Morgunblaðið - 18.02.1968, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. FEBRÚAR 1968
13
eigi að byrja á einhverju litlu,
eins og t.d. vatnslitamyndum,
þegar maður hefur um tíma ver-
ið frá vinnu vegna snúninga við
sýningar eða annað. Ég hugsa
að það sé rétt. En stundum er
maður bara svo bráðlátur.
— Þetta er líklega ekki bezti
tíminn fyrir listmálara að taka
stóra vinnuskorpu vegna þess
hve birtan er léleg í skamm-
deginu. Eða vinnurðu jafnt fyrir
því?
— Ég hefi nú yfirleitt átt bágt
í skammdeginu, sef ekki vel. Ef
til vill stafar það af því að ég
get illa unnið—eða öfugt. Þetta
hefur því stundum verið dálítið
erfitt. En nú er ég búinn að fá
þennan góða ljósaútbúnað, segir
Svavar og bendir á tvo gríðar-
stóra ljóskastara, sem komið hef-
ur verið upp í vinnustofu hans.
— Þetta er eitthvað alveg nýtt.
Sigurður Halldórsson, verkfræð
ingur, á að sjá um Ijósaútbún-
aðinn í nýja listamannaskálann
á Klambratúninu. Þar á að nota
þessa sömu lýsingaraðferð, og
hann og arkitektinn, Hannes
Davíðsson, hafa láti’ð okkur
Sigurð Sigurðsson fá þessi
ljós til reynslu. Við eigum
svo að segja um hvernig
þau reynast. Ég verð að segja,
að ég er ákaflega glaður yfir
að þeir gátu látið mig hafa þessi
ljós. Það eru ekki venjuleg ljós.
Hvor lampi er að styrkleika 500
watt. Notað er einhvers konar
joð, sem fer af stað þegar kveikt
er og það á að skila litum al-
veg réttum, sem venjuleg ljós
gera ekki. Þessar perur dofna
heldur ekki, eins og aðrar per-
ur. Þær halda fullum styrkleika
þangað til þær detta niður al-
veg dauðar. Þetta mun vera al-
veg ný framleiðsla frá Ameríku.
Með því að hafa svona ljós verð-
ur skammdegið ekki eins ónýtt
fyrir listmálara. Það er munur
að geta gert sér eitthvað til
dundurs í vinnustofunni, ef mað-
ur getur ekki sofið. Það drýgir
vinnustundirnar.
— Vinnurðu kannski mikið á
næturnar?
— Stundum geri ég það. Það
er þó misjafnt. Eftir nokkurn
tíma verð ég leiður á því. Manni
hættir til að sofa á morgnana
og missir dagsbirtuna. Aðalat-
riðið er þó að sofa á einhverjum
tíma og nota stundina til að
vinna áður en búið er að jaska
sér út á einhverju öðru.
— Ertu að hugsa um að fara
að mála myndir fyrir næstu sýn-
ingu?
— Nei, ég hefi ekki nein á-
form um að sýna. Það verður
því ekki alveg á næstunni. Enda
er orðinn mikill skortur á sýn-
ingarsal hér, svo það er varla
hægt.
Ég lít í kringum mig í vinnu-
stofunni. Þar er öllu mjög hagan
lega fyrir komið. Stórir skápar
ná upp í loft og draga má hurð-
ir þeirra fram á gólf með því
sem þar er geymt, tonnum af
málverkum í röðum, svo auðvelt
er að finna hverja mynd. Meira
að segja vinnuborðinu með öll-
um áhöldum í skúffum má rúlla
á hjólum inn í skápinn eða fram
á gólfið, þegar þarf að nota það.
