frá Bjarneyjum.
Þorbjörg E. Júliusdóttir,
Georg Ólafsson
og synir.
t
Þakka samúð við andlát og
útför föðursystur minnar,
Önnu J. Johnson.
Fyrir hönd vandamanna,
Helga Ágústsdóttir.
t
Þökkum innálega auðsýnda
samúð við andlát og jarðar-
för mannsins míns, föður,
tengdaföður og afa,
Magnúsar Möller,
málarameistara.
Sérstaklega vilj.um við
þalkka laeknum og hjúkrunar-
konum á Vífilisstöðum.
Þuríður Möller,
böm, tengdabörn
og baraabörn.
eyri, hefir vafalaust verið að
sækja bágstöddu heimili sínu
einhverja björg. Hann bar af
leið undan norðanbylnum á Lax
árdalsheiði. Bein hans fundust
mörgum árum síðar suður í
Haukadal, hann hafði hrapað í
git;
í þá daga var um fá önnur
úrræði að ræða, þegar líkt stóð
á, en að leysa heimilið upp. Og
svo var gert hér: hinir fátæk-
legu húsmunir og búsmali voru
seld á uppboði og börnunum
tvístrað sitt í hverja áttina. Þeir
atburðir gætu verið efni í heila
grein, þótt ekki verði þeir rakt-
ir hér. Marga rökkurstund
hlýddi ég á föður minn rifja
upp dapurlegar minningar
bernsku sinnar, þótt fjarri færi
því að hann hefði uppi harma-
tölur.
Það varð Sigríði mikið lán,
að hún fékk að fylgja móður
sinni fyrstu árin, sennilega
vegna þess, að hún hefir verið
veikbyggðust systkinanna.
Tveir bræðranna fluttust upp-
komnir til Kanada, Árni og
Kristján (Kriistian Johnson,
skáld, í Saskatchewan). Og
1903 brá Sigríður á það ráð að
halda vestur um haf. Hún dvald
ist þar mest í Manitobafylki. En
ekki undi hún vestra til lang-
frama, þráði heim og kom al-
komin 1907. Yfirleitt varð vest-
urförin henni lítil happaferð.
Hún lá þar þungar sjúkdómsleg
ur og varð fyrir þungbærri
reynslu í einkamáhim. Hér
dvaldist hún síðan að mestu í
Reykjavík og nágrenni. Hún
giftist 1926 Vilhjálmi Oddssyni,
prests á Stað í Grindavík Gísla-
sonar, miklum ágætismanni og
prúðmenni. Áttu þau fyrstu árin
snoturt hús úti á Seltjarnar-
nesi, en síðar við Laufásveg í
Reykjavik. En 1942 andaðist Vil
hjálmur, 56 ára gamall, eftir
langvarandi veikindi, og var það
Sigríði, að sjálfsögðu, mikið og
óbætanlegt áfall. Síðar seldi hún
hús sitt. Næstu árin bjó hún í
Reykjavík og vann fyrir sér við
ýmis störf, unz heilsunni tók að
hnigna. Síðan var hún um tíma
á Sólvangi í Hafnarfirði, en síð-
asta áratuginn átti hún heima á
Hrafnistu og naut þar vistat og
aðflilynningar.
Um miðjan júlí sl. var Sigríð-
ur það hress, að hún fór í heim-
sókn suður í Kópavog á heimili
systurdóttur sinnar, Hallfríðar
Böðvarsdóttur og eiginmanns
hennar, Svavars Jóhannessonar,
en það fólk hefur reynzt henni
sérstaklega vel. Þar dvelst enn-
fremur eldri systir hennar, Guð-
björg, móðir húsfreyju. Frá
þessu góða heimili átti Sigríð-
ur ekki afturkvæmt. Hún and-
aðist þar 25. júlí. Þau endalok
voru henni góð.
Þannig lauk ævi þessarar marg
reyndu, öldruðu konu, sem
þráði að komast heim. Okkur,
skyldfólkinu, verður hún minn-
isstæð, þótt leiðir lægju ekki
ævinlega saman. Okkur finnst
hlutskipti hennar í lífinu minna,
að mörgu leyti, á það sem Guð-
mundur skáld á Sandi lýsti í
erfiljóði um frænku sína: „í
þagnargildi þú varst reyrð/á
þinn inn harða stól,/sem örðug-
leikar ýta fram/en ekki dís frá
sól./Svo skiptir kjörum sflcapa-
norn,/sem skugga löngum ber/
á sálu margra er samúð kýs/
og sólskinsþurfi er“.
Hvíli hún í friði.