A borðinu frammi liggja nokk
ur nýkomin listaverkatímarit og
bækur. Þar er stór sýningarskrá
frá Louisiana safninu, þegar
Svavar hefur verið með á sýn-
ingu þar og tímarit safnsins
með grein eftir Svavar. Þetta
hefur hann tekið með sér heim
frá Danmörku. Þá er þarna bók,
sem Berlingske forlag var að
gefa út og gagnrýnandinn Gunn-
ar Jespersen hjá Berlingi tekið
saman. Hún f jallar um listahóp-
ana abströktu Linien, Helhest-
en, Höstudstillingen og Copra,
sem listamenn hafa myndað á
ýmsum tímum, mikið sömu
Jistamennirnir. Svavar Guðna-
son í þeirra flokki og
grein um hann og myndir
af verkum hans í bókinni. Enda
er Svavar, sem kunnugt er, tal-
inn einn af brautryðjendum í
v 'ímalist í Danmörku og mjög
i ávegum hafður þar í landi.
Ekki er vert að tefja lista-
manninn lengur. Svavar virðist
"ora að komast í vinnuham um
i'ossar mundir. Sýningar og yið-
Asmundur er kominn út með Upprisuna sína.
inni af Vatnsberanum. Myndin
Öldugjálfur hafði verið söguð í
sundur, og kassarnir legið úti
eftir að þeir komu hingað, með
þeim afleiðingum að gifsið fraus.
Nú er Ásmundur að reyna að
setja frummyndina .saman aftur,
ef hægt er. — Þetta eru frum-
myndirnar, og ekki mundi maður
henda handritum eftir skáldin,
þegar búið er að prenta eftir
þeim, segir Ásmundur.
En hvað er þarna? — Þetta
á að verða sáluhlið, útskýrir
Ásmundur. Hér kom prestur.
Hann vildi að ég teiknaði sálu-
hliðið á Seyðisfirði. Hliðið er til
og krossinn á því, en ég út-
færði þetta, bætti t.d. á þessum
fugli, tákni heilags anda, og þess
um hring. En svo hefur prest-
urinn ekkert korhið aftur, svo
ég veit ekki hvað úr þessu verð-
ur.
Skömmu áður en við komum
í heimsókn, hafði komið hópur
af Suður—Ameríkumönnum og
fengið að skoða myndir Ás-
mundar, en algengt er að komi
þar tveir og þrír ferðamanna-
hópar á dag. Ásmundur var ný-
kominn inn, þegar okkur bar
að garði. Hann hefur leyft flug-
félögunum og ferðaskrifstofun
um að koma með fólk, sem vill
skoða verk hans. Er það vel
gert og öllum til ánægju. En
Ásmundur verður 75 ára gamall
í vor og því ástæða til að fara
að spara starfskrafta hans og
Iétta einhverju af auka snúning-
unum af honum.
Meðan við sitjum yfir. kaffinu
Listin á að lifa með fólkinu
Vlðfal við Ásmund Sveinsson
töl i blöðum verða þá að víkja.
Alltaf er jafn gaman að koma
til hans Ásmundar. Þar er aldrei
komið að tómum kofunum. Hann
er svo léttur og fullur af hug-
myndum, sem hann er að velta
fyrir sér. Hann lætur ekki þar
við sitja, en er líka önnum kaf-
inn við að túlka þessar hug-
myndir og umbreyta þeim í skúlp
túr. Meðan hríðin hamast úti,
svo varla sést fram fyrir bíl-
ana, stendur Ásmundur í vinnu-
stofu sinni og vinnur að furðu-
verki úr járni.
— „Fljúga hvítu fiðrildin“
kalla ég það, segir hann um leið
og hann lítur upp og hallar svo-
lítið undir flatt, kankvís á svip.