Ragnar Jóhannesson.
Fláajökull blasti við okkur á
hægni hönd, breiður og hrollvekj
andi, en þó mun fraimbrún hans
aðeins vera svipur hjá sjón, frá
því, siem áður var. Er jökullinn
tók að hopa og lækkia kom lágt
fell, JökuMell, fram undan brún-
inni 'og stytti hana um helming.
Undan þe'ssum jökli kemur
Hólmsá og hefur verið byggð-
inni hin mesti óvættur, ekki sízt
er hún tók að brjótast austur í
farveg Djúpár, því að þá var
auisturbyggðin í hættu. Nú hefur
hún verið hamin með fyrÍThleðsl
um. Bærinn Hóknur er á hægri
hönd og noíkkuð austan við hann
er hliðanvegur til heegri, akfær
upp að Fláajökli. Niðri á flat-
lendinu rís há klettaborg, Borg-
arklettur, og þar eru nokkrir
bæir (Borg, Nýpugarðar o. £t.).
Þorsteinn nefnir nöfn eyðibýla
á báðar hendur, mér finnst eins
og verið sér að lesa af legstein-
um í kirkjugiairði.
Svo komum við að Hólmsá,
jafnvel nú, í þurrfcum og kulda
á jökfli, er hún vatnsmifcil svo að
ljót hlýtur hún að vera í ham-
förum. Þarna við brúna er hár
hóflfl, Heilisiholt, góður útsýnis-
staðu.r og tilvalinn fyrir hrdng-
sjá.
Heinabergsfjöll eru vestan
FJiáajökuls, lirikalaga jöfculsorf-
in. Vestan þeirra er annar miik-
ill sfcrdðjökull, HeinaibergsjökU'll,
kLofinn að endilöngu af hvaiss-
brýndu hamrafj alli, HafrafeHi,
en inn af því ris mikið fjaH upp
úr jöklinum, Snjófjall. Undan
eystri skriðjökHnium komia Heina
bergsvötn en Kolgríma undan
þeim vestari. Vestan hans er
Skáiafellshnúta. Heinabergsvötn
hafa herjað miskunnarlaúst á
byggðina, enda má segja að þessi
hluti hennar sé ein samfelld eyði
mörk af völdum þeirra og Hólms
ár. Að einu leyti voru þau verri
en hún, því að í þau koma árleg
hlaup úr jökullóni inni í Vatns-
dai í HeinabergsfjöHum. Fyrir
nofckrum árurn létti þessari á-
sókn þeirra, því að þá lögðust
þau í farveg Vestur með jöklin-
um og renna nú í Kolgrímu.
Þá hófu bændurnir sókn og nú
'hafa þeir brey.tt gráum aurum í
græn tún. Ég dáist að kjarki
þeirra og bjartsýni, hafandi þessa
mikfliu hjarnstrauma stöðugt
hangandi yfir byggðinni. Þeir
þreyðu þorrann og góuna, tófcu
við rýrnandi arfleifð, en eru stað
ráðnir í að skila henni af sér
með ríflegum vöxtum.
Og nú var mér spurn í huga.
Hvað er gert af hálfu hins opin-
bera, tifl. styrtotar og efHngar siík
um landvinningum, hér og ann-
ars staðar? Sjálfsagt fá þessir
bændur silnn jarðræktarstyrk, en
það er ekki svarið. Þeir þurfa að
fá mi.kiliu raunhæfari aðstoð, sem
um leið yrði til gagns á miklu
breiðard vettvangi. Það þarf að
koma á fót, hið bráðasta, öfluigri
rannsókna- og tilraunas.tofnun, á
strangvísi.ndalegum grundvelli, í
þágu landverndar og land-
græðslu.
Hjartans þaikkir til allra,
sem minntust mín með heim-
sóknum, gjöfum og skeytum á
áttræðisafmæli mínu, hinn 22.
ágúsit sl.
Guð blessi ykfcur.
Stefán Stefánsson
frá Fáslkrúðsfirði.
Við tvíburasysturnar þökk-
um af hjarta þann heiðiur,
sem okkur var sýndur af
börnum ókkar, ættingjum og
vinum á 80 ára afmæliniu 24.
ágúst, með gjöfum, blómum
og sfceytum.
Guð bless-i ýkkur öll.
Ólína og Kristín Pétursdætur
frá Svefneyjum á Breiðafirði.
Hjartanlega þakka ég vin-
um og vandamönnum, sem
glöddu mig á 75 ára afmæli
mínu, 10. ágúst.
Guð blessi ykkur öH.
Sigurður Árnason,
Húsavík.