Eftir að hafa heyrt nafnið var
ekki erfitt að koma auga á, í
miðri myndinni, fiðrildið, sem
blakar vængjunum þegar vind-
urinn kemur undir þá, en blöðk-
ur í ytri hring munu snúa lista-
verkinu í hring, þegar það er
komið út í garðinn hans Ásmund
ar hjá öllum hinum hreyfimynd- | myndinni sem var steypt handa
unum. — Ég hefi gaman af trölls- j Menntaskólanum og í sumar var
sýnd á Heimssýningunni i Mon-
unnar. Önnur Upprisan. Ásmund
ur hafði lengi átt liggjandi úti
undir vegg gamalt baðker, sem
hann vildi ekki fleygja, þegar
skipta þurfti um ker inni í hús-
inu. Ætlaði að nota það í Upp-
risuna. — Svo hafði ég það af
í sumar, segir hann, og lætur
fylgja þessa frásögn:
— Skömmu seinna kom hér
ítali. Hann sá myndina, sem ég
gerði um Röntgen. Og hann
spurði mig hvort ég vildi ekki
gera mynd um hann Galilei
þeirra ítalanna. Þá rann allt í
einu upp fyrir mér, að þarna
var hún reyndar komin myndin
um Galilei — Upprisan gat al-
veg eins verið um hann. „Og
samt snýst hún“, sagði Galilei
um jörðina.
f vinnustofu Ásmundar liggja
gifsbrot og rafmagnsofn hjá.
Hann hefur sýnilega verið að
reyna að þurrka myndina með
rafmagnshita. Þarna er komin
frummyndin af Öldugjálfri,
hjá Ingiríði konu hans, og spjöll-
um um myndir Ásmundar, segir
hann: — Ég er nú farinn að
velta því fyrir mér, hvað verði
um allt þetta. Það eru meira
og minna frummyndir úr efni,
sem ekki er varanlegt. Og ég
vil ekki að þær verði ónýtar.
Reykjavíkurborg hefur lagt
mér mikið lið og þeir sem þar
ráða verið mér góðir. Þeir hafa
keypt margar myndir, og þá
venjulega látið steypa tvö ein-
tök af þeim, notað annað til
gjáfa og haldið hinu. Og ég er
mjög ánægður með það þegar
myndirnar fá samastað úti, inn-
an um fólkið. Ég er á móti því
að verið sé að taka listamenn-
ina sjálfa og láta með þá eins
og eihnverja dýrlinga. En ég
vil að verkin þeirra fái að lifa.
Þessvegna á ég þá ósk heit-
asta að verkin min fái að fara
út — að skólum eða verksmiðj-
um. Listin á að lifa með fólk-
inu og þar sem það er. Það er
búið að stækka og setja upp
myndirnar Fönix á Suðurgöt-
unni, Gegnum hljóðmúrinn við
Loftleiðahótelið, Rafmagn austur
við Sog og nú síðast Lífsorku
við Bifröst. Þarna standa mynd-
irnar á víðavangi og fara vel.
Oft kemur hér fólk frá skól-
um og félagsheimilum og vill fá
styttu til að setja upp hjá sér.
Það velur þá gjarnan mynd. En
það er bara svo dýrt að stækka
myndina, að þeir ráða ekki við
það þegar til kemur. Þarna þyrfti
að koma til einhver aðstoð.
Það væri gaman að koma þessum
myndum upp við skólana og fél-
agsheimilin, enda er það að
verða stefnan í dag, t.d. á Norð-
urlöndum, að hafa höggmyndir
úti, þar sem þær hafa nægt svig-
rúm og þar sem fólkið umgengst
þær í sínu daglega lífi.
Eftir kaffið göngum við út £
skemmuna hans Ásmundar, sem
er heilt listasafn. Þar er orðið
þröng á þingi. Og nokkrar nýj-
ar myndir hafa bætzt við síðan
ég var þar síðast. Þarna er t.d.
Eldmessan. — Hann Kristján
Eldjárn kom einu sinni og tal-
aði um að þeir vildu minnast
Jóns Steingrímssonar. Þá hafði
ég ekki sérlega mikinn áhuga.
En svo fór þetta viðfangsefni
að sækja á mig. Ég fór að
hugsa: Á nokkur þjóð til því-
líkt undur? Þarna er presturinn
að messa meðan hraunið kemur.
Og enginn hreyfir sig eða fer
út úr kirkjunni. Og svo gerði
ég Eldmessuna, segir Ásmundur.
Hún er auðvitað afstrakt bætir
hann við með prakkarasvip.
Hvað annað? Sjáðu, þarna er
eldurinn. Og krossinn. Ég skal
segja þér, ég kveikti á kerti
hjá myndinni á afmæli Jóns.
Og ég held áfram að koma
auga á það sem nýtt er hérna.
Ein myndin heitir „Fljúgandi
diskar", önnur „Vængjatak
fugla“ eftir ljóði Stephans G.
Stephanssonar. Þarna er „Lífið
í undirdjúpunum“. Og Tristan
og ísold, trén faðmast yfir kirkj-
unni. Og Árstíðirnar standa á
hillu komnar steyptar í kopar ...
það er margt að^ sjá í þessum
undraheimi hans Ásmundar, sem
alltaf hefur upp á eitthvað nýtt
að bjóða.
— Mér þætti gott að þessi
garður fengi að vera, eru kveðju
orð Ásmundar. Hann er auð
heyrilega farinn að velta fyrir
sér hvað verður um hans mikla
æfistarf.
E. Pá.
legum hugmyndum. En það er
líka svolítill krakki í mér seg-
ir Ásmundur. Mér finnst gaman
að leika mér.
í sumar stækkaði Ásmundur
i og setti út nokkrar af myndum
| sínum, allt hreyfanlegar myndir.
j Ein þeirra heitir Kraftur kon-
treal, þar sem hún var skoðuð
af milljónum manna, við miklar
vinsældir. A.m.k. virtust allir
vilja láta taka af sér myndir
við hana. Gifsmyndin, sem
steypt var eftir, er nú komin
heim frá Oslo, ásamt gifsmynd-
Nauðungaruppboð
Eftir kröfu Hafþórs Guðmundssonar dr. juris verður
íbúð á 3. hæð húseignarinnar Álfaskeið 94—96, Hafnar
firði, talin eign Ólafs Ketilssonar, seld á nauðungar-
uppboði, sem háð veröur á eigninni sjálfri miðviku-
daginn 21. febrúar 1968, kl. 2.30 e.h.
Uppboð þetta var auglýst í 63., 65. og 67. tölublaði
Lögbirtingablaðsins 1967.
Bæjarfógetinn í Hafnarfirði.
Frá Gluggaþjónustunni
Tvöfalda einangrunarglerið ennþá á gamla
verðinu.
Litað og hamrað gler, margar gerðir.
Glerísetningar og margt fleira
GLUGGAÞJÓNUSTAN,
Hátúni 27, sími 12880.
Nauðungaruppboð
Eftir kröfu Jóhanns Ragnarssonar, hdl. verður 4 her-
bergja íbúð á 1. hæð húseignarinnar Álfaskeið 76,
Hafnarfirði, þinglesin eign Ragnars S. Magnússonar,
seld á nauðungaruppboði, sem háð verður á eigninni
sjálfri miðvikudaginn 21. febrúar 1968, kl. 2.00 e.h.
Uppboð þetta var auglýst í 63., 65. og 67. tölublaði
Lögbirtingablaðsins 1967.
Bæjarfógetinn i Hafnarfirði.
Nauðungaruppboð
Eftir kröfu tollstjórans í Reykjavík fer fram nauð-
ungaruppboð á ýmsum ótollafgreiddum vörum að Ár-
múla 26, miðvikudaginn 21. febrúar n.k. kl. 10 ár-
degis. Skrá um vörurnar er til sýnis í tollstjóraskrif-
stofunni og vörurnar ver’ða til sýnis á uppboðsstað
eftir hádegi daginn fyrir uppboðsdag, eftir því sem
við verður komið.
Eftir kröfu ýmissa lögmanna verða einnig seldir
munir, sem teknir hafa verið fjárnámi, svo sem sjón-
varpstæki, útvarpstæki, ísskápar, reiknivélar, ritvélar,
eldavélar, rafsuðuvír (P.41), borðstofuhúsgögn, hræri-
vél, dagstofuhúsgögn, þvottavél, rafmagnshárþurrka,
piano, Encyclopedia Britannica o.fl.
Grei'ðsla fari fram við hamarshögg.
Borgarfógctaembættið í Reykjavík.